Kontent qismiga oʻtish

Gambo taomi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Gumbo yoki Gambo (inglizcha: gumbo, transkripsiyasi „gambo“, transliteratsiyasi „gumbo“) — Luiziana shtatida keng tarqalgan Amerika oshxonasi taomidir. Bu raguga oʻxshash ziravorli quyuq shoʻrvadir.

Kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu Kajun oshxonasining, XVIII asrda Kanadaga kelgan fransuz muhojirlarining avlodlari, shuningdek, Luiziana Kreollari oshxonasining merosi hisoblanadi. Taom afrika, fransuz va ispan oshxonalari ingredientlarini birlashtiradi; sassafras barglari Choktav hindularining oshxonasiga tegishli. Olimlar gumboning XVIII asr boshlarida Luiziana shtatida paydo boʻlganiga qoʻshiladilar.

Ingredientlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shoʻrvaning asosiy tarkibiy qismlaridan biri okra (bamiya) oʻsimlikining mevalari hisoblanadi[1]. Aslida, taomning nomi bu oʻsimlikning boshqa nomidan (gombo) kelib chiqqan. Bamiya olish qiyin boʻlgan mamlakatlarda odatda selderey poyasi bilan almashtiriladi. Gambo shuningdek quyidagilarni oʻz ichiga oladi: sabzavotlar (pomidor, piyoz, bulgʻor qalampiri), goʻsht, tovuq, kolbasa, vetchina yoki dengiz mahsulotlari (qisqichbaqalar, krab yoki ustritsa). Goʻsht va dengiz mahsulotlari oʻrtasidagi tanlov tarixan maʼlum bir hududning dengizga yaqinligi bilan belgilanadi.

Kuchli, achchiq bulyon, un va sariyogʻdan tayyorlanadigan ru sousi (un ochiq gʻisht rangiga qadar sariyogʻda qovuriladi) bilan quyuqlashadi, shuning uchun shoʻrva quyuqroq boʻladi. Yashil qalampir, piyoz va selderey qovurilgan sabzavot asosi sifatida ishlatiladi, ularning kombinatsiyasi Kajun oshxonasida " muqaddas uchlik " deb ataladi.

Baʼzan ovqat sassafras daraxtining quritilgan, maydalangan barglari kukuni bilan yanada quyuqlashtiriladi; bu holda u file-gumbo deb ataladi. File-gumbo, jambalaya va qisqichbaqali pirog bilan bir qatorda Hank Williamsning (Henk Uilyams) " Jambalaya " qoʻshigʻida uchta eng mashhur kajun-kreol taomlari sifatida eslatib oʻtilgan.

Gumboning vegetarianlar uchun ham turlari mavjud (boshqa narsalar qatori, katolik Buyuk roʻzasi bilan izohlanadi). Gumbo z’herbes („yashil gumbo“) odatda sholgʻom va ismaloqni oʻz ichiga oladi.

Tayyorlanishi va uzatilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gumbo kamida uch soat pishiriladi va koʻpincha kun boʻyi dimlanadi. Goʻsht (dengiz mahsulotlaridan tashqari) odatda oldindan qovuriladi va olov ustidan olinadi. Okra va ru sabzavot va dengiz mahsulotlaridan oldin tayyorlanadi. Istalgan konsistensiyaga erishgandan soʻng, okra olovdan olinadi, runing ustiga esa sabzavotlar qoʻshiladi. Sabzavotlar yarim pishirilganda, goʻsht va okra qozonga solinadi, bulyon (va kerak boʻlsa, suv) qoʻshiladi, shundan soʻng ovqat tayyor holga keltiriladi, shu jumladan goʻshtning istalgan yumshoqlikda pishiriladi[2]. Tuz, qizil, qora va oq qalampir, dafna barglari va timyan kabi ziravorlar taʼbga koʻra qoʻshiladi. Odatda taom issiq qaynatilgan guruch bilan beriladi[3].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Данияр Деркембаев. Я-повар!, 2016. ISBN 5040535295, 9785040535293. 
  2. Gutierrez (1992), p. 57.
  3. Bienvenue et al. (2005), p. 134.