Gormon terapiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Gormon terapiyasi yoki boshqacharoq aytganda gormonal terapiya — tibbiy davolanishda gormonlardan foydalanish. Gormon antagonistleri bilan davolash, shuningdek , gormonal terapiya yoki antihormon terapiyasi deb ham atalishi mumkin. Gormon terapiyasining eng umumiy sinflari: onkologik gormon terapiyasi, gormonlarni almashtirish terapiyasi (masalan menopoz uchun), androgenlarni almashtirish terapiyasi (ART), ogʻiz kontratseptiv tabletkalari va transgender gormonlar terapiyasi .

Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Gormonlarni almashtirish terapiyasi (HRT), shuningdek, menopauza gormoni terapiyasi (MHT) sifatida ham tanilgan, menopauza belgilari boʻlgan ayollar uchun moʻljallangan. Bu davolash estrogen va progesteron gormonlarining kamayishi yoki jarrohlik yoʻli bilan yoki erta menopauza boʻlsa, hayotni uzaytirishi va demans holatlarini kamaytirishi mumkin boʻlgan noqulaylikning oldini olishi mumkin degan fikrga asoslanadi. Bu gormonlar darajasini sunʼiy ravishda oshirish uchun moʻljallangan bir yoki bir nechta dorilar guruhidan foydalanishni oʻz ichiga oladi. Gormonlarning asosiy turlari estrogen, progesteron yoki progestinlar, baʼzan esa testosterondir. Koʻpincha terapiya emas, balki „davolash“ deb ataladi. Gipogonadizm va interseks kasalliklari boʻlgan odamlar uchun gormonlarni almashtirish terapiyasi (masalan, Klinefelter sindromi, Tyorner sindromi) Kasallik yoki qarish tufayli testosteron darajasi past boʻlgan erkaklarda androgenlarni almashtirish terapiyasi (ART). Bu koʻpincha erkak gipogonadizmining taʼsiriga qarshi turish uchun yoki kasallik, saraton yoki boshqa sabablarga koʻra moyak funktsiyasini yoʻqotgan erkaklar uchun gormonal davolashdir. Baʼzida u kech boshlangan gipogonadizm („andropauza“ deb ataladi) uchun ishlatiladi, ammo testosteron darajasining pasayishining ahamiyati muhokama qilinadi va uni almashtirish bilan davolash munozarali. Oziq-ovqat va farmatsevtika idorasi (FDA) 2015 yilda testosteron darajasi past boʻlgan keksa erkaklarda testosteronning foydalari ham, xavfsizligi ham aniqlanmaganligini taʼkidladi. Transgender odamlar uchun transgender gormon terapiyasi bemorning jinsi bilan bogʻliq jinsiy steroidlarni kiritadi (ayniqsa, transgender erkaklar uchun testosteron va transgender ayollar uchun estrogen). Baʼzi interseks va ikkilik boʻlmagan odamlar ham gormon terapiyasidan oʻtishi mumkin. Transgender shaxslar uchun jinsiy gormonlar bilan davolash ikkita asosiy turga boʻlinadi: feminizatsiya qiluvchi gormon terapiyasi va erkaklashtiruvchi gormon terapiyasi. Transgender ayollar uchun jinsni oʻzgartirish terapiyasida feminizatsiya qiluvchi gormon terapiyasi Transgender erkaklar uchun jinsni oʻzgartirish terapiyasida erkaklashtiruvchi gormon terapiyasi Saraton uchun gormonal terapiya Prostata saratoni bilan ogʻrigan erkaklar uchun androgen deprivatsiya terapiyasi Estrogen retseptorlari-musbat koʻkrak saratoni bilan ogʻrigan ayollar uchun estrogen etishmovchiligi terapiyasi Estrogen retseptorlari-musbat koʻkrak saratoni bilan ogʻrigan ayollar uchun yuqori dozali estrogen terapiyasi Parafiliya yoki giperseksualizm bilan erkaklar yoki jinsiy jinoyatchilarni kimyoviy kastratsiya qilish Oʻsish gormoni etishmovchiligi uchun oʻsish gormoni terapiyasi Hipotiroidizmda qalqonsimon gormonlarni almashtirish Gipertiroidizmda antitiroid terapiyasi Addison kasalligi kabi holatlarda glyukokortikoid va/yoki mineralokortikoidlarni almashtirish Kushing sindromida antiglyukokortikoid terapiyasi 1-toifa diabetda insulin terapiyasi Turli maqsadlar uchun ogʻiz kontratseptiv tabletkalari, shu jumladan tugʻilishni nazorat qilish Menstrüel bostirish


Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]