Foydalanuvchi:Akmalov Akrom/Xizmat so'zi 的 (de)
Xizmat so'zi 的 ((de)
[tahrir | manbasini tahrirlash]Agar shaxsiy olmosh yoki ot va boshqa ot o'rtasida xizmat so'zi 的 (de) bo'lsa, demak, keyin yoki oldin turgan ot 的(de) olmoshga tegishli.
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masalan:
我 高 - – wǒ de cídiǎn-mening lug'atim
他 高 - – tā de cídiǎn-uning lug'ati
妈妈 高 - – mama de shū - onamning kitobi
朋友 高 - - péngyuu de gǒu-do'stning iti
同事 高 - – tóngshì de chē - hamkasblar mashinasi
Bunday holatlar mavjud 的 (de) qo'yish mumkin emas:
Masalan, agar ot qarindoshlikni anglatganda (我爸爸 - wǒbàba otam), o'qituvchilar (我老师 – wǒlǎoshī mening o'qituvchi), qo'shni (我邻邦 – wǒlínbāng - mening qo'shnim), boshqa (我朋友 – wǒpéngyǒu mening do'stim), va organlari, idoralar, guruhlar nomlari. Yuqoridagi holatlarda, sahnalashtirish ham xato deb hisoblanmaydi, faqat tegishli ekanligini ta'kidlaydi (mustahkamlash).
[tahrir | manbasini tahrirlash]Shuningdek, 的 (de) ism bilan ishlatilmaydi 国 guó-mamlakat (Xitoy tilida aytganda )我国, keyin u ko'pincha "Xitoy" deb tarjima qilinadi, ya'ni so'zma-so'z "mening mamlakatim").
[tahrir | manbasini tahrirlash]Yana bir nechta istisnolar mavjud: 的 odatda ot doimiy xususiyatga ega bo'lganda ishlatilmaydi va mansublikni bildirmaydi:
[tahrir | manbasini tahrirlash]俄语词典-Éy é cídiǎn - rus tilining lug'ati
中国人 – zhōngguórén - xitoylik (Xitoyga tegishli odam emas) va boshqalar.
Xizmat so'zi numerator va sanoqli so'z bilan ifodalangan ta'rifdan keyin qo'yilmaydi:
一本 – - yīběnshū-bitta kitob
两个人 – liǎng gèrén - ikki kishi
三子子 - sān zhāng zhuōzi-uchta stolXizmat so'zi numerator va sanoqli so'z bilan ifodalangan ta'rifdan keyin qo'yilmaydi:
一本 – - yīběnshū-bitta kitob
两个人 – liǎng gèrén - ikki kishi
三子子 - sān zhāng zhuōzi-uchta stol
Xizmat so'zi bir bo'g'inli sifat bilan ifodalangan ta'rifdan keyin qo'yilmaydi:
白车 – baichē - oq mashina
蓝裙子 - lanqúnz - - ko'k yubka
大 城市 – dà chéngshì - katta shahar
小 房间 – xiǎo fángjiān - kichik xona
Xizmat so'zi 的 odatda har doim ikki bo'g'inli sifat bilan ifodalangan ta'rifdan keyin qo'yiladi:
这个年轻的姑娘很漂亮
zhège nianqingde guniang hen piàoliang
Bu yosh qiz juda chiroyli (年轻 so'zi yosh, ikki bo'g'inli)
朋友送我很有意思的书
péngyou song wo hen youyisi de shou
Do'stim menga juda qiziqarli kitob berdi
我有一个很聪明的朋友
wo you yi gè hen congming de péngyou
Mening juda aqlli do'stim bor
Xizmat so'zi 的 har doim sifatdoshdan keyin daraja qo'shimchasi bilan qo'yiladi:
很好的朋友
hěn hǎo de péngyǒu
juda yaxshi do'st
Xizmat so'zi 的 va 少 sifatlaridan keyin qo'yilmaydi, hatto ularning oldida ergash gap bo'lsa ham:
很多学生
hěn duō xuéshēng
talabalar juda ko'p
很多书
hen duo shuai
juda kam kitoblar
很多礼物
hen duo liwù
ko'p sovg'alar
Agar ta'rif fe'l bilan ifodalangan bo'lsa, xizmat so'zi 的 joylashtirilgan:
有空儿的时候，他很喜欢看电视
you kong de shihou then xihuan kàn diànshi
Bo'sh vaqti bo'lsa, u televizor ko'rishni yaxshi ko'radi.
今年的展览会，参加的人很多
jinnian de zhanlanhui casa de rén hen duo
Bu yil ko'rgazma ishtirokchilari juda ko'p edi (参加 – ishtirok etish, fe'l).
Xizmat so'zi fe'l tuzilishi bilan ifodalangan ta'rifdan keyin qo'yiladi:
这是送你的礼物
zhè shi song name liwù
Mana sizga sovg'a (so'zma-so'z: bu sizga berilgan sovg'a).
Xuddi shunday, xizmat so'zi 的 qurilmalarga joylashtiriladi, bu erda 的 ning ta'rifi jumlaning o'zida aniqlanadi.:
这是我们去年买的车
zhè shi women qùnian maiden the
Mana, biz o'tgan yili sotib olgan mashina (bu holda 的 车 so'ziga ishora qiladi-jumlaning o'zida ma'nosi ochib berilgan mashina -" qaysi mashina?"- biz o'tgan yili sotib olgan mashina).