Echinopsis peruviana
Echinopsis peruviana (syn. Trichocereus peruvianus (lotin Trichocereus peruvianus) — tez oʻsadigan kaktus, dengiz sathidan taxminan 2000-3000 metr balandlikda joylashgan Perudagi And togʻlarining gʻarbiy yon bagʻrida joylashgan[1].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Trichocereus peruvianus Peru va Ekvadorning Andean togʻ choʻllarida yuqori darajada oʻsadi. San-Pedro kaktusiga (Trichocereus pachanoi), oʻxshaydi.
Bu kaktusni Peruning Shimoliy qirgʻogʻida chavin (900 miloddan avvalgi 200 miloddan avvalgi) deb nomlanadigan dinkovlik madaniyatining rohiblari tomonidan ishlatilishi maʼlum. Ular undan „Ahuma“ („achuma“) pishirdilar, bu ichimlikdan marosimlarida bemorning kasalligining sabablarini aniqlash uchun foydalanishgan.
Oʻsish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻsimlik koʻk-yashil rangga ega, poyalari va keng yumaloq qovurgʻalar va katta oq gullarga ega. Kaktus 3-6 metr balandlikda oʻsishi mumkin, diametri 8-18 sm gacha koʻtariladi. Tabiiy muhitda u kichik guruhlarda oʻsadi.
Yetishtirilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
USDA chidamlilik zonasi: 10-12[2].
Echinopsis peruviana soʻqmoqlar yoki urugʻlar bilan koʻpayadi. Yorqin nurga chidamli, lekin ochiq quyoshda issiqlik oʻsimlikka salbiy taʼsir qiladi.
Kichik turlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Echinopsis peruviana ssp. puquiensis (Rauh & Backeb.) S. Nano Ostolaza[3].
Turlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Quyida Echinopsis peruviananing baʼzi navlari keltirilgan: (sistematik boʻlmagan nomlar):
- var. ancash (KK1688), Peru shimoli-gʻarbiy qismidagi Ankash mintaqasi.
- var. ayacuchensis (KK2151), Peru janubi-gʻarbiy qismida.
- var. cuzcoensis(KK340), Uachak, Kusko, Janubiy-Sharqiy Peru.
- var. (H14192), Hantington, AQSh.
- var. huancabamba, Piura, Peru shimoli-gʻarbiy qismida joylashgan.
- var. huancavelica (Kk242a), Peru gʻarbiy Markaziy qismi.
- var. huancayo (KK338), gʻarbiy markaziy Peru.
- var. huaraz (KK2152), Ankash, Peru shimoli-gʻarbiy qismida joylashgan.
- var. matucana (KK242) Lima, gʻarbiy markaziy Peru.
- var. puquiensis (KK1689), Puquio, Apurimac, janubi-gʻarbiy Peru.
- var. Rio Lurin (KK2147), Rio Rimak, Lima, Peruning gʻarbiy markazi.
- var. tarmensis (KK2148), Tarma, Junin, gʻarbiy markaziy Peru.
- var. trujilloensis, Trujillo, NW Peru.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Об условности указания класса двудольных в качестве вышестоящего таксона для описываемой в данной статье группы растений см. раздел «Системы APG» статьи «Двудольные».
- ↑ Faucon, Philippe „San Pedro Macho Echinopsis peruviana“. www.desert-tropicals.com. 2012-yil 2-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 5-noyabr.
- ↑ „Echinopsis peruviana ssp. puquiensis“. www.desert-tropicals.com. 2012-yil 2-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 5-noyabr.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- James D. Mauseth, Roberto Kiesling, Cactus and Succulent Journal (US) 70 (1): 32-39
- Michael S. Smith, The Narcotic and Hallucinogenic Cacti of the New World
- William Rafti, „KK242 Notes and photos“ ASIN: B001EHF2BU ISBN 0-9720525-5-0 Library of Congress Number: 2008902776
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Echinopsis peruviana (Desert Tropicals) (Wayback Machine saytida 2012-11-09 sanasida arxivlangan)(ingl.)
- Kak virastit kaktusi i drugie sukkulenti iz semyan (British Cactus and Succulent Society)(ingl.)
- Viraщivanie kaktusa iz semyan (Desert Gardens LLC)(ingl.)