Audie Murphy

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 

Audie Murphy
Tavalludi 20-iyun 1925-yil[ALM 1]
Kingston, Texas, A. Q. Sh.
Vafoti 28-may 1971-yil(1971-05-28)
(45 yoshda)
Roanoke, Virginia, A. Q. Sh. [ALM 2]
Fuqaroligi AQSh
Kasbi Harbiy
Faoliyat yillari 1942-1969
Otasi Emmett Berry Murphy

Audie Leon Murphy (talaffuzi: „Audie Leon Murphy“, 1925-yil 20-iyun- 28-may 1971-yil) amerikalik askar, aktyor va qoʻshiq muallifi boʻlgan. U Ikkinchi Jahon urushidagi eng koʻp mukofotlangan amerikalik jangovar askarlardan biri edi. Leon Amerika Qoʻshma Shtatlari armiyasida mavjud boʻlgan jasorat uchun barcha harbiy mukofotlarni, shuningdek, qahramonlik uchun Fransiya va Belgiya mukofotlarini oldi. Murphy 19 yoshida 1945-yil yanvar oyida Fransiyadagi Kolmar Pocket nemis askarlarini bir soat davomida jarohatlangan holda muvaffaqiyatli qarshi hujumni uyushtirgani uchun koʻrsatgan jasorati uchun „Shon-sharaf“ medalini oldi.

Yoshligi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murphy 1925-yil 20-iyunda Texasning shimoli-sharqidagi Hunt okrugidagi kichik qishloq jamoasi — Kingstonda tug‘ilgan. U Emmett Berry Murphy(1887-1976) va uning rafiqasi Jozy Bell Murphy (1891-1941)oilasida tug‘ilgan o‘n ikki farzandning yettinchisi edi. Murphylar ingliz, irland, shotland-irland, shotland va nemis millatiga mansub aktsiyadorlar boʻlishgan[1][2].

Ikkinchi jahon urushdagi xizmati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murphy har doim harbiy boʻlishni xohlagan. 1941-yil dekabrida Yaponiyaning Pearl-Harborga hujumidan so‘ng harbiy xizmatga kirishga harakat qildi[3], ammo armiya, dengiz floti va dengiz piyodalari korpusidan vazni kamligi va voyaga yetmaganligi uchun uni rad etildi. Uning singlisi tugʻilgan sanasini bir yilga soxtalashtirgan guvohnoma berganidan soʻng, u 1942-yil 30-iyunda AQSh armiyasi tomonidan qabul qilindi. Camp Woltersdagi asosiy mashgʻulotlardan soʻng[1] u piyoda askarlaridan ilgʻor taʼlim olish uchun Fort-Midga yuborildi[1]. Asosiy mashgʻulot davomida u miltiq komponenti paneli bilan nishonchi nishoniga sazovor boʻldi[4].

Kino karerasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Murphy "The Red Badge of Courage" filmida (1951)

1948-yildan 1969-yilgacha boʻlgan aktyorlik faoliyati davomida Murphy 40 dan ortiq badiiy film va bitta teleserialda suratga tushdi. Aktyor va prodyuser James Cagney 1945-yil 16-iyuldagi Life jurnalining sonida Murphyni „eng koʻp mukofotlangan askar“ sifatida tasvirlaganini koʻrgach, uni Gollivudga olib keldi. Cagney va uning akasi William uni oʻzlarining prodyuserlik kompaniyasi uchun shartnoma oʻyinchisi sifatida imzoladilar va unga aktyorlik, ovoz va raqs boʻyicha oʻrgatishdi. Ular hech qachon Murphyni kinoda suratga olishmagan va shaxsiy kelishmovchilik ortidan 1947-yilda assotsiatsiyani tugatgan[1]. Murphy keyinchalik aktyorlik murabbiyi Estelle Harman bilan ishlagan va William Shakespeare va William Saroyanning dialogini oʻqib, oʻz diksiyasini yaxshilagan[1].

Oʻlimi va xotiralari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Virjiniya shtatining Arlington okrugidagi Arlington milliy qabristonidagi Murphyning qabr toshi

1971-yil 28-mayda Murphy oʻzi yoʻlovchi boʻlgan shaxsiy samolyotda Roanok shahridan 14 milya shimoli-gʻarbda[5], yomgʻir, bulutlar, tuman va nol koʻrinish sharoitida togʻ yonbagʻriga qulab tushishi oqibatida halok boʻldi. [6] Uchuvchi va boshqa toʻrt yoʻlovchi ham nobud boʻlgan.

Samolyot ikki dvigatelli Aero Commander 680 boʻlib, shaxsiy uchuvchilik guvohnomasiga ega boʻlgan va 8000 soatlik parvoz vaqtiga ega boʻlgan, lekin hech qanday asbob darajasiga ega boʻlmagan uchuvchi tomonidan boshqarilgan. Samolyot 31-may kuni topilgan[7]. Erining oʻlimidan soʻng, Pamela Murphy kichkina kvartiraga koʻchib oʻtdi va Los-Anjelesdagi Sepulveda faxriylar maʼmuriyati kasalxonasida xizmatchi lavozimiga ega boʻldi[8].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named birth
  2. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named death
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Graham 1989.
  2. Webb, James. Born Fighting: How the Scots-Irish Shaped America, 25 January 2011. ISBN 9781907195891. 
  3. Murphy 2002.
  4. Simpson 1975.
  5. NTSB. „NTSB Press release“. audiemurphy.com. NTSB (1972-yil 15-iyun). Qaraldi: 2015-yil 4-oktyabr.
  6. Landon, Tom. „Audie Murphy crash site now well marked“. The Roanoke Times (2013-yil 9-iyun).
  7. Maslowski & Winslow 2005.
  8. McCarthy, Dennis. „Pam Murphy, widow of actor Audie Murphy, was veterans' friend and advocate“. Los Angeles Daily News (2010-yil 14-aprel).