Foydalanuvchi:Xonzoda0504/LiveCode

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
LiveCode
Dasturchilar LiveCode Ltd.
Dastlabki nashr July 11, 2001; 21 years ago (2001-07-11)
Barqaror chiqish
9.6.4 / August 31, 2021; 13 months ago (2021-08-31)
Birinchi versiyasi
9.6.5RC2 / October 25, 2021; 12 months ago (2021-10-25)[1]
Ombori
Operatsion sistemasi macOS, Windows, Linux, Unix, Android, iOS, HTML5
Turi Programming
Litsenziyasi GPL (until version 9.6.3)[2], Proprietary
Web-sayti livecode.org livecode.com Edit this at Wikidata
LiveCode Script
Paradigmalari Object-oriented
Oilasi scripting language
Tuzilgan yili Expression error: Unrecognized punctuation character "{".-, 1993-yil(1993-Expression error: Unrecognized punctuation character "{".-{{{3}}})
Platforma i386, AMD64, ARM
Operatsion tizim Windows, macOS, Linux, Unix, Raspberry Pi
Litsenziya Proprietary, GPL
Vebsayt Andoza:Official URL
Bunga asos boʻlgan tillar
HyperTalk

LiveCode (sobiq Revolution va MetaCard[3]) HyperCard tomonidan yaratilgan oʻzaro platformali ilovalarni tezkor ishlab chiqishga mo'ljallangan tizimidir . Unda HyperCard 's HyperTalk kabi xTalk skript tillari oilasiga mansub LiveCode Script (ilgari MetaTalk) dasturlash tili mavjud[4][5].

2001 yilda joriy qilingan[6] "Revolution" ishlab chiqish tizimi MetaCard dvigatel texnologiyasiga asoslangan edi, uni Runtime Revolution keyinchalik MetaCard korporatsiyasidan 2003 yilda sotib olgan[7][8] Platforma 2004 yilda Macworld Annual Editor's Choice mukofotini "Eng yaxshi dasturlash dasturi" uchun qo'lga kiritdi[9] "Revolution" 2010-yilning kuzida "LiveCode" nomiga o'zgartirildi. "LiveCode" Edinburgda (Shotlandiya) joylashgan Runtime Revolution Ltd. tomonidan ishlab chiqilgan va sotilgan. 2015-yil mart oyida kompaniya nomini mahsulot bilan birlashtirish uchun "LiveCode Ltd." deb o'zgartirildi. 2013-yil aprel oyida Kickstarter’da muvaffaqiyatli kraudfanding kampaniyasidan so‘ng “LiveCode Community Edition 6.0” bepul/ochiq manba versiyasi chop etildi[10]. Kod bazasi qayta litsenziyalangan va 2013-yil aprel oyida bepul va ochiq kodli dasturiy ta'minot sifatida taqdim etilgan.

LiveCode iOS, Android, OS X, Windows 95 dan Windows 10, Raspberry Pi va Unix ning bir nechta versiyalarida, jumladan Linux, Solaris va BSD da samarali ishlaydi. U mobil, ish stoli va server/CGI ilovalari uchun ishlatilishi mumkin. iOS (iPhone va iPad) versiyasi 2010-yil dekabr oyida chiqarilgan[11][12] Internetga joylashtirish uchun birinchi versiya 2009-yilda chiqarilgan[13]. Bu eng keng tarqalgan HyperCard/HyperTalk klonidir va barcha asosiy operatsion tizimlarda ishlaydigan yagona tizimdir.

2015-yilning 12-martida Nyu-Yorkda v.8-ning ishlab chiquvchi versiyasi e'lon qilindi. Mahsulotning ushbu katta takomillashuvi "LiveCode Builder" deb nomlanuvchi yangi, alohida ishlab chiqish tilini o'z ichiga oladi, u "vidjetlar" deb nomlangan yangi ob'ektlar sinflarini yaratishga qodir. Oldingi versiyalarda ob'yektlar sinflari to'plami o'rnatildi va faqat C kabi oddiy protsessual tillardan foydalanish orqali kengaytirilishi mumkin edi. O'z IDE da ishlaydigan yangi til o'tish davri x-talk paradigmasidan voz kechish edi. U o'zgaruvchilarni yozishga imkon beradi. Ammo ikkita muhit to'liq integratsiyalashgan va yangi ob'ektlarni yaratish qobiliyatidan tashqari, LiveCode-da ishlab chiqish odatiy tarzda, belgilangan IDE doirasida davom etadi.

