Celâl Bayar sahifasining manbasini koʻrish

{{Davlat arbobi
| ismi                      = Celâl Bayar
| tasvir                    = Mahmut Celâl Bayar.jpg
| lavozimi                  = [[Turkiya Prezidenti]]
| boshlanish davri          = [[27-may]] [[1950-yil]]dan
| tugash davri              = [[27-may]] [[1960-yil]]gacha
| premyer                   = [[Adnan Menderes]]
| oʻtmishdoshi              = [[İsmet İnönü]]
| vorisi                    = [[Cemal Gürsel]]
| lavozimi_2                = [[Turkiya Bosh vaziri]]
| boshlanish davri_2        = [[1-noyabr]] [[1937-yil]]dan
| tugash davri_2            = [[25-yanvar]] [[1939-yil]]gacha
| prezident_2               = [[Mustafa Kemal Atatürk]]<br/>[[İsmet İnönü]]
| oʻtmishdoshi_2            = [[İsmet İnönü]]
| vorisi_2                  = [[Refik Saydam]]
| tavallud sanasi           = {{Birth date|df=yes|1883|5|16}}
| tavallud joyi             = {{TavalludJoyi|Gemlik}}
| vafot sanasi              = {{vafot sanasi va yoshi|df=y|1986|8|22|1883|5|16}}
| vafot joyi                = {{VafotJoyi|Istanbul}}
| mukofotlari               = {{Italiya Respublikasi oldidagi xizmatlari uchun katta xochli va lentali ordeni}}{{Germaniya Federativ Respublikasiga xizmatlari uchun ordeni katta xochi maxsus toifasi}}{{Yugoslaviyaning katta yulduz ordeni}}{{Oliy Bosh qoʻmondonning faxriy legioni ordeni}}
| imzosi                    = Celâl Bayar Signature.svg
}}
'''Mahmut Celâl Bayar''' ({{talaffuz|Mahmud Jalol Bayor}}; 1883-1986)<ref>[https://books.google.com/books?id=ja80AQAAIAAJ&q=Mahmut+Celâl+Bayar+16+Mayıs+1883&dq=Mahmut+Celâl+Bayar+16+Mayıs+1883&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiex_id1IjVAhWCIpoKHWAXDyQQ6AEIJjAC Profile of Mahmut Celâl Bayar]</ref><ref>[https://books.google.com/books?id=ygefQ5C2QUUC&q=Mahmut+Celâl+Bayar+22+Ağustos+1986&dq=Mahmut+Celâl+Bayar+22+Ağustos+1986&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjiubr_5onVAhUjApoKHYX6AKQQ6AEINjAG]</ref> — [[Turkiya]] davlat arbobi, 1950-1960-yillarda mamlakat prezidenti.<ref>[http://celalbayar.org/ Celal Bayar website]</ref><ref>https://www.nytimes.com/1986/08/23/obituaries/celal-bayar-dies-at-age-104-a-father-of-turkish-republic.html</ref><ref>{{Kitob manbasi|title=The History of Turkey|year=2001|publisher=Greenwood Press|location=Westport, CT|url=https://www.questia.com/read/100998104/the-history-of-turkey|author=Frank W. Thackeray|author2=John E. Findling|accessdate=20-dekabr 2013-yil|display-authors=etal}}{{Subscription required|via=Questia}}</ref><ref name=":0">{{Kitob manbasi|url=|title=Diener seines Staates: Celal Bayar (1883-1986) und die Entwicklung der modernen Türkei|last=Dawletschin-Linder|first=Camilla|date=2003|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|year=|isbn=9783447047401|location=|pages=18|language=de}}</ref><ref name="Franz760">Erhard Franz: „Biographien führender Persönlichkeiten des öffentlichen Lebens. Bayar, Mahmut Celâl“, in: Klaus-Detlev Grothusen (Hrg.): „Türkei. Südosteuropa-Handbuch. Band IV“, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen 1985 {{ISBN|3-525-36204-8}}, p. 760.</ref><ref>{{Kitob manbasi|url=https://archive.org/details/turkeyislamistsd0000atas|title=Turkey, Islamists and Democracy: Transition and Globalization in a Muslim State|last=Atasoy|first=Yildiz|date=2005-07-29|publisher=I.B.Tauris|year=|isbn=9780857718334|location=|pages=[https://archive.org/details/turkeyislamistsd0000atas/page/53 53]|language=en}}</ref><ref>{{Kitob manbasi|title=Fifty Years of Turkish Political development 1919-1969|last=Giritli|first=Dr. Ismet|publisher=Fakültler Matbaasi|year=|isbn=|location=Istanbul|pages=68}}</ref>
Bayar oʻz faoliyatini Ittifoq va taraqqiyot qoʻmitasida, uning [[Izmir]] va [[Bursa]] boʻlimlarini tashkil etishdan boshlagan. Respublikaning eʼlon qilinishidan soʻng, Turkiyaning koʻplab ilk moliyaviy institutlariga, jumladan, mamlakatning birinchi banki — Mehnat bankiga asos soldi. Liberal iqtisodiy siyosat tarafdori Otaturk [[1937-yil]]da iqtisodiyotni liberallashtirish uchun Bayarni Bosh vazir etib tayinladi. Bu mansabda [[1939-yil]]da Otaturkning vorisi [[İsmet İnönü]] davrida isteʼfoga chiqdi<ref>{{veb manbasi|url=http://userpage.fu-berlin.de/chronik/b-picts/1949-1960/bayar.html|title=Kleine Chronik der FU Berlin: Ehrendoktorwürde für Celal Bayar|website=userpage.fu-berlin.de|access-date=2019-11-04}}</ref><ref>{{veb manbasi|url=https://www.tccb.gov.tr/celal-bayar|title=Presidency Of The Republic Of Turkey : Celal BAYAR|website=www.tccb.gov.tr|access-date=2019-11-04}}{{Deadlink|date=December 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>.

