Chexiya Respublikasidagi moʻgʻullar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Chexiyadagi moʻgʻullar mamlakatdagi kichikroq etnik guruhlardan birini tashkil qiladi. 2008-yil holatiga koʻra, Moʻgʻulistondan kelgan ishchilar xorijiy ishchi kuchining 3,6 foizini tashkil qilgan boʻlsa ham, ular soʻnggi oʻn yil ichida oʻsib bordi va 2020-yil iyuniga qadar moʻgʻuliston fuqaroligiga ega boʻlgan 10 236 erkak va ayollarni tashkil qildi[1] 2011-yilga kelib, ular ruslar va moldovanlardan oʻzib ketib, boshqa xorijiy aholiga nisbatan ham soni, ham nisbiy hajmi boʻyicha kamaydi. Biroq, guruh 2014-yildan keyin yana oʻsishni boshladi. Hozirgi vaqtda moʻgʻullarning katta guruhi Ceska Lipa shahrida va uning atrofida istiqomat qiladi.[2]

Migratsiya tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

13-asrda moʻgʻul harbiy otryadlari hozirgi Chexiya Respublikasining ayrim qismlarida talon-toroj va kuydirish operatsiyalarini oʻtkazdilar. Mahalliy politsiya maʼlumotlariga koʻra, 2005-yilda Chexiyada atigi 1900 nafar moʻgʻul yashagan. 2006-yil 31-mart holatiga koʻra, bu koʻrsatkich biroz oʻsib, 2607 kishiga yetdi, shu jumladan 2051 nafar ishchi va 213 nafar tadbirkor.[3] Kelgusi yilda moʻgʻul aholisining sezilarli oʻsishi kuzatiladi, 2007-yil iyuniga kelib ularning soni 7515 kishini tashkil etdi.[3] 2008-yil iyul holatiga koʻra, Chexiyaga har hafta ish uchun qoʻshimcha oʻttiz-qirq nafar moʻgʻul kelardi.[4] Ularning aholisi tez surʼatlar bilan oʻsishda davom etishi kutilgan edi, chunki Moʻgʻuliston Vyetnam bilan birga 2008-yilda Chexiya Respublikasiga ishchi kuchi yetkazib beruvchi davlatlardan biri sifatida tanlangan.[5]

Biroq, 2009-yil boshida Chexiya hukumati 380 ming chex fuqarosini ishsiz qoldirgan iqtisodiy tanazzulga javoban moʻgʻul yoki vyetnamlik ishchilarga endi ish vizalarini bermaslikka qaror qildi.[6] Oʻsha yilning 1-aprelida vizani rasmiy ravishda berish toʻxtatildi.[7] Shuningdek, ular Chexiyadagi ishsiz qolgan har qanday moʻgʻul ishchilariga 500 yevro va Ulan -Batorga bepul samolyot chiptasini taklif qilish rejasini eʼlon qildi. Ichki ishlar vazirligi matbuot kotibining aytishicha, reja ishsiz xorijlik ishchilarning mamlakatda noqonuniy qolib ketishining oldini olishga qaratilgan.[8] Fevral-aprel oylarida moʻgʻullar Chexiya hukumatining bunday takliflaridan foydalangan jami 1345 nafar chet elliklarning 66 foizini tashkil etgan.[7] 2011-yilning may oyida toʻqson nafar moʻgʻulistonlik bir guruh Chexiya hukumatini ish vizalariga kirish cheklangani, xususan, Visapoint tizimi orqali arizalarini onlayn koʻrib chiqishdan bosh tortgani uchun sudga berdi.[9]

Demografiya va taqsimot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pragadagi jamoadan tashqari, Janubiy Moraviya viloyatining Blansko shahridagi rul qoplovchi firmada 500 ga yaqin moʻgʻulistonlik va Plzenda yana bir necha yuz kishi ishlaydi.[10]

