Ariana Koʻchatzorlari

Arina Koʻchatzorlari ― may oyida 5 (18) keladigan slavyanlar uchun milliy taqvimdagi kun. Sharqiy slavyanlarning Arina joʻyaklarida koʻchatlar paydo boʻldi.

Boshqa ismlar

rus. Irina Koʻchatzorlari, Arina-Koʻchatzorlari, Karam kapalagi, Lopatnitsa; Ukr. Yarina; oq. Arina Koʻchatzorlari, Irina, Yoqub.

Anʼanalar

Aytishlaricha, „Bir yilda uchta Arina yashaydi: Arina — 16 (29)-aprelda qirgʻoqlarni ochadi, Arina Koʻchatzorlari — 5 (18)-may va Arina - Laylak yillari 18 (31)-sentabrda.“

Sharqiy slavyanlar oʻsha kundan boshlab bog ' yotoqlarida karam koʻchatlarini ekish vaqti keldi, deb hisoblashdi. Hatto kechasi ham, „Palageyaga“ tajribali bogʻbonlari bogʻlarga yorilgan tuvakni olib chiqib, yaqin atrofdagi qichitqi oʻtlarini  ildizi bilan sugʻorib tuvakning ichiga solib, oʻrta joʻyakning oʻrtasiga teskari qilib qoʻyishdi. Bu  bogʻni dushmanlarning hujumlaridan himoya qilishuchun qilingan, „hasad“, kuch „u laʼnatlangan — bir qichitqi oʻti, shuning uchun u Solih ish bilan bogʻliq hech qanday narsaga tegmaydi“. Ayollar karam ustida: „Toʻpigʻli boʻlma, qornidor boʻl; boʻsh boʻlma — qattiq boʻl; qizil boʻlma, mazali boʻl; qari boʻlma — yosh boʻl; Kichik boʻlma, katta boʻl!“ deb aytishadi.

Grodno viloyatidagi belaruslari karam koʻchatlari bilan joʻyakda katta toshni qoʻyishdi va uni oq roʻmol bilan yopishdi. Bu karamning roʻmolcha kabi oq va tosh kabi katta va kuchli boʻlishiga yordam beradi, deb hisoblar edi. Polesya karam joʻyaklariga eski supurgi ularni yovuz koʻzdan, qurtlardan himoya qilish uchun qoʻyilar edi. Hayz paytida ayollarga karam ekish taqiqlangan-karam hosil bermaydi.

Novgorod viloyatida Irinadan bodring ekilgan.

Shu kuni qizlar marosim horovodida „karamni oʻrab“,  kuzda gaʼltak bilan qolish uchun, horovodda „gʻaltak ortidan gʻaltak“ naqshini takrorlaydi.

Soʻzlar va belgilar

• Arina koʻchatlari — oʻsimlik koʻchatlari.
• Irinada daladan yupqa oʻtlar bor (ular eski oʻtlarni yoqib yuborishadi).
• Agar siz karam ekmasangiz, nega bogʻni toʻsasiz?
• ukraincha: Прийшли Ярини — не прикривай сіни.

Yana qarang

• Sergey Kapustnik

Adabiyotlar

• May / Agapkina T. A., Valensova M. M., Plotnikova A. A. // Slavyanskie drevnosti: Etnolingvisticheskiy slovar : v 5 t. / pod obщ. red. N. I. Tolstogo; Institut slavyanovedeniya RAN. — M. : Mejd. otnosheniya, 2004. — T. 3: K (Krug) — P (Perepyolka). — S. 166-170. — ISBN 5-7133-1207-0.
• Ермолов А. С.. Народная сельскохозяйственная мудрость в пословицах, поговорках и приметах. Типография А.С.Суворина, 1901. 
• Korinfskiy A. A. May-mesyats // Narodnaya Rus : Krugliy god skazaniy, poveriy, obichaev i poslovits russkogo naroda. — M.: Izdanie knigoprodavsa M. V. Klyukina, 1901. — S. 261—270.
• Мясников А. Л.. Летописный календарь России. Александр ПРИНТ, 2004. ISBN 5-7580-0087-6. 
• Некрылова А. Ф.. Русский традиционный календарь, Тайные знания. Пальмира, 2017. ISBN 978-5-521-00736-3. 
• {{{заглавие}}}. — P. 99–102.
• {{{заглавие}}}. — P. 554—612. (belor.)
• Лозка А. Ю.. Беларускі народны каляндар. Полымя, 2002. ISBN 98507-0298-2.  (belor.)