Kontent qismiga oʻtish

Brihadishvara ibodatxonasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Rasmiy nomi Rajarajeshwaram (lit. 'Rajaraja xoʻjayini') deb ataladigan va mahalliy ravishda Thanjai Periya Kovil („Thanjavur Katta ibodatxonasi“) va Peruvudaiyar Kovil nomi bilan tanilgan Brihadishvara ibodatxonasi Chola meʼmorchiligi uslubida qurilgan hindu ibodatxonasidir. Hindistonning Tamilnadu, Tanjavur shahridagi Kaveri daryosining janubiy qirgʻogʻida joylashgan. Bu eng yirik hind ibodatxonalaridan biri va Tamil meʼmorchiligining namunasidir.  U ,shuningdek, Dakshina Meru („Janubiy Meru“) deb ataladi. Chola imperatori Rajaraja I tomonidan milodiy 1003 va 1010 yillarda qurilgan maʼbad YuNESKOning „Buyuk tirik Chola ibodatxonalari“ nomi bilan tanilgan Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.  Hola davridagi Gangaikonda Cholapuram ibodatxonasi va Airavatesvara ibodatxonasi bilan birga shimoli-sharqda mos ravishda 70 kilometr (43 mil) va 40 kilometr (25 mil) joylashgan.11-asrga oid bu ibodatxonaning asl yodgorliklari xandaq atrofida qurilgan.  Unga gopura, asosiy maʼbad, uning ulkan minorasi, asosan shaivizm bilan bogʻliq boʻlgan yozuvlar, freskalar va haykallar, shuningdek, Vaishnavizm va Shaktizmga tegishli edi.  Maʼbad oʻz tarixida shikastlangan va hozirda baʼzi sanʼat asarlari yoʻqolgan.  Keyingi asrlarda qoʻshimcha mandapam va yodgorliklar qoʻshildi.  Maʼbad hozirda 16-asrdan keyin qoʻshilgan mustahkam devorlar orasida joylashgan.

Granit yordamida qurilgan, ziyoratgoh ustidagi vimana minorasi Janubiy Hindistondagi eng baland minoralardan biridir. Maʼbadda katta ustunli prakara (koridor) va Hindistondagi eng katta Shiva lingaslaridan biri mavjud. Shuningdek, u oʻzining haykaltaroshligi sifati bilan mashhur, shuningdek, 11-asrda latun Natarajani, Shivani raqsning hukmdori sifatida topshirgan joy boʻlgan.  Majmua Nandi, Parvati, Murugan, Vinayagar, Sabxapati, Dakshinamurti, Chandikeshvar, Varahi, Tiruvarurdagi Tiyagarajar va boshqalar uchun ziyoratgohlarni oʻz ichiga oladi. Maʼbad Tamil Naduda eng koʻp tashrif buyuriladigan sayyohlik joylaridan biridir[1].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Brihadishvara ibodatxonasi“, Vikipediya, 2022-12-03, qaraldi: 2023-05-16