Foydalanuvchi:Otanazarova Gulzoda/qumloq

Maksvell tenglamalari – bu elektromagnit maydon hamda uning vakuum va muhitdagi elektr zaryadlari va oqimlari bilan bogʻliqligini tavsiflovchi differensial yoki integral shakldagi tenglamalar sistemasi. Elektromagnit maydonning zaryadlangan zarralarga taʼsir oʻlchovini aniqlaydigan Lorentz kuchining ifodasi bilan birgalikda bu tenglamalar klassik elektrodinamikaning toʻliq tenglamalar sistemasini hosil qiladi, baʼzan uni Maksvell – Lorentz tenglamalari deb atashadi. XIX asrning oʻrtalarida toʻplangan eksperimental natijalar asosida Jeyms Klerk Maksvell tomonidan tuzilgan tenglamalar nazariy fizika tushunchalarining rivojlanishida muhim rol oʻynadi va nafaqat elektromagnetizm bilan bevosita bogʻliq boʻlgan fizikaning barcha sohalariga, balk

Maksvell tenglamalarining differensial koʻrinishi[tahrir | manbasini tahrirlash][tahrir | manbasini tahrirlash]

Maksvell tenglamalari 4 ta tenglamaning vektor koʻrinishidan iborat sistema. Ushbu tenglamalar birinchi tartibli chiziqli xususiy hosilali tenglamalardir. Ular orqali 4 ta vektor kattalik () ning 12 ta komponenti aniqlanadi:

Nomlanishi	СГС	SI	Mazmuni
Gauss qonuni	∆D=4πρ	∆D=ρ	Elektr zaryadi statik elektr maydonining manbai hisoblanadi.
Magnit maydoni uchun Gauss teroemasi	∆B=0	∆B=0	Magnit zaryadlari mavjud emas. Agar magnit zaryadlari tajribada aniqlansa, Gauss qonuniga oʻzgartirish kiritishga toʻgʻri keladi.
Elektromagnit induksiya qonuni	∆E=-1/c dB/dt	∆E= – dB/dt	Magnit maydon induksiyasining oʻzgarishi uyurmaviy elektr maydonini hosil qiladi.
Magnit maydonining uyurmaviyligi	∆H=4π/cj + 1/c dD/dt	∆H=j + 1/c dD/dt	Elektr toki va elektr induksiyasining oʻzgarishi uyurmaviy magnit maydonini hosil qiladi.

Bu yerda qalin shriftlar bilan vektor kattaliklar, ogʻma shriftlar bilan esa skalyar kattaliklar ifodalangan.

Kiritilgan belgilashlar:

ρ – elektr zaryadining hajmiy zichligi (SI sistemasida)
j – elektr toki zichligi (SI sistemasida)
c – yorugʻlik tezligining vakkumdagi qiymati (299 792 458 m/s);
E – elektr maydon kuchlanganligi (SI sistemasida birligi – V/m);
H – magnit maydon kuchlanganligi (SI sistemasida birligi— A/m);
D – elektr induksiyasi (SI sistemasida birligi – C/m²);
B– magnit induksiyasi (SI sistemasidagi birligi— Tl = W/m² = kg•s⁻²•A⁻¹);
∆ – Nabla differensial operatori, bunda:
∆E≡rot E yozuviE vektorning rotorini anglatadi.

∆E≡ divEyozuvi E vektorning divergensiyasini anglatadi.

.