Cherchez la femme

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Cherchez la femme (fransuzcha: [ʃɛʁʃe la fam]) fransuzcha ibora boʻlib, „ayolni izlash“ degan maʼnoni anglatadi. Bu detektiv fantastikadagi klishe boʻlib, sirni fatale yoki ayol sevgisini aniqlash orqali hal qilish mumkinligini koʻrsatish uchun ishlatiladi.

Iboraning kelib chiqishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu ibora Aleksandr Dyuma (père) tomonidan 1854-1859 yillarda nashr etilgan "Parij mogikanlari" (Les Mohicans de Paris) romanidan olingan. Bu ibora romanda bir necha bor takrorlanadi. Jumladan:

Cherchez la femme, pardieu! cherchez la femme! [1]

Xudo haqi, ayolni qidiring! Ayolni qidiring!

Dyuma 1864-yilda teatrlashtirilgan asarida ham ushbu iborani ishlatgan:

Il ya une femme dans toutes les affaires; aussitôt qu’on me fait un rapport, je dis: „Cherchez la femme!“ [2]

Har bir holatda ayol bor; kimdir menga xabar olib kelishi bilan: „Ayolni qidiring!“ deyman.

Ahamiyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bu ibora detektiv pulpa fantastikasining klishesini oʻzida mujassam etgan: qanday muammo boʻlishidan qatʼi nazar, ayol koʻpincha asosiy sababdir.

Ross Makdonaldning mulozimi Lyu Archer o‘zining 1963-yilda chop etilgan „The Chill“ detektiv romanida g‘oyani g‘ayritabiiy tahlil qilib, shunday deydi: „Ayol o‘ldirilganda, siz uning ajrashgan eridan o‘sha paytda qayerda bo‘lganligini so‘raysiz. Bu cherchez la femme ning natijasidir“[3].

1974-yilda " Chinatown " filmida Mrs. Mulray, Fey Dunauey qahramoni, toʻshakda unga " cherchez la femme " deb mingʻirlab, JJ Gittesni (Jek Nikolsonning qahramoni) ishontirmoqchi boʻlib, u LAPDni tark etishining sababi ayol ekanligiga ishora qiladi.

Pogo komiksidagi qahramon (loy toshbaqasi) „Cherchill 'Churchy' LaFemme“ deb nomlangan.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Dumas, Alexandre. Les Mohicans de Paris (French). Paris: Michel Lévy frères, éditeurs, 1871 — 232 bet. 2009-yil 7-avgustda qaraldi. „Cherchez la femme, pardieu ! cherchez la femme !“ 
  2. Dumas, Alexandre. Théâtre complet (French). Paris: Michel Lévy frères, éditeurs, 1889 — 103 bet. 2009-yil 7-avgustda qaraldi. „Il y a une femme dans toutes les affaires; aussitôt qu'on me fait un rapport, je dis: « Cherchez la femme ! »“ 
  3. Macdonald, Ross (1963), The Chill, p. 175 of Vintage Books reissue edition ISBN 0679768076