Erkenek

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Erkenek ( Erkecel, Erkecey, Ernek, İrkenek, İrkeyel ) - turk / turk folklorining qahramoni hisoblanadi. Erkenek odam bosh barmog'idan kattta bolmagan hajmga ega qahramon. Uning sarguzashtlari asosan gigantlar bilan muomalaga kirishishni o'z ichiga oladi. Erkenek - an'anaviy xalq qahramoni. Ozarbayjon folklorida uning Cirt nomi ham bor. Anadoluda Parmak Çocuk (Bosh barmoqli bola) nomi bilan ham tanilgan.

Ertaklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ertaklar qaldirg'ochlar davriga oid. Erkenekni sigir yoki dev yutib yuboradi, garchi kichkina bo'lsa ham, u kuchli bo'ladi va jangchi devlar va qaroqchilarni zabt etuvchidir. Uning sarguzashtlari bor, ular g'alaba qozonish (tegirmonchi tomonidan), sichqonchaning tuzog'iga qamalib qolish va nihoyat o'rgimchakning zaharli nafasidan o'lishdan iborat. Erkenek boshqa o'g'il bolalar bilan o'yin o'ynarkan ularga yolg'on gapiradi va ko'plab nayranglari tufayli bolalar u bilan muloqot qilmay qo'yadi.

Boshqa bir hikoyada, bechora farzandsiz dehqon er-xotin baland ovozda "qanchalik kichik bo'lsa ham " farzand tilaydi. Oradan yetti oy o‘tgach, xotinning “Erkenek” deb ataydigan “bosh barmog‘idan katta bo‘lmagan” farzandi dunyoga keladi va u “dono va chaqqon maxluq”ga aylanadi. Erkenek o'sib ulg'aygan sayin otasiga uy ishlarida yordam berishni kanda qilmaydi.

Etimologiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Moʻgʻul tilida Erhi yoki Erki [1] (Qadimgi moʻgʻulcha: Erekey ) va turkcha Ernek (eski turkcha: Erŋek ) Bosh barmoq maʼnosini bildiradi.

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Dumaloq
  • Tom Thumb

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Turkish Mythological Dictionary (Türk Söylence Sözlüğü), Deniz Karakurt

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]