Noqonuniy migratsiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Moʻgʻullar Slovakiya bilan chegarada hibsga olingan noqonuniy muhojirlarning eng katta guruhlaridan birini tashkil qiladi.[11] Ilgari Ukraina Chexiya uchun noqonuniy chet ellik ishchilarning asosiy manbalaridan biri boʻlgan, biroq koʻplari yuqori maosh tufayli gʻarbga Yevropa Ittifoqining boshqa mamlakatlariga koʻchib ketishgan. Ularning oʻrnini egallagan asosiy guruhlardan biri moʻgʻullar edi.[12] Chexiya hukumati Moʻgʻuliston hukumati bilan noqonuniy migratsiyani nazorat qilish uchun Moldova, Armaniston va Ukraina hukumatlari bilan birgalikda ishlagan dasturga oʻxshash dasturda ishlamoqda.[13]

Moʻgʻulistondan ishchilarni import qilish uchun Chexiya hukumatidan ruxsat olgan oʻn beshta chex ish agentligi mavjud. Biroq, faqat ikkita bunday agentlik Moʻgʻuliston hukumatidan oʻz hududida yollash uchun ruxsatnomaga ega, lekin koʻpchilik ruxsatsiz ishlaydi.[14]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Long Term residence (EU and Non-EU totals)“, The Wall Street Journal, 30–iyun 2020–yil, qaraldi: 21–avgust 2020–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  2. ↑ 10 nejčastějších státních občanství cizinců: cizinci - občané EU a občané třetích zemí v krajích ČR k 31. 12. 2011 (PDF), Czech Statistical Office, 31–dekabr 2011–yil, qaraldi: 10–yanvar 2014–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  3. ↑ 3,0 3,1 „Latest numbers show 7,500 Mongolians working in Czech Republic“, Mongolia Web, 19–fevral 2008–yil, 2017-06-30da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 4–oktabr 2008–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  4. ↑ „Police detain Mongolian job brokers in raid in Prague“, České Noviny, 10–iyul 2008–yil, qaraldi: 4–oktabr 2008–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  5. ↑ „Czech Republic to seek foreign workers from Mongolia“, Mongolia Web, 2007-06-12, 2008-08-28da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2008-10-04
  6. ↑ „Citing unemployment, Czech Republic closes doors to Mongolian workers“, Mongolia Web, 2–yanvar 2009–yil, 2016-03-03da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 20–yanvar 2009–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  7. ↑ 7,0 7,1 Perry, Joellen (28–aprel 2009–yil), „The Czech Republic Pays for Immigrants to Go Home“, The Wall Street Journal, qaraldi: 29–aprel 2009–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  8. ↑ „Mongolian workers to be offered cash, free ride home from Czech Republic“, Mongolia Web, 2009-02-06, 8–fevral 2009–yilda asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2009-02-13{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  9. ↑ „LN: Mongolians to sue ČR over unaccessible work visa“, Prague Monitor, 24–may 2011–yil, 2014-01-10da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 8–mart 2012–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  10. ↑ Křížková, Martina (6–mart 2009–yil), „Good Mongolians - Who makes steering wheel covers in a small Czech town?“, Migration Online, qaraldi: 4–may 2009–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  11. ↑ Horakova, Pavla (27–dekabr 2005–yil), „Police: Number of illegal migrants on Slovak-Czech border drops“, Czech Radio International Service, 2008-03-28da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 24–oktabr 2007–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()
  12. ↑ „Police detain Mongolian job brokers in raid in Prague“, České Noviny, 10–iyul 2008–yil, qaraldi: 4–oktabr 2008–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()„Police detain Mongolian job brokers in raid in Prague“, České Noviny, 2008-07-10, retrieved 2008-10-04
  13. ↑ „Program will seek to reduce illegal Mongolian workers in Czech Republic“, Mongolia Web, 2008-04-30, 2008-05-01da asl nusxadan arxivlandi, qaraldi: 2008-10-04
  14. ↑ Jelínková, Marie (6–fevral 2009–yil), „Mongolians dreaming their Czech dream: The long wait for visas - no guarantee of success“, Migration Online, qaraldi: 4–may 2009–yil{{citation}}: CS1 maint: date format ()

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Chexiya_Respublikasidagi_moʻgʻullar&oldid=3624842" dan olindi