Ayşe Yıldız Kenter
| Yıldız Kenter | |
|---|---|
| Tavalludi |
Ayşe Yıldız Kenter 11-oktyabr 1928-yil |
| Vafoti |
17-noyabr 2019-yil (91 yoshda) Istanbul, Turkiya |
| Fuqaroligi | Turkiya |
| Kasbi | Aktrisa |
| Faoliyat yillari | 1949–yildan 2019–yillargacha |
| Turmush oʻrtogʻi |
|
| Bolalari | 1 |
| Qarindoshlari |
Müşfik Kenter (akasi) Ali Mahmut Kenter Selma Kenter |
Ayşe Yıldız Kenter (1928-yil 11-oktyabr – 2019-yil 17-noyabr)[1] turk aktrisasi va ona tomondan ingliz millatiga mansub oʻqituvchi boʻlgan. Kenter, shuningdek, UNICEFning yaxshi niyat elchisi edi[2].
Hayotining ilk damlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ayşe Yıldız Kenter 1928-yilning 11-oktabrda Istanbulda diplomat Ahmet Naci Kenter va uning rafiqasi Nadide, qizi Olga Cynthia oilasida tug‘ilgan. Uning onasi Ahmet Naci bilan turmush qurganidan keyin fuqarolikka qabul qilingan va ismini Nadide qilib o‘zgartirib, Turkiyaga ko‘chib ketgan. Kenterning otasi tomonidan bobosi Mehmet Galip Bey edi[3].
Aktyorlik karerasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Anqara Davlat Konservatoriyasini tamomlaganidan keyin Anqara davlat teatrida o‘n bir yil o'z faoliyatini olib borgan. U Rokfeller jamg'armasi stipendiyasini oldi va Qo'shma Shtatlarga ketdi va u yerda Amerika teatr qanoti, Teatr qoshidagi Neighbourhood Playhouse maktabi va aktyorlar studiyasida ilg'or dramatik ta'limni o'rgandi. Uyga qaytgach, u Anqara davlat konservatoriyasiga instruktor etib tayinlandi va 1959-yilda u Davlat teatridagi lavozimidan voz kechdi[4].
Muhsin Ertuğrul bilan bir yil ishlagandan so'ng u akasi Müşfik Kenter va turmush o'rtog'i Şükran Güngör bilan birgalikda "Kent teatr kompaniyasi" ni tashkil qiladi. Keyingi yillarda u AQSH va Buyuk Britaniyada “Taʼlim usullarini oʻzgartirish” va “Aktyorlik usullari” boʻyicha tadqiqotlar olib bordi[4].
Istanbuldagi Kenter teatri binosining qurilishi 1968–yilda yakunlandi. U Sovet Ittifoqi, AQSh, Buyuk Britaniya, Germaniya, Niderlandiya, Daniya, Kanada], Yugoslaviya va Kiprda ingliz va turk tillarida o'ynagan[4].
U Shakespeare, Chexov, Brext, Ionesko, Pinter, Albi, Tennessi Uilyams, Alan Aykburn, Artur Miller, Brayan Friel, Nil Saymon, Athol Fugard, Sergey Kokovkin kabi xorijiy dramaturglarning, shuningdek, turk dramaturglarining Melih Jevdet Anday, Necati Cumali, Güner Sümer, Adalet Agaog'lu, Zeki O'zturanli, Güngör Dilmen, Muzaffer Izgu kabi yuzdan ortiq asarlarni sahnalashtirgan va ijro etgan[4].
U 37 yoshida sahna aktyorligi professori bo'lib ishlagan[4].
Shaxsiy hayoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]1951-yilda Yıldız Kenter qo'shiqchi Nihat Akçanning ukasiga turmushga chiqdi. Bir yil o'tgach, u qiz tug'di. Bu nikoh etti yil davom etdi. Uning 1965-yildagi ikkinchi turmushi 2002-yilda vafot etgan Şükran Güngör bilan boʻlgan[4].
Yıldız Kenter 2019-yil 17-noyabr kuni Istanbuldagi xususiy shifoxonada reanimatsiyada 91 yoshida vafot etdi. U Kenter teatrida oʻtkazilgan xotira marosimi va Leventdagi Afet Yoʻlal masjididagi diniy dafn marosimidan soʻng Ashiyan Asri qabristoniga dafn qilindi[5][6]. Uning ikki qizi qoldi[5].
Mukofotlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]1962-yilda Kenter teatrdagi xizmatlari uchun "Yil ayoli" mukofoti bilan taqdirlandi. U uch marta "Eng yaxshi ikkinchi plandagi aktrisa" uchun "Oltin apelsin" mukofotiga sazovor bo'ldi. 1984-yilda Rimdagi Italiya madaniyat instituti unga "Adelaida Ristori mukofoti" ni topshirdi. “Xonim” turk drama filmidagi roli uchun Korsikadagi “1989 Bastia Film Festivali”da “Eng yaxshi ayol roli” mukofotiga sazovor bo'ldi. Lions Clubs International uni 1991-yilda teatr san'atidagi xizmatlari uchun "Melvin Jons mukofoti" bilan taqdirladi. Xuddi shu yo‘nalish bo‘yicha ikki marta “Ulvi Uraz eng yaxshi ayol roli” mukofoti va uch marta “Avni Dilligil” mukofotiga sazovor bo‘lgan. Finlyandiyaning 1-Jahon ayollar tashkiloti uni “Asrning eng muvaffaqiyatli 100 nafar ayoli” qatoriga kiritdi. 1995-yilda Kenter teatr sanʼatiga qoʻshgan hissasi uchun Madaniyat vazirligi tomonidan “Faxriy” unvoniga sazovor boʻldi. 1996-yilda "Tabloid Jurnalistlar Jamiyati" (turkcha: Magazin Gazetecikeri Derneği) tomonidan "Ramiz bilan" teatridagi "Jülide" roli uchun "Eng yaxshi ayol roli" mukofoti bilan taqdirlandi. Jülide” (“Ramiz va Jülide”). U 1997-yili Xalqaro Istanbul festivalida Dame Diana Rigg tomonidan berilgan “Umrbod teatrdagi muvaffaqiyat” mukofotini olgan. 1998-yilda Anqara tomonidan “Yilning eng yaxshi aktrisasi” deb topilgan. Madaniyat jamiyati tomonidan "Muhsin Ertug'rulning bir umrlik teatr mukofoti" va The Seagull filmidagi Madam Arkadina roli uchun "Prezidentlik Buyuk Madaniyat va San'at Mukofoti" bilan taqdirlandi[4].
Filmografiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Vatan İçin (1951)
- Ağaçlar Ayakta Ölür (1964)
- Anneler ve Kızları (1971)
- Pembe Kadın (1966)
- İsyancılar (1966)
- Yaşlı Gözler (1967)
- Fatma Bacı (1972)
- Ablam (1973)
- Kızım Ayşe (1974)
- Çöl Faresi (1977)
- Hanım (1988)
- The Raindrop (2000)
- Big Man, Little Love (2001)
- Aşk ve Gurur (2002) (TV series)
- Saklambaç (2005) (TV series)
- Whatever You Wish (2005)
- Balıketi (2007) (TV)
- The White Angel (2007)
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Yıldız Kenter kimdir kaç yaşındadır? İşte 100'ün üstünde oyun sergileyen Yıldız Kenter'in hayatı ve biyografisi“ (2019-yil 17-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 17-noyabr.
- ↑ „İyi Niyet Elçilerimiz“. UNICEF Turkey. 2016-yil 22-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 21-dekabr.
- ↑ „Yıldız Kenter'in Ailesi ve Çocukluğu“ [Yıldız Kenter's Family and Childhood]. sanatatak.com (2020-yil 28-fevral). Qaraldi: 2024-yil 2-yanvar.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 „Yılduz Kenter son yolculuğuna uğurlandı“ (tr) (2019-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 19-noyabr.
- ↑ 5,0 5,1 „Usta oyuncu Yıldız Kenter son yolculuğuna uğurlandı“ (tr) (2019-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 19-noyabr.
- ↑ „Yıldız Kenter’in cenazesi Kenter Tiyatrosu’na getirildi“ (tr) (2019-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 20-noyabr.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ayşe Yıldız Kenter IMDbda
- Kent Actors Theatre - Official website
- Biyografi.info - Biography of Yıldız Kenter (turkcha)