„Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medali

„Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medali
Mamlakat	SSSR
Turi	medal
Kimga topshiriladi	Arktikani himoya qilishning barcha ishtirokchilariga
Holati	qoʻllanilmaydi
Statistika
Koʻrsatkichlari	diametri-32mm lenta kengligi-24mm
Taʼsis sanasi	1944-yil 5-dekabr
Mukofotlash soni	taxminan 353 240
Navbat
Toʻngʻich mukofot	„Kavkaz mudofaasi uchun“ medali
Kenja mukofot	„1941-1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali
	VikiOmborda „Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medali

"Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun" medali — SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1944-yil 5-dekabrdagi „Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medalini taʼsis etish va mukofotlash toʻgʻrisida"gi farmoni asosida taʼsis etilgan. Medal tasvirining muallifi podpolkovnik V. Alov edi, keyinchalik rassom A. I. Kuznetsov tomonidan oʻzgartirilgan.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

„Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medali SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining^[1] farmoni bilan SSSR Mudofaa Xalq Komissarligining iltimosnomasini qondirish uchun 1944-yil 5-dekabrda taʼsis etilgan. Medalni taʼsis etish tashabbuskori KPSS (b) Murmansk viloyat qoʻmitasining birinchi kotibi Maksim Ivanovich Starostin edi. 1944-yil 8-mayda u Oliy Kengash Prezidiumi, Bolsheviklarning Butun Ittifoq Kommunistik partiyasi Markaziy Qoʻmitasi va Davlat Mudofaa Qoʻmitasiga memorandum yubordi va unda u shunday deb yozgan edi: „Barcha insoniy va moddiy resurslar, dushmanni qaytarish uchun Murmansk viloyati safarbar qilindi. 14-armiya, dengiz floti, Sovet, partiya va xoʻjalik tashkilotlarining manfaatlari Murmansk mudofaasiga boʻysundirildi. Starostin oʻlkasida port va temiryoʻlchilar, quruvchilar, konchilar va metallurglarning dushmani ustidan qozonilgan gʻalabaga qoʻshgan qahramonliklari va xizmatlari haqida ham yozgan. Siz hozir hamma narsani sanab boʻlmaydi, lekin bir narsa aniqki, Murmansk shahrining muvaffaqiyatli himoyasi va uning natijalari Vatanimizning mudofaa qobiliyatida muhim rol oʻynadi“.

Medal toʻgʻrisidagi nizom[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun" medali Arktikani himoya qilishning barcha ishtirokchilariga — Qizil Armiya, Harbiy-dengiz floti va NKVD qoʻshinlarining harbiy xizmatchilariga, shuningdek mudofaada bevosita ishtirok etgan tinch aholiga beriladi^[1]. Sovet Arktikasining mudofaa davri 1941-yil 22-iyundan 1944-yil noyabrgacha hisoblanadi. Medal bilan taqdirlash SSSR Oliy Kengashi Prezidiumi nomidan Sovet Transarktikasini mudofaa qilishda haqiqiy ishtirok etganligini tasdiqlovchi hujjatlar boʻlinma komandiri, harbiy tibbiyot muassasasi boshligʻi yoki harbiy tibbiyot muassasasi boshligʻi tomonidan berilgan hujjatlar asosida topshirildi. Murmansk viloyat yoki shahar xalq deputatlari kengashlari tomonidan. Harbiy xizmatchilar medalni qism komandiri tomonidan, harbiy xizmatni oʻtab boʻlgan nafaqaxoʻrlar medalni oluvchining jamiyatidagi viloyat, shahar yoki tuman harbiy komissarligidan, tinch aholi vakillaridan Sovet Arktikasini mudofaasi qatnashganlardan olishgan. Murmansk viloyatiyoki xalq deputatlari shahar kengashlari jangda yoki taʼsis etilishidan oldin halok boʻlgan himoyachilar uchun medal vafotidan keyin oilasiga topshirilgan^[1]. Nizomga muvofiq „Sovet Arktikasini himoya qilgani uchun“ medali:

Sovet Arktikasini himoya qilishda Qizil Armiya, Harbiy-dengiz floti va NKVD qoʻshinlarining harbiy xizmatchilari va fuqarolik boʻlinmalari, tuzilmalari va muassasalarida kamida 6 oy davomida haqiqatda qatnashgan bolishi;
1944-yil 20-sentabrdan 1-noyabrgacha boʻlgan davrda harbiy harakatlarda qatnashgan harbiy xizmatchilar va fuqarolik boʻlinmalari, foliyatini davom etirishidan qatʼi nazar;
kamida 6 oy davomida Sovet Arktikasini himoya qilishda bevosita ishtirok etgan ishchilar, xizmatchilar va boshqa fuqarolar.
„Sovet Arktikasining“ mukofoti Sovet Arktikasini mudofaa qilishda harbiylar orasidan ham, tinch aholidan ham mudofaa davrida jarohat olgan yoki Sovet Arktikasini himoya qilish paytida SSSR ordenlari yoki medallari bilan mukofotlangan ishtirokchilar „Mudofaa uchun“ medali sohiblari mudofaadagi ishtirokidan qatʼi nazar berilgan. „Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ medali koʻkrakning chap tomoniga taqiladi. „Kavkaz mudofaasi uchun“ medalidan keyin joylashgan.

Medalning tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]

"Sovet Arktikasi mudofaasi uchun" medali tompakdan( guruchdan) yasalgan va diametri 32 mm boʻlgan muntazam doira shakliga ega. Uning old tomonida PPSh avtomati koʻtargan, qoʻy poʻstlogʻi va moʻynali qalpoqli askarning byusti tasvirlangan. Askarning chap tomonida yarim yashirin harbiy kema tasviri, uning boshining ikki tomonida, paltosining pastki markazida va pastki oʻng tomonida uchayotgan harbiy qiruvchi samolyot, ikkita tank tasvirlangan. Old tomonining butun aylanasi boʻylab 3 mm diapazonli lenta, uning ostida „Sovet Zapolyaryesi mudofaasi uchun“ yozuvi tushurilgan, pastki qismida bolgʻachali besh qirrali yulduz va uzun hipirayotgan lenta ustiga oʻrnatilgan. Orqa tomonida oʻroq va bolgʻachaning relyefi tasviri, uning ostida uch qatorda „SOVET VATANIMIZ UCHUN“ yozuvi tasvirlangan^[1].Medaldagi barcha yozuvlar va tasvirlar qavariq. Medal koʻz va halqa yordamida kengligi 24 mm boʻlgan koʻk rangli ipak muar lentasi bilan qoplangan beshburchak blokga bogʻlangan. Lentaning oʻrtasida kengligi 6 mm boʻlgan yashil chiziq mavjud. Lenta va yashil chiziqning chetlari tor oq chiziqlar bilan oʻralgan^[1]^[2].