Davlat Kengashining 1901 yil 7-maydagi tantanali yig‘ilishi (Repin)

	Davlat Kengashining 1901-yil 7-maydagi tantanali yigʻilishi
	Ilya Yefimovich Repin, 1903-yil
	kartina
	400 × 877 sm
	Rossiya davlat muzeyi

"Davlat Kengashining 1901-yil 7-mayda tashkil etilganining yuz yillik yubileyi kuni boʻlib oʻtgan tantanali yigʻilishi" — Ilya Repin va uning yordamchilari uch yil davomida ishlagan ulkan rasm. 81 nafardan iborat jamoaviy portret^[1]. Rasmning oʻlchami 400x877 sm^[2].

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tuval Rossiya imperiyasi Davlat kengashining majlislari boʻlib oʻtgan Mariinskiy saroyi uchun yaratilgan va 1904-yil 4-yanvarda jamoatchilikka taqdim etilgan. Saroy zali yarim doira shaklida boʻlganligi sababli, kengash majlislarida stullar uch qatorga joylashtirildi, bu esa istiqbolni keskin qisqartirdi. Rang sxemasida qizil, sariq va toʻq koʻk ranglar ustunlik qiladi^[3].

Davlat Kengashi tugatilgandan soʻng (1917) rasm Inqilob muzeyiga, 1938-yilda esa Rossiya muzeyiga topshirildi, u yerda u yuqori yoritgichli maxsus zalda namoyish etildi^[2]^[1].

Yaratilish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1901-yilning aprel oyida Ilya Repin Imperator Badiiy akademiyasining vitse-prezidenti Ivan Tolstoy orqali Rossiya imperatoridan Davlat kengashining yubiley yigʻilishini tasvirlash buyrugʻini oldi. Oʻng qoʻlining kasalligi tufayli Repin oʻzi uchun rasm yaratishda yordamchilardan foydalanish huquqini muhokama qildi va shundan keyingina u eng yuqori buyurtmani bajarishga rozi boʻldi^[4].

Repinning yordamchilari Ivan Kulikov (1875-1941) va Boris Kustodiev (1878-1927). Jamoa yubileydan bir necha kun oldin ishlay boshladi, interyerning eskizlaridan boshlab, bayram kunida butun muhit allaqachon chizilgan edi. Uchrashuv davomida odamlarni tuzatish uchun tayyorlangan chizilgan ob’ektlar bilan bir qatorda katta kamera oʻrnatildi, Repin oʻsha kuni oʻzining birinchi rasmini oldi, keyinchalik bu yordamchi materiallardan biriga aylandi.

Buyurtma shartlariga koʻra, Repin kengash aʼzolari podshohning yubiley nutqini qanday tinglashlarini tasvirlashi kerak edi. Rassomga bu juda statik koʻrinadigandek tuyuldi va u medallarni tarqatish jarayonini oʻsha yerda koʻrsatishni taklif qildi. Dastlab, davlat arboblarini harakatda koʻrsatish gʻoyasi saroy aʼzolari tomonidan maʼqullanmagan. Shartnoma shartlari Repinning taklifini qoʻllab-quvvatlagan Nikolay II bilan rasmning eskizlarini muvofiqlashtirishni nazarda tutgan.

Eskizning maʼqullanishiga koʻra, Repin ikki oy davomida Mariinskiy saroyida ikkita albomni toʻldirib, rasm chizdi. U Davlat Kengashi aʼzolarining oʻzi uchun maxsus tuzilgan roʻyxatini oldi, unda unvon, forma, buyruqlar va boshqalar koʻrsatilgan.

Repin bir vaqtning oʻzida Kengashning ikki yoki uchta aʼzosiga ranglar munosabatlarining aniqligi va tabiiy pozalarni tanlash uchun sessiya tayinlashi mumkin edi; baʼzilariga yana suratga tushish soʻralgan. Ish kuzning qorongʻuligi tufayli choʻzilib ketdi va bu vaqtga kelib Repinning oʻng qoʻli deyarli ishlamay qoldi, u asosan chap qoʻli bilan chizdi. Rasm 1904-yil yanvar oyining boshida tayyor boʻlgan^[5].

Namoyishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1904-yil 4-yanvardan boshlab Mariinskiy saroyida hamma uchun rasm namoyishi ochildi. Ishni tugatgandan soʻng, Repin kasallik haqida gapirib, poytaxtdan Kareliya Istmusidagi Kuokkala (hozirgi Repino) qishlogʻidagi „Penates“ mulkiga koʻchib oʻtdi^[2].

Moskvada rasm 2002-yilda Kremlning Georgievskiy zalida, keyin esa Federal davlat arxivining koʻrgazmalar zalida namoyish etilgan. Tashish vaqtida zarur haroratni saqlash uchun maxsus vagon ishlatilgan^[2].

Syujet[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rasmda Davlat Kengashining oʻtmishdoshi — Doimiy Kengash tashkil etilganining 100 yilligi munosabati bilan yozgan yubiley maktubini oʻqib tugatgan imperator tasvirlangan. Nikolay II oʻzining portreti ostida yigʻilishning boshida. Kotiblar kengash aʼzolariga esdalik medallarini tarqatadilar^[5].

Rasm sxemasi^[6]:[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 Евстратова 2013.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Петров 2004.
↑ Евстратова.
↑ Репин И. Е. Великие художники. Том 20 (ruscha), 2009-yil — 40 bet.
↑ ^5,0 ^5,1 Репин И. Е. Великие художники. Том 20 2009.
↑ „www.school.edu.ru :: Торжественное заседание Государственного совета 7 мая 1901 года, в день столетнего юбилея со дня его учреждения. 1903. ГРМ“. 2013-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 1-dekabr.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Petrov, Ye. Istoriya odnogo shedevra // Nauka i jizn. — 2004. — № 1. — ISSN 0028-1263.
Repin Ilya Yefimovich / glav. red. A. Baragamyan. — M. : Direkt-Media, 2009. — T. 20. — (Velikie xudojniki). — ISBN 9785871071939.
Yevstratova, Ye. N. 500 sokroviщ russkoy jivopisi. — M. : OLMA Media Grupp, 2013. — 536 s. — (Albomi po jivopisi). — ISBN 9785373041690.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[FOOTNOTEЕвстратова2013-1] 1,0 ^1,1 Евстратова 2013.

[FOOTNOTEПетров2004-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Петров 2004.

[FOOTNOTEЕвстратова-3] Евстратова.

[4] Репин И. Е. Великие художники. Том 20 (ruscha), 2009-yil — 40 bet.

[FOOTNOTEРепин_И._Е._Великие_художники._Том_202009-5] 5,0 ^5,1 Репин И. Е. Великие художники. Том 20 2009.

[6] „www.school.edu.ru :: Торжественное заседание Государственного совета 7 мая 1901 года, в день столетнего юбилея со дня его учреждения. 1903. ГРМ“. 2013-yil 10-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 1-dekabr.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]