Bekor qilish sindromi
Bekor qilish sindromi[1] — bu preparat toʻxtatilganda yoki kamaytirilganda paydo boʻladigan va bemorning ahvolining yomonlashishiga sabab boʻladigan tananing javob reaksiyasi (preparatni qabul qilish toʻxtatilganda alomatlar yoki holatlarning rivojlanishi). Bekor qilish sindromi, shuningdek, har qanday psixofaol moddadan foydalanishni darhol toʻxtatish natijasida kelib chiqadi[1][2].
Misollar: antigipertenziv dori vositalari toʻxtatilgandan keyin qon bosimi ortishi; antianginal dorilarni bekor qilgandan soʻng angina kuchayishi. Yangi tugʻilgan chaqaloqda oʻtkir bekor qilish sindromining namoyon boʻladi, agar ona homiladorlikning uchinchi trimestrida fenobarbital olgan boʻlsa.
Bekor qilish sindromi uchun xavf omillari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bekor qilish sindromi, birinchi navbatda, organizmda tez chiqariladigan dorilar uchun xarakterlidir. Dori organizmdan qanchalik tez chiqarilsa, bekor qilish sindromi shunchalik aniq namoyon boʻlishi mumkin[3].
Bekor qilish sindromi paydo boʻlish xavf omiliga nafaqat dori vositalarini darhol toxtatish bundan tashqari preparatning ketma-ket dozalarini intervallarga amal qilmay oʻzgartirish ham sabab boʻlishi mumkin. Bekor qilish sindromining turlaridan biri bu "nol soat fenomeni" (inglizcha zero-hour phenomenon): alomatlar ketma-ket dozalarni qabul qilish orasidagi interval katta boʻlganligi sababli yuzaga keladi. Oldingi dozaning taʼsiri tugaganidan keyin preparatning keyingi dozasini olish muddati choʻzilsa vujudga keladi. Yana bir oʻzgarish — bu rebound fenomeni (inglizcha rebound effect): bekor qilish sindromi preparatning tanadan juda tez chiqarilishi — baʼzi qisqa taʼsir qiluvchi dori-darmonlarni qabul qilganda yoki preparatni qoʻllash usuli buzulganda paydo boʻladi.
Baʼzi misollar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bekor qilish sindromini rivojlanish xavfi yuqori boʻlgan dorilarga, xususan:
- Baʼzi antidepressantlar[4][5][6]
- Antipsixotiklar[7][8][9]
- Barbituratlar
- Benzodiazepinlar
- Opiatlar
- Psixostimulyatorlar
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 World Health Organization. „Lexicon of alcohol and drug terms published by the World Health Organization“ (en). 2004-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 4-mart.
- ↑ Стоименов Й. А., Стоименова М. Й., Коева П. Й. и др. „С. отмены“,. Психиатрический энциклопедический словарь. К.: «МАУП», 2003 — 936 bet. ISBN 966-608-306-X.
- ↑ Марцевич С. Ю., Кутишенко Н. П., Колтунов И. Е., Алимова Е. В. Синдром отмены антиангинальных препаратов. Клиническая значимость и меры предупреждения. Архивировано 4 mart 2016 года.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |