Treyderlik, tijorat faoliyatining bir turi hisoblanadi. Treyderlik, moliyaviy aktivlarning o'zgarishlaridan foydalanib, valyutalar, aksiyalar, hamda oylik obligatsiyalar, moliyaviy almashishlar va boshqa moliyaviy vositalardan foydalanib, daromad olishga harakat qilishdir. Treyderlar, qiyinlik darajasi va risklarni o'rganish va boshqarish bilan bog'liq moliyaviy ma'lumotlarga ega bo'lishi kerak.
Treyderlikning bir nechta usullari mavjud bo'lib, ba'zilari banklar yoki moliyaviy tizimlar bilan hamkorlik qilish orqali, boshqalar esa o'zlarining shaxsiy moliyalari bilan treyderlik qilishlari mumkin. Treyderlar, bozorda mavjud narxlarni o'rganib, buyurtmalarni yaratish, savdo yoki sotishlarini amalga oshirish, riskni boshqarish va daromad olish uchun strategiyalar ishlatishlari mumkin .[1]
Treyderlik ko'plab sharoitlarda amalga oshirilishi mumkin, shuning uchun uning usuli va xususiyatlari o'z vaqtida o'zgarishi mumkin. Maqbul treyderlar uchun xavfli bozor ko'rsatkichlari va analitik qobiliyatlar juda muhimdir. O'z ichiga bozor tahlillari, statistik analiz, fundamental va texnik analiz, psixologik tayyorlik va to'g'ridan-to'g'ri amalga oshirishni qo'llash, axborot vaqti bilan faollashni o'z ichiga oladi.[2]
Treyderlik, yirik moliyaviy institutlar, kompaniyalar va shaxsiy treyderlar tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Bu sohada ko'plab ko'rsatkichlar, ma'lumotlar va strategiyalar mavjud bo'lgan moliyaviy tahlil, vaqt va pulni boshqarishni talab qiladigan tajribali mutaxassislar tomonidan olib boriladi.[3]
Treyderlikning boshqa bir necha xususiyatlari mavjud. Bunda amalga oshiriladigan treyderlik usullari va moliyaviy instrumentlar, savdo muddatlari, amalga oshirish strategiyalari va risk boshqarishining bir nechta variantlari o'z ichiga oladi.[4]
Treyderlik usullari: Treyderlar o'zlariga qulay keladigan bir nechta usullarni tanlashlari mumkin. Bu usullar ichida katta treyderlik va kichik treyderlik, urinishlar bozorini kuzatish, ikkala tomonlama savdo, birinchi tomonlama savdo, koma treyderlik va sair kabi usullar kiritilishi mumkin.[5]
Moliyaviy instrumentlar: Treyderlar turli moliyaviy instrumentlar orqali savdo qilishlari mumkin. Bu instrumentlar valyuta juftliklari, aksiyalar, opsiyonlar, fjučerslar, obligatsiyalar, indekslar, menyular va boshqa xususiy moliyaviy vositalardan iborat bo'lishi mumkin.[6]Savdo muddatlari: Treyderlar biror bir muddatda savdo qilishlari mumkin. Bu savdo kunlik, oylik, muddatli, bir necha oylik, yillik muddatlarda bo'lishi mumkin. Savdo muddati treyderlik turlariga va o'z maqsadlari va strategiyalari bo'yicha o'zgarishi mumkin.
Amalga oshirish strategiyalari: Treyderlar o'zlariga mos keladigan amalga oshirish strategiyalarini rivojlantirishlari mumkin. Bu strategiyalar orqali savdo qilish vaqti, buyurtmalarni joylashish, daromadlarni kuzatish, hisob-kitob qilish va risk boshqarishni qo'llashni o'z ichiga oladi.[7]
Risk boshqarish: Treyderlar uchun risk boshqarish juda muhimdir. Ularga treyderlik hisobi, zarar to'lov limitlari, zarar to'lov stop-limitlar, mavjudlik darajasi bilan ishlash, portfelli diversifikatsiya qilish va katta darajada tahlil qilish talab qilinadi.[8]
Treyderlikning usullari va moliyaviy instrumentlari bozorning xususiyatlari va insonning shaxsiy imkoniyatlari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. [9]U treyderlarga daromad olish va to'g'ridan-to'g'ri amalga oshirish uchun qiziqarli bo'lishi bilan birga, yo'qolgan zarar riskini ham o'z ichiga oladi. Bu erda treyderlar uchun moliyaviy tahlil, bozor tahlili va tajribali qaror qabul qilish juda muhimdir.[10]