HTML5 ni LiveCode ga keltirish bo'yicha ikkinchi kraudfanding kampaniyasi 2014-yil 31-iyulda qariyb 400 000 AQSh dollari miqdoridagi moliyalashtirish maqsadlariga erishdi. LiveCode ishlab chiquvchisining 8.0 DP4 versiyasi (2015-yil 31-avgust) birinchi bo'lib HTML5 ga mustaqil joylashtirish variantini kiritdi.

2021-yil 31-avgustda 9.6.4 versiyasidan boshlab GPL litsenziyasiga ega LiveCode Community nashri to‘xtatildi[2].

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

LiveCode dasturi kompilyatsiyasiz ish oqimidan foydalangan holda ko'plab qo'llab-quvvatlanadigan muhitlarda ishlaydigan ilovalarni yaratadi. LiveCode dagi bir xil kompyuter kodi bir nechta qurilmalar va platformalarda o'ynashi mumkin. LiveCode dinamik tarzda yoziladigan Transkript deb nomlangan ingliz tiliga o'xshash yuqori darajadagi dasturlash tilidan foydalanadi. Transkript va kompilyatsiyasiz ish jarayoni o'z-o'zidan hujjatlashtiriladigan va oddiy dasturchilar tushunishi oson bo'lgan kodni yaratadi. Misol uchun, agar tizim soati 9:00:00 da bo'lganida quyidagi skript bajarilgan bo'lsa:

 repeat ten times
  put "Hello world at" && the long time & return after field 1
  wait 1 second
 end repeat

Birinchi matn maydoniga o'n qator yuklanadi. ("1-maydon" sifatida belgilanadi) va quyidagicha ko'rinadi:

Salom dunyo, soat 9:00:00
Salom dunyo soat 9:00:01
Salom dunyo soat 9:00:02
. . .

Eslatmalar:

  • repeat (and the associated end repeat) is a control structure, illustrated here in just one of its various forms.
  • put is a command
  • "Hello World at" is a literal
  • the long time is a function that calls the system time
  • return is a constant equal to ASCII character 10 (linefeed)
  • after is a keyword that is involved with an extremely powerful and intuitive system known as "chunking", a hallmark of xTalk languages.
  • field 1 is an object reference, here denoted by the layer number of a text field. Almost all standard object classes are supported, and may be referred to in several, highly-intuitive ways.

LiveCode-ning ingliz tiliga o'xshash tabiiy sintaksisi yangi boshlanuvchilar uchun oson o'rganiladi. O'zgaruvchilar tipsiz bo'lib, kompilyatsiya vaqtida faqat kontekstga asoslangan holda yoziladi. Bu tilni o'qish va saqlashni soddalashtiradi, tezlikni nisbatan minimal yo'qotadi. Bu tilda assotsiativ massivlar[14], muntazam ifodalar, multimedia, turli SQL maʼlumotlar bazalarini qoʻllab-quvvatlash va TCP/IP kutubxonalari kabi ilgʻor funksiyalar mavjud. LiveCode mexanizmi bir nechta umumiy tasvir formatlarini (jumladan, BMP, PNG, GIF va JPEG,), antialiased vektor grafikalarini, HTML uslubidagi matn giperhavolalarini, zanjirli xatti-harakatlarni va o'rnatilgan veb-brauzerlarni qo'llab-quvvatlaydi. Ushbu yuqori darajadagi funksiyalarga kirish oson bo'lishi uchun mo'ljallangan.

