Kontent qismiga oʻtish

Caterina Albert

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Caterina Albert Paradis
Tavalludi 11-sentyabr 1869-yil
La escala Ispaniya
Vafoti 27-yanvar 1966-yil
La escala Ispaniya
Fuqaroligi Ispaniya[1]
Mashhur ishlari Yol'izlik (1905)

Caterina Albert Paradis - (Viktor Katala taxallusi bilan mashhur; 1869-yil 11-sentabr, La Eskala, Ispaniya – 1966-yil 27-yanvar) kataloniyalik modernist yozuvchi va „Yolgʻizlik“ asrining muallifi. Uning adabiy isteʼdodi birinchi martta 1898-yilda, Jocs Florals adabiy mukofotini olganida ochilgan. Koʻp oʻtmay, Caterina ushbu romandagi bosh qahramonning ismi Viktor Katala taxallusidan foydalana boshlagan. Dramaturg sifatidagi muvaffaqiyati va sheʼriyatga kirib borishiga qaramay, u hikoyalari bilan mashxur boʻlgan[2].

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Caterina oʻzining yozuvchilik faoliyatini yoshligidayoq „L’Esquella de la Torratxa“ gazetasi bilan hamkorlikda boshlagan. Birinchi asari Virigili d’Alakseal taxallusi ostida ishqiy, muxabbat, sevgi va shunga oʻxshash sheʼrlar (1897-1900) yoza boshlagan.

Caterina „Lo Llibre Nou“ sheʼriy kitobi va „La infanticida“ monologi uchun Jocs Florals d’Olot mukofotiga sazovor boʻlgan. Hakamlar hay’ati teatrning soʻnggi sahna korinishida ushbu asar muallifi yosh qiz ekanligini bilgach, kichik janjal kelib chiqgan va oʻsha paytdan boshlab Katerina keyingi barcha asarlari uchun Viktor Katala taxallusida faoliyat olib borgan.

Nashr etilgan birinchi kitob „Lo Cant dēls Mesos“ („Oylar qoʻshigʻi“) sheʼrlar toʻplamini yaratgan. 1901- yili 4 ta monologdan iborat toʻplamni nashr etgan va modernistik Joventut jurnali bilan hamkorlik qila boshlagan. Ushbu nashr shon-shuhrat va uning adabiy ambitsiyalarini targʻib qilish yoʻlidagi birinchi qadam boʻlgan, Joventut jurnalida u oʻzining birinchi „qishloq dramalari“ va eng taʼsirli qisqa hikoyalarini nashr etgan. 1902-yilda uning „Drames qishloqlari“ nomli kitobini nashr etgan. Oʻzining taxallusini „qalqon“ sifatida ishlatib, u oʻziga yoqqan asarlarni hech qanday axloqiy cheklovlarsiz yozishi mumkin boʻlgan, chunki jamiyat haligacha ayol mualliflarga nisbatan yaxshi etibor qaratmagan. Koʻp oʻtmay, u „Ombrívoles“ ertaklar toʻplamini va „Llibre Blanc“ (Oq kitob) ikkinchi sheʼrlar toʻplamini nashr etgan. U shuningdek, La Ilustració Catalana jurnalida hikoyalar va baʼzi sheʼrlarini nashr etgan.

Uning eng mashhur asaridan biri „Solitud“ romani boʻlib, 1904-1905-yillarda „Joventut“ jurnali sahifalarida nashr etgan va 1905-yilda kitob holida qayta nashr etilgan, natijada koʻpchilik eʼtirof etgan. Shu bilan birga, yozuvchi noventizmga moyil boʻla boshlagan.

Keyingi davr (1907 – Ispaniya fuqarolar urushi)[tahrir | manbasini tahrirlash]

1920-yilda Ketrin Albert „La Mare Balena“ nomli hikoyalar toʻplamini nashr etgan.1926-yilda u oʻzining oxirgi „Un film 3000 metr“ romanini nashr etgan.

Caterina 1915-yildan 1923-yilgacha Katalan tili akademiyasining va Barselona Buyuk Yozuvchilar akademiyasining aʼzosi boʻlgan. U faol folklorshunos va hatto arxeolog boʻlib, yunon va rim arxeologik topilmalarini toʻplash va tasniflash bilan shugʻullangan. Uning adabiy sukunatining davri Ispaniya fuqarolar urushidagi jangovar harakatlar boshlanishi bilan boshlangan.

Urushdan keyingi davr[tahrir | manbasini tahrirlash]

1944-yilda Katerina yana bir asarini nashr etdi. Uning ispan tilidagi birinchi hikoyalar toʻplami Retablo, Ikki yil oʻtgach esa „Mozaika“ mahalliy fantastika toʻplamini taqdim etgan. Ushbu asar Dalmauning kataloniyalik nashrida qayta nashr etilgan birinchi asar boʻlgan. 1951-yilda „Obres tugallaydi“ asari (toʻliq asarlar) yaratilgan, muallifning vafotidan soʻng 1972-yilda qayta nashrdan chiqqan.

Asarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yozuvchining adabiy faoliyatini uch davrga boʻlish mumkin:

  1. Modernizm
  • „El Cant Dels Mesos“ (1901), sheʼrlar toʻplami.
  • „Llibre Blanc – Policromi – Triptic“ (1905), sheʼrlar toʻplami.
  • „Quatre monòlegs“ (1901), monologlar toʻplami.
  • „Qishloq dramalari“ (1902), hikoyalar toʻplami.
  • „Ombrívoles“ (1904), hikoyalar toʻplami.
  • „Caires Vius“ (1907), hikoyalar toʻplami.
  • „Yolgʻizlik“ (1905), roman.
  1. 1907-yildan Ispaniya fuqarolar urushigacha boʻlgan faoliyati
  • „La Mare-Balena“ (1920), hikoyalar toʻplami.
  • „Un film 3000 metr“ (1926), roman.
  • „Dengiz piyodalari“ (1928), antologiya.
  • „Contrallums“ (1930), hikoyalar toʻplami.
  1. Urushdan keyingi davr
  • „Retablo“ (1944), ispan tilidagi hikoyalar toʻplami.
  • „Mozaika“ (1946), badiiy adabiyotlar toʻplami.
  • „Vida mòlta“ (1950), hikoyalar toʻplami.
  • „Yubiley“ (1951), hikoyalar toʻplami.
  • „Obres tugadi“ (1951).

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ — Т. Suplemento 1965 - 1966. — С. 224.
  2. ↑ Pinyol, Ramon „La primera acadèmica catalana: Caterina Albert (1869–1966) / The first female academy fellow in Catalonia: Caterina Albert (1869– 1966)“,. Women in European Academies (en). De Gruyter Akademie Forschung, 2020-12-07 — 205–224 bet. DOI:10.1515/9783110634259-011. ISBN 978-3-11-063425-9. 

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Francesca Bartrina: Caterina Albert/Víctor Català. La voluptuositat de l’escriptura (= Capsa de Pandora. Sèrie assaig ; 2). Eumo, Vic 2005, ISBN 84-7602-727-3.
  • Jordi Boix, Lurdes Boix i Llonch: Els Paisatges de Caterina Albert i Paradís, Víctor Català. Un itinerari històric i literari a través dels indrets vinculats a l’escriptora de l’Escala. Ajuntament de l’Escala, L’Escala 2005, ISBN 84-606-3811-1.
  • Víctor Català, Joan Oller i Rabassa: Quincalla. Mil adagis per aprendre vocabulari. Edicions 62, Barcelona 2005, ISBN 84-297-5605-1 (Vorschau in der Google-Buchsuche).
  • Jordi Castellanos: Victor Català. In: Riquer/Comas/Molas: Història de la literatura catalana. Band 8. Ed. Ariel, Barcelona 1985, S. 579—623.
  • Jordi Castellanos: Victor Català, escriptora. In: Literatura, vides, ciutats. (= Universitària. 6). Edicions 62, Barcelona 1997, S. 51-110.
  • Jordi Castellanos: „Solitud“, novel·la modernista. In: Els Marges. Barcelona, Nr. 25, 1982, S. 45-70.
  • Ricard Guanter i Flaqué: Caterina Albert i Paradís, Víctor Català, vista per un escalenc. Allò que les biografies no diuen. CCG Edicions, CCG Edicions 2006, ISBN 84-96444-57-0.
  • Josep Miracle: Caterina Albert i Paradís (Víctor Català). (= Pinya de rosa. 30). Dopesa, Barcelona 1978, ISBN 84-7235-373-7.
  • Irene Muñoz i Pairet (Hrsg.): Epistolari de Víctor Català. Vol. 1, CCG Edicions, Girona 2005, ISBN 84-95483-99-8.
  • Núria Nardi: Víctor Català. In: Joaquim Amat-Piniella: K. L. Reich. (= Història de la Literatura Catalana. 2). Edicions 62, Barcelona 1984, ISBN 84-7530-577-6, S. 93-104.
  • Joan Oller i Rabassa: Biografia de Víctor Català. Rafael Dalmau, Barcelona 1967.
  • Lluís Albert i Rivas: Víctor Català, una biografia insòlita. Recull de proses i poesies inèdites. Brau, Figueres 2012, ISBN 978-84-96905-82-5.
  • Actes de les primeres Jornades d’estudi sobre la vida i obra de Caterina Albert Paradís „Víctor Català“. L’Escala, 9-11 d’abril de 1992, a cura d’Enric Prat i Pep Vila. Ajuntament de l’Escala, PAM, Barcelona 1993.
  • II Jornades d’estudi Vida i obra de Caterina Albert (Víctor Català), 1869—1966. L’Escala, 20, 21 i 22 de setembre 2001. Ajuntament de l’Escala, PAM, Barcelona 2002.
  • Actes de les terceres jornades d’estudi sobre la vida i l’obra de Caterina Albert Paradís „Víctor Català“. en ocasió del centenari de „Solitud“ 1905—2005. Edició a cura d’Enric Prat i Pep Vila. Curbet, Girona 2006.
  • Marta Pessarrodona (Hrsg.): Caterina Albert, cent anys de la publicació de Solitud. Simposi celebrat a la Residència d’Investigadors CSIC-Generalitat de Catalunya els dies 18 i 19 de novembre de 2005. Generalitat de Barcelona, Barcelona 2007.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Caterina_Albert&oldid=4490814" dan olindi