Afg'oniston pasporti

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Afgʻoniston pasporti Afgʻonistonning shaxsiy guvohnomasini (tazkira), xususan, elektron tazkira olish uchun ariza bergan va olgan har qanday Afgʻoniston fuqarosining iltimosiga binoan berilishi mumkin[1][2][3]. U har 5-10 yilda yangilanadi. 2016-yil holatiga ko‘ra, bir millionga yaqin yangi kompyuterlashtirilgan Afg‘oniston pasportlari chiqarilgan[4]. Afgʻoniston pasporti 1880-yilda amir Abdurrahmon Xon tomonidan kiritilgan. Alam Gul Haqqoniy hozirda pasport bo‘limi boshlig‘i[5].

2011-yil sentabr oyida Afg‘oniston Tashqi ishlar vazirligi afg‘on diplomatlari va davlat xizmatchilari uchun ikki turdagi biometrik pasport (elektron pasport) berishni boshladi. Ular Buyuk Britaniyada ishlab chiqarilgan[6][7]. Standart elektron pasportlar 2013-yilning mart oyidan keng jamoatchilikka berila boshlandi[8]. Tashqi ishlar vazirligi matbuot kotibi Janan Musazayning soʻzlariga koʻra, „fotosurat sahifasida 16 ta xavfsizlik kodlari mavjud“[6]. Milliy kompyuterlashtirilgan elektron ID kartalar (e-Tazkiralar) berish masalasi ham muhokama qilindi[9]. Bu oʻzgarishlar boʻlajak saylovlarda firibgarlik va hukumat korruptsiyasining oldini olish hamda Afgʻonistonning umumiy xavfsizligini yaxshilashga qaratilgan. 2013-yilda Afg‘onistonning yangi elektron pasportining narxi 5000 afg‘on (100 AQSh dollari) [10] bo‘lgan bo‘lsa, 2019-yilda 10 000 afg‘on (taxminan 99 funt sterling) bo‘lgan[11]. Ilgari pasportlar qoʻlda yozilar edi; ular endi haqiqiy emas[12].

Afgʻonistonda hozirda faqat bitta pasport boʻlimi bor, u Kobulda joylashgan[13]. Oddiy pasportlar (diplomatik yoki xizmat pasportlaridan tashqari) Afg‘onistonning xorijdagi elchixonalari va konsulliklari tomonidan berilishi mumkin[14]. 2021-yil 15-avgustda Kobul qulaganidan so‘ng tanaffusdan so‘ng, Tolibon sobiq hukumat, Afg‘oniston Islom Respublikasi nomi yozilgan pasportlarni berishni davom ettirdi. 2022-yil martiga kelib, Tolibon „Afg‘oniston Islom Amirligi“ nomini olgan yangi dizaynni taqdim etdi[15].

2021-yil oktabr oyiga koʻra pasportlar 34 sahifadan iborat bo‘lib, muqovaning pastki qismida biometrik belgi ko‘rsatilgan. Muqova moviy rangda boʻlib, uning tepasida Merkosur nomi va undan keyin „República Bolivariana de Venesuela“ yozuvi koʻrsatilgan[16].

Qalbaki va qalbakilashtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

2015-yilda Afg‘onistonning TOLOnews telekanali Eron va Pokistonning bir qator fuqarolari firibgarlik yo‘li bilan Afg‘oniston pasportini olgani haqida xabar bergan edi[17][18]. 2022-yilda „xorijda bir qancha qalbaki pul sotuvchilar pasport bukletlarini tayyorlab, mamlakatga olib kirgani va aholiga tarqatgani“ haqida xabar berilgan edi[19][20].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Afgʻonistonning shaxsiy guvohnomasi
  • Afgʻoniston fuqaroligi qonuni
  • Afgʻoniston fuqarolari uchun viza talablari

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Gov't initiates distributing passports on electrical IDs“. Khaama Press (10-mart 2021-yil). Qaraldi: 10-mart 2021-yil.
  2. „Passports to be issued only on e-ID cards“. Pajhwok Afghan News (10-mart 2021-yil). Qaraldi: 10-mart 2021-yil.
  3. „ENIC process at a snail's pace: Balkh residents“. Pajhwok Afghan News (25-iyul 2021-yil). Qaraldi: 28-iyul 2021-yil.
  4. „Afghanistan Launches Online Passport Application Service“. TOLOnews (14-yanvar 2016-yil). Qaraldi: 10-mart 2021-yil.
  5. „Alam Gul Haqqani appointed Passport Department head“ (20-sentyabr 2021-yil).
  6. 6,0 6,1 „Foreign ministry issues computerised passports“. Pajhwok Afghan News (17-sentyabr 2011-yil). Qaraldi: 30-dekabr 2012-yil.
  7. „Foreign ministry issues computerised passports (Video)“. Pajhwok Afghan News (18-sentyabr 2011-yil). Qaraldi: 18-oktyabr 2011-yil.
  8. „Machine-readable passport system put in place“. Pajhwok Afghan News (24-mart 2013-yil). Qaraldi: 31-mart 2013-yil.
  9. „14m Afghans to get computerised ID cards in a year“. Pajhwok Afghan News (24-fevral 2013-yil). Qaraldi: 31-mart 2013-yil.
  10. „Countrywide electronic passports soon“. Pajhwok Afghan News (5-mart 2013-yil). Qaraldi: 5-mart 2014-yil.
  11. Glinski, Stefanie. „Patients sleep under the stars in long queue for medical visas | Stefanie Glinski“ (en-GB). The Guardian (12-iyun 2019-yil). Qaraldi: 14-iyun 2019-yil.
  12. „Passport - Consular Affairs - Ministry of Foreign Affairs - Islamic Republic of Afghanistan“. 26-avgust 2019-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 3-avgust 2022-yil.
  13. Norland, Rob. „Abandoning Afghan War Zone in a Perilous Quest for Europe“. The New York Times (19-sentyabr 2015-yil). Qaraldi: 19-sentyabr 2015-yil.
  14. Afghan Embassy in Ottawa, Canada. „Passport: Requirements For Obtaining Afghan Passport“. Embassy of Afghanistan in Ottawa. Qaraldi: 1-mart 2021-yil.
  15. „Afghan diplomats under pressure from Taliban regime“. Agence France-Presse. France 24 (14-mart 2022-yil). Qaraldi: 21-aprel 2022-yil. „New passports issued in Kabul now refer to the country by the Taliban's name, the Islamic Emirate of Afghanistan“.
  16. Henley & Partners. „The Henley Passport Index: Q4 2021 Global Ranking“ (5-oktyabr 2021-yil). Qaraldi: 9-dekabr 2021-yil.
  17. „Fraud in Passport Office Revealed After Iranian National Got Afghan Passport“. TOLOnews (22-avgust 2015-yil). Qaraldi: 28-iyul 2021-yil. „It is now said many Iranians and Pakistanis seek out Afghan passports in order to get easier access to the UAE.“.
  18. Amy Cheng. „Hundreds of Afghans gather outside passport office as Taliban resumes issuing travel documents“. The Washington Post (6-oktyabr 2021-yil). Qaraldi: 9-dekabr 2021-yil.
  19. „Officials: 3 Million Passport Booklets to Arrive in 2 Weeks“. TOLOnews (23-may 2022-yil). Qaraldi: 23-may 2022-yil.
  20. „Group involved in printing fake passports arrested“. Pajhwok Afghan News (23-may 2022-yil). Qaraldi: 23-may 2022-yil.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]