[[1945-yil]]gacha Respublika Xalq partiyasi aʼzosi edi. [[1946-yil]]da [[Adnan Menderes]], [[Fuat Koprülü]] va [[Refik Koraltan]] bilan birga Demokratlar partiyasini tuzdi va Turkiyaning koʻppartiyaviylik davrini boshlab berdi. [[1950-yil]]gi saylovlarda hokimiyatning demokratiyaga tinch oʻtishi sodir boʻldi. Bayar Turkiyaning uchinchi prezidenti etib saylandi. Keyinchalik, [[1954]] va [[1957-yil]]larda qayta saylangan va 10 yil davomida prezidentlik qilgan. [[1960-yil]]gi davlat toʻntarishidan soʻng, qamoqqa olingan va ozod etilganidan keyin Demokratik partiya bilan aloqador sobiq siyosatchilarning huquqlarini tiklash tarafdori boʻlgan<ref>{{Kitob manbasi|title=Fifty Years of Turkish Political development 1919-1969|last=Giritli|first=Dr. Ismet|publisher=Fakültler Matbaasi|year=|isbn=|location=Istanbul|pages=81}}</ref>.

U eng uzoq umr ko‘rgan davlat rahbarlaridan biri bo‘lgan. Bayar 1986-yil 22-avgustda, 103 yoshida qisqa muddatli kasallikdan so‘ng vafot etdi<ref>{{Kitob manbasi|title=Fifty Years of Turkish Political development 1919-1969|last=Giritli|first=Dr. Ismet|publisher=Fakültler Matbaasi|year=|isbn=|location=Istanbul|pages=77}}</ref>.

== Manbalar ==
{{manbalar}}
{{Turkiya Prezidentlari}}
{{Turkiya Bosh vazirlari}}
{{DEFAULTSORT:Bayar, Celal}}
[[Turkum:Yuz yoshdan oshganlar]]