Misollar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Veb-sahifaning manba kodini o'zgaruvchiga yuklash uchun bir qator kod kerak bo'ladi:
put url "http://www.wikipedia.com" into MyVariable
  • Faylni FTP serveriga yuklash xuddi shunday sintaksisdan foydalanadi:
put url "binfile:picture.jpg" into url "ftp://john:passwd@ftp.example.net:2121/picture.jpg"

Chuqurlik[tahrir | manbasini tahrirlash]

LiveCode 2950 ga yaqin o'rnatilgan til atamalari va kalit so'zlariga ega bo'lib, ular C va boshqa past darajadagi tillarda yozilgan tashqi kutubxonalar tomonidan kengaytirilishi mumkin[15][16].

Natijalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

LiveCode loyiha fayllari platformalarda ikkilik sanoq tizimiga mos keladi. Ular har bir platformaning tashqi ko'rinishi va xatti-harakatlarini o'zlashtirib oladi. Tugmalar, aylantirish satrlari, harakatlanish satrlari va menyular LiveCode ilovasini yaratuvchining aralashuvisiz maqsadli platformada kutilganidek ishlaydi.

LiveCode ni "mustaqil" kompilyatsiya qilish har bir maqsadli platforma uchun bitta, bajariladigan faylni (minimal hajmi ~ 1,5 MB) ishlab chiqaradi. Alohida ish vaqti kerak emas.

HyperCard -dagi Vikipediya maqolasi shunga o'xshash rivojlanish muhiti va skript tilining asoslari haqida batafsilroq muhokamani o'z ichiga oladi. Zamonaviy LiveCode - bu sobiq HyperCard -ning keng to'plami, ammo soddaligini saqlab qoladi. LiveCode original HyperCard dasturida etishmayotgan bir qator xususiyatlarni o'z ichiga oladi, jumladan, bir nechta platformani joylashtirish, tashqi qurilmalar bilan aloqa va ko'plab fundamental til kengaytmalari. LiveCode asboblar to'plami, HyperCard bilan solishtirganda, Internetga asoslangan matn va media resurslariga kirish imkoniyatiga ega, bu internetga ulangan ish stoli ilovalarini yaratish imkonini beradi. [17]

Moslik[tahrir | manbasini tahrirlash]

Versiya Macintosh Windows Linux
9.x 10.9.x - 10.13.x Intel 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 32 yoki 64 bitli, 32 bitli ARMv6 (Raspberry Pi) glibc glib gtk/gdk lcms pango/xft gksu esd mplayer
8.x [18] 10.6.x - 10.12.x Intel XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 32 yoki 64 bitli, 32 bitli ARMv6 (Raspberry Pi) glibc gtk lcms pango/xft gksu esd mplayer
7.x 10.6.x - 10.9.x Intel XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 32 yoki 64 bitli, 32 bitli ARMv6 (Raspberry Pi) glibc gtk lcms pango/xft gksu esd mplayer
6.7.x 10.6.x - 10.9.x Intel XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 2.4.x+ 32 bit X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms pango/xft gksu
6.6.x 10.5.8 - 10.9.x Intel/PPC XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 2.4.x+ 32 bit X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms pango/xft gksu
6.0.x - 6.5.x 10.4.11 - 10.9.x Intel/PPC XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008, Windows 8.x, Windows 10.x (ish stoli) 2.4.x+ 32 bit X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms pango/xft gksu
5.x 10.4.11 - 10.8.x Intel/PPC 2000 SP4, XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008 2.4.x+ 32 bitli X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms
4.6.x 10.4.11 - 10.8.x Intel/PPC 2000 SP4, XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008 2.4.x+ 32 bitli X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms
4.5.x 10.3.9 - 10.8.x Intel/PPC 2000 SP4, XP SP2+, 2003, Vista SP1+, 7, 2008 2.4.x+ 32 bitli X11R5 glibc 2.3.2 gtk lcms
4.0.x ? ? ?
3.x ? ? ?
2.6.x [19] 10.2.7 - 10.6.x Intel/PPC, 9.2.2 PPC 98, Men, NT, 2000, XP, Vista 2.4+ 32 bitli X11R5 glibc 2.2.4 gtk lcms

iOS va Android maqsadlari ayrim versiyalarda mavjud.

