Apnor saroyi
Apnor saroyi (inglizcha: Upnor Castle) — Kentdagi Meduey daryosining gʻarbiy qirgʻogʻida joylashgan Yelizaveta artilleriya forti. U Apnor qishlogʻida, bir vaqtlar asosiy harbiy dengiz obyekti boʻlgan Chatem verfisidan daryo boʻylab qisqa masofada joylashgan. Fort verfini ham, Medueyda langar qoʻygan Qirollik dengiz floti kemalarini ham himoya qilish uchun moʻljallangan edi. U qirolicha Yelizaveta I buyrugʻi bilan 1559-1567-yillarda Angliyaning Ispaniya va boshqa Yevropa davlatlari bilan munosabatlari keskinlashganda qurilgan. Qal’a kurtina va minoralar bilan himoyalangan ikki qavatli bosh bino va daryoga chiqib turgan uchburchak artilleriya maydonchasidan iborat. Fortning garnizoni taxminan sakson kishidan iborat boʻlib, maksimal qurol-yarogʻi yigirma dona turli kalibrli qurolga yetgan[1].
Strategik ahamiyatiga qaramay, XVII-asrda qal’a va Temza va Meueyning mudofaa inshootlari jiddiy qarovsiz qolib ketdi. Gollandiya Respublikasi 1667-yil iyun oyida kutilmagan dengiz reydini amalga oshirdi va Gollandiya floti mudofaani buzishga muvaffaq boʻldi[2]. Gollandiyaliklar ikkita harbiy kemani qoʻlga olishdi va Chatem daryosida langar qoʻygan boshqa kemalarga oʻt qoʻyishdi, bu Qirollik dengiz floti uchun eng ulkan magʻlubiyatlardan birini keltirdi. Apnor qal’asi unda taʼminot yoʻqligiga qaramasdan yuqori Medueydagi boshqa koʻplab mudofaa inshootlariga qaraganda yaxshiroq edi. Bir necha kundan soʻng, fortdan va yaqin atrofdagi artilleriya istehkomlaridan oʻqqa tutilishi gollandlarni verfning oʻzini yoqib yuborishidan oldin ularni chekinishga majbur qildi.
Reyd Meduey mudofaasining zaif tomonlarini aniqladi va oxir-oqibat qal’a artilleriya istehkomi rolini yoʻqotdi[2]. Keyingi ikki asr davomida daryoning quyi qismida kuchliroq qurol-yarogʻ va istehkomlar bilan yangi fortlar, jumladan, kazematli ulkan fortlar qurilgan: Garrison Poynt, Hu va Darnet. Apnor qal’asi harbiy dengiz oʻq-dorilari ombori sifatida foydalanila boshlandi; bu yerda taʼmirlash va zahiralarni toʻldirish uchun Chatemga kelgan harbiy kemalar uchun katta miqdorda porox, snaryadlar va toʻplar saqlangan[3]. U 1945-yilgacha harbiy maqsadlarda ishlatilgan. Keyinchalik, qal’a omma uchun ochildi va hozirda muzey hisoblanadi[4]. U English Heritage fondiga tegishli va birinchi toifadagi arxitektura yodgorligi hisoblanadi.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Информация для посетителей (ingl.) на сайте English Heritage
- История Апнора (Wayback Machine saytida 2015-02-10 sanasida arxivlangan)