Benguela viloyati
Benguela viloyati Luombaka Volupale | |
|---|---|
 | |
| 12°40′0″N 14°1′0″E / 12.66667°N 14.01667°E G OKoordinatalari: 12°40′0″N 14°1′0″E / 12.66667°N 14.01667°E G O | |
| Mamlakat | Angola |
| Aholisi | 2,231,385 |
|
| |
Benguela (Umbundu: Luombaka Volupale) – Angola viloyati, mamlakat gʻarbida joylashgan. Atlantika okeanida joylashgan va Kuansa Sul, Namibe, Huila va Huambo viloyatlari bilan chegaradosh. Viloyatning maydoni 39,826 gektar va uning poytaxti Benguela. 2014-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, viloyatda 2,231,385 nafar aholi istiqomat qilgan[1]. Benguelaning hozirgi gubernatori – Isaak dos Anjos[2].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
XVI asrda Benguela qirolligi mavjud edi.1586-yilda Dias de Novais hukmdor Ndongoning kuchlarini magʻlub etganidan keyin Portugaliya hukumati agentlari bilan bogʻlangan. 1587-yilda Portugaliyaliklarning Benguela hukmdorlari bilan bogʻlanishga urinishi muvaffaqiyatsizlikka uchradi[3].
1600-yildan boshlab Benguelani hukmdor Hombi a Njimbe boshqargan. Oʻsha paytda qirollik Kuvo daryosining boshidan Longa daryosigacha choʻzilgan va bugungi Angolaning shimoli-gʻarbiy togʻlarini qamrab olgan. Bu hudud asolisi asosan Umbundu tilida gapirgan[4].
Portugaliya bu yerda keyinchalik tashkil etgan savdo punkti mineral resurslar va tuproq sifati boʻyicha portugallarning umidlarini qondirmadi, shuning uchun bu yerda Mbaka nomi bilan qul savdosi qishlogʻi tashkil etildi[5]. Yevropa davlatlarining Afrikadagi mustamlakalarga ega boʻlish uchun imperialistik urinishlari davri bilan, XIX asr oxirida Portugaliya Germaniya imperiyasi va boshqa davlatlarning yutuqlaridan himoya qilish uchun mintaqada oʻz ishtirokini kuchaytirdi. 1884-1885-yillarda Berlin Kongo konferensiyasidan oldin ham, Evropa davlatlari Afrika mustamlaka hududlarini oʻzaro taqsimlag. Portugaliya 1869-yilda oʻzining mustamlaka boshqaruvini kuchaytirdi va Luanda, Benguela va Mosamedes (hozirgi Namibe) tumanlarini boʻlib oldi[6]. 1903 yildan boshlab Lobito portini Belgiya Kongosi bilan bogʻlaydigan Benguela temir yoʻli qurildi, bu portning ahamiyatini oshirishga olib keldi va sanoat paydo boʻldi, xususan, Benguela tumanining rivojlanishiga hissa qoʻshgan sisal tolasini qayta ishlash yoʻlga qoʻyildi[7].
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Benguela viloyati mamlakatning gʻarbiy qismida, Atlantika okeani sohilida joylashgan. Shuningdek, u Kuansa Sul (shimolda), Namibe (janubiy-gʻarbda), Huila (janubiy-sharqda) va Huambo (sharqda) provinsiyalari bilan chegaradosh.
Munitsipalitetlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Benguela provinsiyasi oʻnta munitsipalitetdan iborat.
- Baia-Farta
- Balombo
- Benguela
- Bocoio
- Kaymbambo
- Katumbela
- Chongʻoroy
- Kubal
- Ganda
- Lobito
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Resultados Definitivos Recenseamento Geral da População e Habitação – 2014 Província de Benguela“. Instituto Nacional de Estatística, República de Angola. 2020-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-may.
- ↑ „Isaac dos Anjos hails provincial governors' capacity building“. ANGOP (2014-yil 28-iyul). Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.
- ↑ John K. Thornton.
- ↑ Thornton.
- ↑ „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr.
- ↑ „História“ (pt). Benguela.gov. 2014-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 18-sentyabr. „História“ (in Portuguese).
- ↑ James, W. Martin. Historical Dictionary of Angola. Scarecrow Press, 5 May 2011 — 40 bet. ISBN 978-0-8108-7458-9.
Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Media related to Benguela Province at Wikimedia Commons
- Official website of province governor
- Information on this province at the Angolan ministry for territorial administration
- Province geographical info at geoview.info