Eslatma: 4.5.x-6.x uchun toʻliq Linux talablari quyidagilardir:

  • 32-bitli oʻrnatish yoki 32-bitli moslik qatlamiga ega 64-bitli Linux tarqatilishi
  • 2.4.x yoki undan keyingi yadro
  • X11R5 ga qodir Xserver 24 bitli displeyda mahalliy ishlaydi
  • glibc 2.3.2 yoki undan keyingi versiyalari
  • gtk/gdk/glib (ixtiyoriy - mahalliy mavzuni qo'llab-quvvatlash uchun zarur)
  • pango/xft (ixtiyoriy - pdf chop etish, antialiased matn va unicode shriftni qo'llab-quvvatlash uchun zarur)
  • lcms (ixtiyoriy - JPEG va PNG formatlarida rang profilini qo'llab-quvvatlash uchun zarur)
  • gksu (ixtiyoriy - jarayonni ko'tarish uchun zarur)

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • MetaCard, Runtime Revolution 2003 yilda uning ishlab chiqish tizimi asoslangan MetaCard texnologiyasini sotib oldi.
  • HyperCard, barcha xTalk tillarining avlodi.

Manba[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Releases
  2. 2,0 2,1 „LiveCode | The home of LiveCode open source“. — „We have therefore taken the decision at this time to discontinue support for the open source editions of LiveCode. You can of course continue to use existing open source editions, and the code remains visible on github for viewing. The project will no longer accept contributions and we will not be maintaining it or offering open source downloads on our site.“. 2021-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 31-avgust.
  3. MacNN: RunRev replaces Revolution with "LiveCode"
  4. Shafer, Dan (2004). "Review: Runtime Revolution, Programming for Mere Mortals". MacTech 20 (5). http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.20/20.05/RuntimeRevolution/index.html. "Revolution ... grows out of HyperCard, a much-beloved and widely used Apple Computer product that the company abandoned a few years ago...." 
  5. Manchester. „HyperCard on steroids: One code to bind them all“. The Register (2007-yil 27-dekabr).
  6. Macworld: Runtime releases Revolution 1.1 for OS X
  7. Macworld: Runtime Revolution acquires MetaCard technology
  8. „Runtime Revolution Acquires MetaCard Technology“ (2003-yil 8-iyul). 2004-yil 3-fevralda asl nusxadan arxivlangan.
  9. "The 19th Annual Editor's Choice Awards". Macworld. 2004. http://www.macworld.com/article/29040/2004/02/editorschoiceawards2004.html. "HyperCard, with its stacks metaphor, has a new heir in Runtime Revolution's Revolution Studio 2.1" 
  10. „Next Generation LiveCode (Open Source)“.
  11. Software Development Times: Runtime Revolution Releases iOS Deployment Pack
  12. Ranscombe. „RunRev sets sights on £1m sales boost with release of LiveCode“. The Scotsman (2010-yil 7-dekabr).
  13. Miller. „Will an easy to use language attract content experts?“. WWW2009 Conference Paper (2009-yil 22-aprel).
  14. Tutorial: Using Arrays in LiveCode
  15. Monroe, Tim (2003). "Children of the Revolution: Editing QuickTime Movies in Revolution". MacTech 19 (10). http://www.mactech.com/articles/mactech/Vol.19/19.10/ChildrenoftheRevolution/index.html. "Happily, Runtime Revolution provides a software development kit (SDK) for writing Revolution plug-ins, and this makes writing our plug-in a snap." 
  16. Waddingham, Mark. „Writing Externals for Linux with 2.9“. Runtime Revolution Newsletter. Runtime Revolution, Ltd (2007-yil 4-oktyabr).
  17. Gaskin, Richard (Sep 20, 2001). "Beyond the Browser, Rediscovering the Role of the Desktop in a Net-centric World". Fourth World Embassy Articles. http://www.fourthworld.com/embassy/articles/netapps.html. 
  18. „Archived copy“. 2015-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 1-sentyabr.
  19. „Livecode User Guide“. 2012-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 1-may.

Bibliografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

 

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • URL topilmadi.

[[Turkum:Dasturlash tillari]]