1970-yildagi Varshava shartnomasi
Varshava shartnomasi (nemischa: Warschauer Vertrag) — Germaniya Federativ Respublikasi (Gʻarbiy Germaniya) va Polsha Xalq Respublikasi oʻrtasidagi shartnoma. 1970-yil 7-dekabrda Varshavadagi Prezident saroyida Germaniya kansleri Villi Brandt va Polsha Bosh vaziri Yuzef Tsirankevich tomonidan imzolangan va 1972-yil 17-mayda Germaniya Bundestagi tomonidan tasdiqlangan.
Shartnomada ikkala tomon ham zoʻravonlik qilmaslik majburiyatini olgan va 1945-yil avgustida Potsdam konferentsiyasida Ittifoqchi kuchlar tomonidan oʻrnatilgan Oder-Neyse boʻylab mavjud chegarani tan olgan. Germaniya bilan chegara masalasi Polsha uchun juda nozik mavzu edi, chunki ular Germaniya hukumati tomonidan sobiq Sharqiy hududlarning bir qismini qaytarib olishga harakat qilishi mumkinligidan xavotirda boʻlgan. Polsha nuqtai nazaridan, bu hududlarni oʻtkazish 1939-yilda Sovet Ittifoqiga qoʻshilgan Kerzon (Kresi) chizigʻidan sharqda joylashgan sobiq Polsha hududlari uchun kompensatsiya hisoblangan.
Germaniyada Brandt oʻz siyosatini milliy manfaatlarga xiyonat sifatida tavsiflagan muxolifatdagi konservativ XDS / XSS bloki tomonidan qattiq tanqid qilingan[1]. Imzolanish vaqtida shartnoma Polshaning GFR bilan chegaralarini belgilash masalasida yakuniy nuqta hisoblanmagan, chunki ushbu shartnomaning IV moddasida ushbu shartnoma avvalgi kelishuvlar qoidalarini, xususan, Potsdam kelishuvi, bekor qilmasligi aytilgan edi. Shunday qilib, ushbu Shartnoma qoidalari Potsdam kelishuvida koʻrsatilganidek, Ikkinchi Jahon urushida Germaniya va ittifoqchilar oʻrtasidagi yakuniy tinchlik shartnomasi asosida oʻzgartirilishi mumkin edi.
Varshava shartnomasi Brandt tomonidan ilgari surilgan va Germaniyaning hukmron Sotsial-demokratik partiyasi tomonidan qoʻllab-quvvatlangan „sharqiy siyosat“ ning muhim elementi boʻlgan. 1990-yilda Germaniyaga nisbatan yakuniy kelishuv toʻgʻrisidagi shartnoma va oʻsha yilning 14-noyabrida Germaniya-Polsha chegara shartnomasi imzolangandan soʻng, qayta birlashtirilgan Germaniya va Polsha oʻrtasidagi chegaralar haqidagi barcha savollar olib tashlangan.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Johnson, Edward Elwyn. International law aspects of the German refunification alternative answers to the German question (Wayback Machine saytida 2007-10-09 sanasida arxivlangan). Page 18 and footnote 35 that cites Ludwig Gelberg, The Warsaw Treaty of 1970 and the Western Boundary of Poland, at 125—127; Jochen Abr. Frowein, The Reunification of Germany, 86 Am. J. Intʼl L. 152, 156 (1992), at 156.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Shartnoma matni (PDF fayl,(olm.) ))