Gagauziya bayrogʻi
| ||||
|---|---|---|---|---|
|
| ||||
| Taʼsis qilingan | 1995-yil 31-oktabr | |||
| Mutanosibligi | 1:2 | |||
Gagauziya bayrogʻi — 1995-yildan beri Gagauziya avtonom mintaqaning rasmiy belgisi sifatida ishlatiladi va Moldova tomonidan mintaqaviy ramz sifatida qabul qilingan bayroqdir. „Osmon bayrogʻi“ deb nomlanuvchi bayroq uchburchak shaklida joylashtirilgan uchta sariq yulduzdan iborat koʻk-oq-qizil rangdagi qabila rangiga ega. Bugun bayroq dizayni muhokama qilinadi; ammo yulduzlar Moldovadagi uchta Gagauz munitsipaliteti vakili ekanligi maʼlum. Uch rang Gagauziyada mashhur boʻlgan Rossiya bayrogʻiga oʻxshaydi; bu masala Gagauz va Moldova siyosatchilari oʻrtasida bahs mavzusidir.
Ramzlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bugungi kunda Gagauziyaning „milliy bayrogʻi“ da „pastki qismida tor oq va qizil gorizontal chiziqlar va yuqori kranda uchta sariq yulduzli koʻk maydon“ mavjud[1]. Maʼlum boʻlgan maʼlumotlarga koʻra, uchta yulduz „oʻtmish, hozirgi va kelajak“ ni[2] yoki alternativ ravishda Gagauziyaning uchta taʼsis etilgan munitsipalitetini anglatadi: Komrat (Komrat), Chodir Lunga (Cedirr-Lunga) va Valkanesh (Vulcaneshti)[3]. Muallif Shtefan Kureoglu Gagauzning ota-bobolarini eslatuvchi uchburchak qabilalar bitimining himoyachisi boʻlgan. Ushbu uchta guruh gagauzlarning ajdodlari: bijanaklar, qipchaklar va oʻgʻuz turklari[4]. Baʼzi nashrlar eski Gagauziya bayrogʻidagi ramzni „turklarni togʻlardan dashtlarga olib boruvchi afsonaviy kulrang boʻri“ deb taʼriflashadi[5]. Tadqiqotchi Anatol Makrixning taʼkidlashicha, eski Gagauziya bayrogʻida „yashil dashtdagi boʻri“ boʻlgan[6].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xristianlikni qabul qilgan gagauzlar Usmonlilar imperiyasidan haydalgan. Koʻpchilik 1856-yilda Moldaviyaga qaytarilgan; ammo, u 1878-yilda Rossiya tomonidan qabul qilingan[7]. Gagauziya birinchi marta 1905-yil inqilobidan keyin mustaqil davlat boʻlish istagini bildirdi: Gagauz Xalki yoki „Komrat respublikasi“ deb nomlangan kichik bir respublika 1906-yil yanvar oyida tashkil etilgan va ikki hafta ichida tirik qoldi. Bu keyingi millatchilar tomonidan ilgari surilgan boʻlsa ham, bu hukumat asosan etnik avtonomiyaga emas, balki yer islohoti bilan shugʻullangan[8].
Baʼzi maʼlumotlarga koʻra, Gagauz faollari Komrat shtat universitetining tashkil etilishiga qarshi norozilik namoyishlari paytida oq diskda qizil boʻrining boshi tasvirlangan och koʻk bayroq bilan shiorlarni baqirishgan[9][10].
1990-yil 11-avgustda Moldovaning DSKni tark etib, Ukrainada istiqomat qiluvchi gagauzlar bilan birlashishga harakat qilib, Gagauziya Respublikasi tuzildi. Yangi Moldova davlati 1992-yilgacha mintaqa ustidan nazoratni yoʻqotgan boʻlsa ham, millatchi Gagauziyani Rossiya Federatsiyasi ga qoʻshilishga majburlagan ozchilik va Moldova ichida muxtoriyat olishni istagan koʻpchilik oʻrtasida boʻlinib ketdi[11][12].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Minahan, s. 630
- ↑ Quinn, s. 24
- ↑ Bulut, s. 62
- ↑ "Nové vlajky. Gagauzsko", in Vexilologie. Zpravodaj Vexilologického Klubu při okd Praha, Issue 81, 1991, s. 1602–1603
- ↑ Smith Albion, s. 6
- ↑ Măcriș, s. 58
- ↑ Kapaló, s. 47-53, 58-83; Măcriș, s. 5-74, 96-99, 117-119, 149-195; Minahan, s. 631-632
- ↑ Kapaló, s. 54. Ayrıca bakınız: Basciani, s. 61-62
- ↑ Andoza:Ref-ro Drapelul mișcării separatiste din anii '90 din Găgăuzia va fi oficializat. Irina Vlah: Sub acest simbol s-au desfășurat primele mitinguri, Realitatea TV, 23 Ağustos 2017
- ↑ Andoza:Ref-ro Iurii Botnarenco, „Drapelul așa-numitei Republici Găgăuzia va fi oficializat la Comrat“, Adevărul Moldova, 19 Ağustos 2017
- ↑ Minahan, s. 634. Ayrıca bakınız: Kapaló, s. 76–78; Smith Albion, s. 7–10
- ↑ Quinn, s. 24, 160