Abul Qosim az-Zahroviy

Abulqosim Xalaf ibn Abbos az-Zahraviy yoki Abulkasis (936, Madina az-Zahro — 1013, Madina az-Zahra) — Andalusiyalik arab tabib va ​​olim (zamonaviy Ispaniya hududida). U Kordoba xalifasi Al-Hakam II ning saroy tabibi edi.

Albukasis jarrohlik, tibbiyot, oftalmologiya, ortopediya, farmakologiya, stomatologiya, ovqatlanish kabi boblardan iborat 30 jildlik “at-Tasrif” asarini yozgan. Ushbu asar kamida V asr davomida butun Yevropada mashhur tibbiyot qoʻllanmasi boʻladi.14-asrda fransuz shifokori Gi de Sholiak Albukasisdan 200 marta iqtibos Bundan tashqari Paul Aigenta asaridagi ma'lumotlar ham az-Zahraviy asarlaridan olingan deyish mumkin."at-Tasrif"asarida 200ga yaqin jarrohlik uskunalari tasvirlangan va tavsiflab berilgan.Shu jihati bilan ham bu asar islom dunyosida yagonadir.

Az- Zahraviy qizilo'ngachdan begona jismlarni olib tashlash va quloqni tekshirish uchun maxsus asbob ixtiro qildi.Shuningdek, stomatologiya sohasida ham tishning kasallanishi,kasallangan tishni olib tashlash yangi tish oʻrnatish,milk kasalliklari shu bilan birga parhez qilish kabilar haqida batafsil maʼlumot bergan.Asarda tabibning 50yillik tajribalari jamlangan.Asarning hozirgi zamon tibbiyoti uchun qiymatiga toʻxtaladigan boʻlsak,kasalliklar tavsifi davolash usullari haqidagi maʼlumotlar inson fiziologiyasini oʻrganishda amaliy koʻmak beradi

Adabiyotlar

• Usamah Demeisi: Zur Geschichte der Erforschung von Leben und Werk des Abu l-Qāsim az-Zahrāwī (um 936 — um 1013) : unter besonderer Berücksichtigung der Zahnheilkunde. Berlin 1999.
• Heinz Schott: Meilensteine der Medizin. Dortmund 1996.
• Marianne Engeser: Der «Liber servitoris» des Abulkasis (936—1013) : Übers., Kommentar u. Nachdr. d. Textfassung von 1471. Stuttgart 1986. (lateinisch und deutsch)
• Lutfi Rida: Abulkasim Unfallchirurgie. Düsseldorf 1967.
• Chirurgia : vollst. Faks.-Ausg. im Orig.-Format von Codex series nova 2641 d. Österr. Nationalbibliothek.
• Sami Khalaf Hamarneh /Glenn Sonnedecker: A pharmaceutical view of Abulcasis al-Zahrāwī in Moorish Spain : with special reference to the «Adhān». Leiden 1963.

Manbalar

• Abul-Qosim // Brokxauz va Yefron ensiklopedik lug'ati: 86 jildda (82 jild va 4 ta qo'shimcha). - Sankt-Peterburg, 1890-1907.
• Albukasis // Brokxauz va Yefron ensiklopedik lug'ati: 86 jildda (82 jild va 4 ta qo'shimcha). - Sankt-Peterburg, 1890-1907.