Arbeitsdorf konslageri

Arbeitsdorf (nemischa: Arbeitsdorf  — natsistlarning konslageri. 1942-yilda Germaniyada Fallersleben (hozirgi Volfsburg shahri) yaqinida barpo etilgan. Arbeitsdorf konslageri 1943-yildan beri qurol ishlab chiqarish uchun qurilgan ko'p sonli konslagerlari uchun ilhom manbai bo'ldi.

Tarixi

1936-yilda nemis avtomobil muhandisi Ferdinand Porsche barcha nemislar uchun hamyonbop avtomobil prototipini ishlab chiqdi. Gitler uning gʻoyasini maʼqulladi va KDF-Wagen nomi bilan atalgan, keyinchalik „Volkswagen“ nomi bilan mashhur boʻlgan avtomobil ishlab chiqarishni buyurdi. Gitlerning roziligidan soʻng, Porsche va uning biznes sherigi Albert Speer Braunshveygdan 30 milya shimoli-sharqda joylashgan Fallersleben shahrida zavod qurdilar, ammo urush tufayli zavodning barcha mahsulotlari faqat harbiy maqsadlarda ishlatilishi kerak boʻldi va harbiy mahsulot chiqardi.

1942- yilda Porsche va Speer konslager mahbuslaridan avtomobillarni arzonroq va kengroq miqyosda ishlab chiqarish uchun qanday foydalanishlari mumkinligi rejasini ishlab chiqishga kirishdilar. Natijada, 1942-yil 8-aprelda yangi Arbeitsdorf konslageri ochildi, u yerda Neuengamme konslageridan 800 nafar asir olib kelingan. Neuengam va Arbeitsdorf lagerlari jamoalari birlashtirildi. Martin Vayss lager komendanti boʻldi. 1942-yil iyul oyining oʻrtalaridan boshlab Neuengammedagi Shutzhaft lagerining sobiq rahbari Vilgelm Shitli lager boshligʻi boʻlgan.

Lagerda oʻldirilganlarning roʻyxati va yopilishi

1942-yil 11-oktyabrda, ochilgandan olti oy oʻtgach, avtomobil ishlab chiqarish toʻxtatildi va lager yopildi. Arbeitsdorfda kamida 6 mahbus halok boʻldi. Rasmiy maʼlumotlarga koʻra, oʻlim sabablari oʻz joniga qasd qilish, yurak xuruji yoki baxtsiz hodisa boʻlishi mumkin.