Glen Kanyon ko‘prigi

Glen Kanyon koʻprigi (inglizcha: Glen Canyon Bridge) Kolorado daryosi boʻylab koʻprik boʻlib Glen-Kanyon gʻorlari va Pauell suv omborida, Peydj shahri yaqinida (Arizona, AQSh) joylashgan.

Dizayni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Glen Kanyon koʻprigi — arch turi, bitta poʻlat kamardan iborat. Koʻprikning umumiy uzunligi — 387 m, kemerli oraliq uzunligi — 313 m. Koʻprikning kengligi 11,6 m, shu jumladan ikkita piyoda yoʻli 1,2 m. Daryo ustidagi koʻprikning balandligi — 213 m^[1]^[2]. Koʻprikning yuzasi qalinligi 15 boʻlgan temir- beton plitadir. Koʻprik konstruktsiyasida 3920 tonna mustahkamlovchi poʻlat mavjud^[2].

Qurilishi tugallangach (1959 yilda) bu koʻprik dunyodagi eng baland ark koʻprigi, shuningdek, Qoʻshma Shtatlardagi ikkinchi eng uzun koʻprik edi^[1].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Loyihalash bosqichida, shuningdek, qurilishning dastlabki bosqichida koʻprik Kolorado daryosi koʻprigi deb atalgan, ammo 1959-yilda u Glen Kanyon koʻprigi^[2] oʻzgartirilgan, chunki bu nom koʻprikning geografik joylashuvini aniqroq aks ettirgan^[2]. Kolorado daryosida Glen Kanyon toʻgʻonini qurish toʻgʻrisidagi qaror 1956-yil aprel oyida AQSh Kongressi tomonidan maʼqullangan. To‘g‘on yonidan avtomobil ko‘prigi qurish rejalashtirilgan edi. Bundan tashqari, janubdan (Arizona shtatining Flagstaff shahridan) va shimoldan (Yuta shtatining Kanab shahridan) bu koʻprik va toʻgʻonga yoʻllar qurilishi kerak edi^[2]. 1956-yil 18-dekabr AQSh melioratsiya byurosi (AQSh Melioratsiya byurosi) koʻprik qurilishi uchun tender eʼlon qildi va 1957-yil 1-yanvarda Piter Kievit Sons va Judson Pacific Murphy Co bilan shartnoma tuzildi. Keyinchalik Kievit-Judson Merfi qoʻshma korxonasini tashkil etgan. Glen kanyon koʻprigi qurilishi 1957-yil 14-fevralda boshlangan^[2]

Koʻprik qismlari Judson Pacific Murphy Co.da ishlab chiqarilgan. Shundan soʻng, qismlar bir-biriga ulangan va agar kerak boʻlsa, sozlash amalga oshirilgan. Keyin ular yana ajratilib, koʻprik qurilish maydonchasiga olib borildi. Bundan tashqari, kanyonning bir tomonidan boshqasiga oʻtish imkoniyati uchun temir arqonlar bilan mustahkamlangan vaqtinchalik osma piyodalar koʻprigi qurildi^[2].Qurilish jarayonida kanyonning gʻarbiy devori koʻprikni ushlab turish uchun yetarlicha mustahkam emasligi aniqlandi. Bu muammoni hal qilish uchun taxminan 10 000 kub metr tosh va boʻshatilgan hajmdagi betonni olib tashlash kerak edi^[2]. Gʻarbiy va sharqiy qirgʻoqlardan qurilgan koʻprik qismlarini ulash 1957-yil 14-avgustda amalga oshirildi. Glen Kanyon koʻprigi 1959-yil 20-fevralda, qurilish boshlanganidan ikki yil oʻtib ochilgan^[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 „Colorado River Storage Project“ (en) (HTML). U.S. Bureau of Reclamation — www.usbr.gov. 2013-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyul.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 „Glen Canyon Bridge... A Vital Link Between Two States“ (en) (HTML). www.lake-powell-country.com. 2013-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyul.

[usbr-1] 1,0 ^1,1 „Colorado River Storage Project“ (en) (HTML). U.S. Bureau of Reclamation — www.usbr.gov. 2013-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyul.

[lake-powell-country-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 ^2,5 ^2,6 ^2,7 ^2,8 „Glen Canyon Bridge... A Vital Link Between Two States“ (en) (HTML). www.lake-powell-country.com. 2013-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 16-iyul.

[1]

[2]