Amimona

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Amimona (qadimgi Ἀμυμώνη) — qadimgi yunon mifologiyasidagi personaj, ellikta Danaidlardan (qirol Argos Danayning qizlaridan) biri. Poseydonning sevgilisi va Navpliuyning onasi.

Manbalar va adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Amimona uning xotini Yevropadan Epaf Danay oilasidan boʻlgan qahramonning qizi edi. U otasi va opa-singillari bilan birga Yegiptiad amakivachchalaridan qochib, Liviyadan Elladaga 50 eshkakli kemada qochib ketgan: ular Danaidlarga uylanishni xohlashgan, Danayga esa kuyovi qoʻlida oʻlishi bashorat qilingan. Qochqinlar Argosda boshpana topganlar, uning qiroli Danaus boʻlgan. Shahar atrofi suv tanqisligidan qiynalgan va shuning uchun podshoh oʻz qizlarini buloq izlashga yuborgan. Ikki qadimgi muallif, Psevdo-Apollodor va Psevdo-Gigin, bu borada Amimona haqida gapira turib, turli xil tafsilotlarni bergan. Birinchisining maʼlumotlariga koʻra, qidiruv paytida Danaida ov qilishga qaror qiladi, lekin tasodifan kiyik emas, balki uxlab yotgan satirni oʻq bilan urib yuboradi[1]; ikkinchisiga koʻra, satir uxlab yotgan Amimonaga duch keladi[2]. Qanday boʻlmasin, satir danaidaga hujum qiladi va uni zoʻrlamoqchi boʻladi. Keyin dengiz xudosi Poseydon paydo boʻlib, satirni qochirib yuboradi. Amimona xudo bilan yotogʻini boʻlishadi va u unga buloqni koʻrsatadi. Boshqa manbalarga koʻra, Poseydonning satirga otilgan uch ayrili nayzasi yerga yoki qoyaga sanchiladi va Amimona uni tortib olganida suv oqib ketadi[3][4]. Shu tarzda hosil boʻlgan buloq Amimoniy, keyinchalik Lerneyskiy deb atalgan[2]. Panopolitanskiy Nonna tomonidan berilgan soʻnggi versiyaga koʻra, Amimonaning oʻzi buloqqa aylanadi[5].

Amimona Poseydondan oʻgʻli, Navpliy shahrining eponimi Navpliyni tugʻadi[6]. Keyinchalik Yegiptiadalar Argolidga yetib kelishdi va Danaidni turmushga chiqishga majbur qilishdi; Amimona yoki Enkelad (Psevdo-Apollodor maʼlumotlariga koʻra)[1] yoki Midamning (Psevdo-Giginga koʻra)[2] xotini boʻldi. Biroq, u birinchi toʻy oqshomida erini sochlariga yashiringan xanjar yoki igna bilan oʻldiradi va Gipermnestradan tashqari barcha opa-singillari ham erlari bilan xuddi shunday qilishdi. Ular oʻliklarning boshlarini Lerna daryosi qirgʻogʻiga koʻmdilar va jasadlarni shahar devori tashqarisiga koʻmdilar. Shundan soʻng, Danaidlar Lerne koʻli suvlarida tozalanish marosimini oʻtkazdilar. Oʻsha kuni Danay yugurish musobaqalarida gʻoliblar orasidan ularga yangi erlar topdi[7][8].

Amimona oʻlimidan soʻng opa-singillari bilan birga erini oʻldirganligi uchun jazolanadi: yer osti dunyosida u doimo teshilgan bochkaga suv quyadi[2][8].

Xotira[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixiy davrlarda Argolidada Amimona[9] nomli daryo mavjud boʻlgan. Danaida Esxil satira dramasining, boshqa mualliflarning tragediyalari va komediyalari (bu pyesalarning matnlari deyarli butunlay yoʻqolgan) bosh qahramoni boʻladi. Amimona va Poseydon oʻrtasidagi uchrashuv sahnasi koʻpincha qadimgi rassomlar tomonidan tasvirlanga[3].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 Аполлодор 1972.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Гигин 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 Escher-Bürkli 1894.
  4. ↑ Амимона 1987.
  5. ↑ Нонн Панополитанский 1997, XLII, 405.
  6. ↑ Аполлоний Родосский 2001.
  7. ↑ Грейвс 2005.
  8. ↑ 8,0 8,1 Данаиды 1987.
  9. ↑ Павсаний 2002.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Аполлодор. Мифологическая библиотека. Наука, 1972. 
  2. Аполлоний Родосский. Аргонавтика. М.: Ладомир, 2001. ISBN 5-86218-288-8. 
  3. Гигин. Мифы. Алетейя, 2000. ISBN 5-89329-198-0. 
  4. Нонн Панополитанский. Деяния Диониса. Алетейя, 1997. ISBN 5-86218-288-8. 
  5. Павсаний. Описание Эллады. М.: Ладомир, 2002. ISBN 5-86218-298-5. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Грейвс Р.. Мифы Древней Греции. Екатеринбург: У-Фактория, 2005. ISBN 5-9709-0136-9. 
  2. Тахо-Годи А. Амимона. — 1987.
  3. Тахо-Годи А. Данаиды. — 1987.
  4. Escher-Bürkli J. Amymone 4 // Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. — 1894. — Bd. I, 2. — Kol. 2002—2003.
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Amimona&oldid=2593923" dan olindi