Dmitriy Mamatsev
| Dmitriy Mamatsev | |
|---|---|
| Asl ismi | ruscha: Дмитрий Осипович Мамацев |
| Vafoti |
1889-yil 9-yanvar Goʻktepe |
| Qoʻshin turlari | artilleriya |
| Xizmatdagi yillari | 1864—1881 |
| Unvoni | podpolkovnik |
| Qoʻmondonlik qilgan | 20-artilleriya brigadasining 4-batareyasi |
| Jang/urush |
Xiva yurishi (1873) Rossiya-Turkiya urushi (1877—1878) Ahal-Teke ekspeditsiyasi (1880—1881) |
Dmitriy Osipovich Mamatsev (Iosifovich[1], Mamatsashvili; ? – 1880-yil 28-dekabr; Goʻktepe, Turkmaniston [Ahal-Teke vohasi 1881-yildan Kaspiyorti viloyati]) – rus armiyasining artilleriya podpolkovnigi, Avliyo Georgiy kavaleri. Turkiston yurishlari va 1877—1878-yillardagi rus-turk urushi qatnashchisi. Ahal-Teke ekspeditsiyasi paytida Goʻktepeni qamal qilish paytida oʻldirilgan.
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mamatsashvili urugʻining zodagonlar oilasidan chiqqan. Jamoat arbobi va yozuvchi, general-mayor Iosif Xristoforovich Mamatsevning oʻgʻli (Osiko Xoyxosrovich Mamatsashvili, 1811-yil 12-iyun – 1874-yil).
Janobi Oliylari Buyuk knyaz Mixail Nikolayevich artilleriya brigadasi Kavkaz grenadiyerida xizmat qilgan. 1864-yil 23-mayda ofitser unvonini olgan. 1873-yilda Xiva yurishida qatnashib, buning uchun 2-darajali Avliyo Stanislav ordeni bilan taqdirlangan[2].
1877—1878-yillardagi rus-turk urushi paytida Mamatsev kapitan unvoni bilan qamal artilleriyasining 1-sonli batareyasini boshqargan. 1877-yil 2-oktyabrda u boshchiligidagi 2-yarim batareyaning 4 ta quroli turk lagerini Bolshiye Yagni togʻidagi strategik muhim nuqtaga qarama-qarshi pozitsiyalardan chekinishga majbur qilgan. Shundan soʻng, rus boʻlinmalari oʻsha nuqtada mustahkam oʻrnashib olganlar, bu esa asosiy faol korpus oʻng qanotining turk armiyasiga qarshi boʻlajak hujumining muvaffaqiyatini taʼminlagan. Kars qamali paytida kapitan unvonida boʻlgan Mamatsev 4-qamal batareyasining chap qanot guruhiga rahbarligida shtab ofitseri sifatida xizmat qilgan. Harakatlari bilan bir necha bor turk artilleriyasining toʻrt baravar ustun qurollarini bostirgan. Dushmanni oldingi pozitsiyadan chekinishga majbur qilgan Mamatsev 2 ta qurolni oldinga siljitgan va Suvari istehkomidagi turk artilleriyasini boʻlajak hujum boshlanishidan 24 soatdan koʻproq vaqt oldin oʻt ochishni toʻxtatishga majbur qilgan, bu uning muvaffaqiyatini taʼminlagan. Oʻsha yil 24-oktabr kuni Mamatsevning qurollari dushman hujumini toʻxtatgan va shu bilan birga rus boʻlinmalariga muvaffaqiyatli qarshi hujumni taʼminlagan. Koʻp oʻtmay, Mamatsev 1877-yil 3-oktyabrda (yaʼni, u shtab ofitserining vazifalarini bajara boshlagan kundan boshlab) podpolkovnik lavozimiga koʻtarilgan. Karsga hujum paytidagi xizmatlari uchun 4-darajali Avliyo Georgiy ordeni bilan taqdirlangan.
Mamatsev Ahal-Teke ekspeditsiyasida ishtirok etgan. Goʻktepe qamalida oʻng qanot artilleriyasiga rahbarlik qilgan. 1880-yil 28-dekabrda tekelarning tungi bosqinida minomyot batareyasini himoya qilayotganda halok boʻlgan[3]. Oʻsha qamal ishtirokchisi, Orenburg-Ural kazak qoʻshma diviziyasi qoʻmondoni, kapitan A. L. Gulyayevning soʻzlariga koʻra, Mamatsev „xabarchi bilan yolgʻiz oʻzi ketayotganida tekelar tomonidan qilich bilan chopib ketilgan“[4].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Эсадзе Б. С.. Летопись Грузии. Юбилейный сборник к 300-летию Дома Романовых державных покровителей грузинского народа. Тф.: Тип. Канц. намес. Е. И. В. на Кавказе [изд. П. И. Туманова], 1913 — 274 bet.
- ↑ Список подполковникам по старшинству, Исправлено по 1 февраля 1880 года, СПб.: Воен. тип., 1880 — 401 bet.
- ↑ Куропаткин А. Н. „Поход в Ахал-теке в 1880—1881 гг.“,. Завоевание Туркмении. С очерком военных действий в Средней Азии с 1839 по 1876 г. СПб.: Тип. Э Арнгольда, 1899 — 168 bet.
- ↑ Гуляев А. Л.. Поход на Аму-Дарью и в Текинский оазис уральских казаков в 1880—81 годах. Уральск: Тип. В. И. Жаворонкова, 1882 — 48—50 bet.