Butunjahon Tsiganlar tili kuni
Butunjahon Tsiganlar tili kuni madaniyati va taʼlimini ommalashtirishga yordam beradi. 2009-yildan boshlab har yili 5-noyabrda nishonlanadi[1]. Xorvatiya parlamenti uni 2012-yilda[2] rasman tan oldi va YUNESKO 5-noyabrni 2015-yilda Butunjahon Tsiganlar tili kuni deb eʼlon qildi[3][4]. 2018-yil holatiga Yevropa Kengashiga aʼzo 16 ta davlat mintaqaviy yoki ozchilik tillari boʻyicha Yevropa Xartiyasiga muvofiq tsiganlar tilini ozchilik tili sifatida tan oladi[5].
Hikoya[tahrir | manbasini tahrirlash]
2008-yil 5-noyabrda Xorvatiya poytaxti Zagrebda tsigan olimi va siyosatchisi Velko Kaitasi tomonidan yozilgan ilk tsigan-xorvat va xorvat-tsigan lugʻati taqdimoti chogʻida butun dunyodan kelgan loʻminlar jamiyati vakillari va Xorvatiya jamoatchiligi, Xorvatiya Respublikasida 5-noyabrni Butunjahon Tsiganlar tili kuni deb eʼlon qilgan nizomni imzoladi. Nizomning imzolanishi Velko Kaytazi va Xorvatiya rom taʼlim assotsiatsiyasi „Kali Sara“tomonidan tashkil etilgan. Nizom 150 kishi haqida imzolandi.
2009-yil 3-noyabrdan 5-noyabrgacha Zagrebda boʻlib oʻtgan tsigan tilini standartlashtirish va kodifikatsiya qilish boʻyicha Butunjahon simpoziumida, „Kali Sara“ romanini tashkil etish boʻyicha xalqaro tsigan Ittifoqi va Xorvatiya assotsiatsiyasi 5-noyabrni barcha mamlakatlarda yashovchi Butunjahon tsigan tili kuni deb eʼtirof etish toʻgʻrisida bayonot berdi. Ushbu tadbir, shuningdek, ushbu sananing birinchi rasmiy nishonlanishi edi[6].
Xalqaro eʼtirof[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xorvatiya parlamenti 2012-yil 25-mayda[7] boʻlib oʻtgan sessiyada 5-noyabr kuni Butunjahon tsiganlar tili kunini nishonlash boʻyicha xalqaro tashabbusni bir ovozdan (122 ta yoqlab ovoz) qoʻllab-quvvatladi va dunyodagi birinchi parlamentga aylandi.Shuningdek, u boshqa milliy parlamentlarni, xalqaro institutlarni va tashkilotlarni, shuningdek, dunyodagi barcha odamlarni oʻz hoxshi bilan tashabbusga qoʻshilishga chaqirdi.
Xorvatiya taklifi bilan YUNESKO 2015-yilda 5-noyabrni Butunjahon tsiganlar tili kuni deb eʼlon qildi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Croatian Post To Mark World Romani Language Day With Stamp Croatia Week“ (en). Croatia Week Croatian news portal in English (2012-yil 2-noyabr). Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
- ↑ „Prijedlog zaključka o potpori međunarodnoj inicijativi o ustanovljenju 5. studenoga Svjetskim danom romskoga jezika - predlagatelji svi klubovi zastupnika u Hrvatskom saboru“ (hr). Hrvatski sabor. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
- ↑ „Proclamation of 5 November as: World Day of Romani Language“. unesdoc.unesco.org. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
- ↑ „5 November: International Day of Romani Language“ (en-GB). ECML/CELV. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.
- ↑ „World Day of Romani Language“ (en-GB). Council of Europe. Qaraldi: 2021-yil 8-aprel.
- ↑ Svjetski dan romskog jezika 03.-05. studenog 2011. godine ; Zagreb ; zbornik = Tekstonqo kidipe sa themesqo dǐves e rromane ćhibaqo, 2012. ISBN 978-953-55966-1-5.
- ↑ „Prijedlog zaključka o potpori međunarodnoj inicijativi o ustanovljenju 5. studenoga Svjetskim danom romskoga jezika - predlagatelji svi klubovi zastupnika u Hrvatskom saboru“ (hr). Hrvatski sabor. Qaraldi: 2021-yil 19-aprel.