Chin xalqi
Chin (chinlar) — Kuki-chin kichik guruhining odamlari boʻlib, Tibet-Birma filialining shu nomdagi tilida soʻzlashadi. Ular Myanma, Hindiston va Bangladeshda yashaydilar.
Myanmada chinlar Chin shtatida yashaydi. Falam, tiddim, xaka-chin va boshqa xalqlar (va tillar) vakillaridan tashkil topgan. Myanma aholisi taxminan 880 ming kishini tashkil qiladi.
Hindistonda chinlar Assam , Manipur , Meghalaya va Mizoram shtatlarida yashaydi va Mizo, Thado, Lakher va boshqa xalqlar (va tillar) vakillaridan tashkil topgan. Hindistondagi aholi 400 ming kishidan oshadi.
Tillari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chin xalqi Tibet-Birman tillarining Kuki-Chin-Naga boʻlimining Kuki-Chin guruhini tashkil etuvchi juda koʻp tillarda gaplashadi], sredi nix preobladayut протестанты, osobenno баптисты[1].
Kuki-chin tillari birinchi marta Sten Konov tomonidan tavsiflangan va tasniflangan. Bu tillarTibet-Birma oilasining Birma turkumiga kiritilgan. Chin tillari olmoshlarning ahamiyati bilan ajralib turadi. Ot va olmoshlarning ikkita ohangi mavjud: toʻgʻridan-toʻgʻri va bilvosita[2].
Shuningdek, norasmiy ogʻzaki nutq va „adabiy“ nutq ham mavjud. Rasmiy jumlalar har doim nutq tilida boʻlgani kabi olmosh bilan emas, balki yuklamali feʼl bilan tugaydi.
Dini[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chinlar asosan nasroniylar, ular orasida protestantlar ayniqsa, baptistlar koʻpchilikni tashkil qiladi. Saflarning alohida vakillari Manashe qabilasining avlodlari ekanliklarini eʼlon qilib, yahudiylik diniga eʼtiqod qila boshladilar. Ular oʻzlarini Bney-Menashe deb atashadi va baʼzilari Isroilga koʻchib ketishgan.
Hayot tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Chin xalqlarining hayot tarzi. Ular asosan dehqonchilik (sholi, bugʻdoy, makkajoʻxori), toʻquvchilik va ovchilik bilan shugʻullanadi. Chinlarning kiyimlari xoʻjalik matolaridan tayyorlangan, oʻziga xos plash yoki nakidkani (yopqich) eslatadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Buyuk Sovet Entsiklopediyasi. M..: „Sovet Entsiklopediyasi“, 1969-1978
- Chesnokov Ya.V. Janubiy Osiyo xalqlari. M..: SSSR, 1963-yil
- Chin // Dunyo xalqlari va dinlari
- Xenderson EJA Chin pronominallashtirilgan til sifatida // Sharq va Afrika tadqiqotlari maktabining xabarnomasi, jild. 20, 1957, bet. 323-327.