Gaspero daryosi
| Gaspero daryosi | |
|---|---|
| |
| Tavsif | |
| Uzunligi | 35 |
| Davlat | Kanada |
Gaspero daryosi — Kanadaning Yangi Shotlandiya shtatidagi Kings okrugidagi daryo.
Uning uzunligi taxminan 24 ga teng Kentvilning janubidagi janubiy tog'dagi Gaspereau ko'lidagi manbadan Minas havzasidagi Hortonvilledagi og'ziga km. Daryoning pastki qismida suv oqimi 6,5 ga teng km Melansongacha va quyi oqimida keng to'lqinli botqoqlar mavjud. Yuqori 16 km tor va chuqur kanallarni tashkil etuvchi bir nechta to'g'onlangan uchastkalar bundan mustasno, shag'al qatlamlari, toshlar va tog' jinslari ustidan tez o'tadi. Gidroelektr energiyasini ishlab chiqarish uchun to'g'on qurish natijasida o'n ikkita yirik ko'l daryoga ulanib, 1375 kvadrat kilometrlik suv havzasini yaratdi. [1] Asosiy irmog'i Qora daryo bo'lib, u Oq Rokdagi Gaspearoga qo'shiladi. Qora daryo bir vaqtlar shimolga Cornwallis daryosiga oqib o'tdi, lekin daryo tutilishi deb nomlanuvchi tabiiy eroziya jarayoni orqali Gaspereau bilan bog'langan. [2]
Baliqchilik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gaspereau qisqa daryo bo'lsa-da, daryo o'zagi va birlashtiruvchi ko'llar ko'chib yuruvchi baliqlarning bir nechta turlari, jumladan Gaspereau (Alewife), Rainbow Smelt va Atlantic Salmon uchun muhim va samarali ko'payish maydonini tashkil qiladi. Atlantika Tomkodi, Atlantika Sturgeon va Striped Bass daryoning to'lqinli qismida tuxum qo'yadi.
Tarix va iqtisodiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gasperoning samarali baliqlari Melanson yaqinidagi mikmak xalqining katta aholi punktini o'ziga tortdi va foyda keltiradi.. [3]
1600-yillarning oxirlarida Grand- Predagi aholi punktlaridan kelgan akadiyaliklar ham daryoning baliq oqimiga qiziqishgan va uni 1701-yilda Akadiya aholisini ro'yxatga olishda birinchi marta paydo bo'lgan "Rivière des Gasparots" nomi bilan Gaspereau baliqlari nomi bilan atashgan. [4] Akadiyaliklar quvilganidan keyin bu hududga joylashtirgan Nyu-England plantatorlari ham baliq yig'ishdi, balki daryo qirg'oqlarini dehqonchilik uchun, xususan, olma bog'larini tozalashdi va daryoning yuqori oqimida arra tegirmonlarini qurdilar. Oxir-oqibat, daryo tizimida to'qqizta arra tegirmoni ishladi va Janubiy tog'ni keng kesish orqali ish o'rinlarini yaratdi, shuningdek, to'g'on va talaş konlari bilan daryoning ekologiyasini buzdi. 1910 yilda muvaffaqiyatsiz urinishdan so'ng, 1920 yilda Oq Rok yaqinidagi Stivers sharsharasida gidroelektr to'g'oni qurib bitkazildi. Bu qolgan suv arra zavodlarini gidroelektr to'g'onlari tarmog'i bilan almashtirgan bir qator gidroelektr to'g'onlarining birinchisi edi. Oxir-oqibat, Gaspero daryosi bo'ylab sakkizta to'g'on va beshta gidroelektrostantsiya qurildi, bu ko'llarni bir vaqtlar Avon daryosiga oqib o'tadigan Gasperoga yo'naltirdi. [5] Ba'zi baliq migratsiyasini davom ettirish uchun baliq narvonlari qurilgan. Daryo bo'ylab ichki trubkalarda suzib yuruvchi Gasperodagi hordiq chiqarish an'anasi so'nggi yillarda mashhurlik darajasiga ko'tarilib, tirbandlik va to'xtash joyi bilan bog'liq muammolarga olib keldi shuning uchun ham moshinda kam yurish kerak. [6]
Uzumzorlar Gaspero vodiysining katta qismini, Grand-Prégacha bo'lgan qismini egallaydi, ularda L'Acadie blanc uzum naviga asoslangan oq vinolar va qizil vinolar (masalan, Marechal Foch navi) ishlab chiqariladi va boshqa turdagilar.
Ma'lumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Natural History of Nova Scotia, Volume 1, Chapter T8 "Freshwater Hydrology", Nova Scotia Museum (1996) p.152
- ↑ A Natural History of Kings County, Blomidon Naturalist Society, p. 77-78
- ↑ Frances L Stewart. „Melanson: a large Micmac village in Kings County, Nova Scotia“. Nova Scotia Museum (1990).
- ↑ „Acadian census 1701“. Qaraldi: 2013-yil 27-iyun.
- ↑ „Roy Bishop, "The Black River: Past People and Power", Blomidon Naturalist Society Newsletter, Winter 1994, Vol. 21, No. 4, p. 13-21“. 2016-yil 24-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-noyabr.
- ↑ "Gaspereau River tubing traffic 'out of control,' residents warn", CBC News, July 18, 2017