Xalqaro fanlar kengashi
Xalqaro fan kengashi (inglizcha: International Council for Science, ICSU) fanni rivojlantirishda xalqaro hamkorlikka bagʻishlangan xalqaro nodavlat tashkilotdir. 1931-yilda tashkil etilgan. Kengash aʼzolari milliy ilmiy tashkilotlar va Xalqaro matematika ittifoqi, Xalqaro astronomiya ittifoqi va Xalqaro sof va amaliy kimyo ittifoqi kabi xalqaro ilmiy uyushmalardir[1].
Xalqaro fan kengashi YUNESKOda kuzatuvchi hisoblanadi.
2018-yilda u „Xalqaro ijtimoiy fanlar kengashi“ bilan birlashtirildi va „Xalqaro ilmiy kengash“ (ISC) deb oʻzgartirildi. Daya Reddi uning prezidenti etib saylandi. Ismoil-Zade, Alik Tofievich Yangi Ittifoqning bosh ilmiy kotibi etib saylandi.
Moliyalashtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kengashning asosiy moliyaviy manbai uning aʼzolaridan oladigan badallardir. Boshqa daromad manbalari — YuNESKOning asosli shartnomalari, shuningdek, BMTning grantlari va shartnomalari[1].
Missiya va tamoyillar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xalqaro fan kengashining asosiy printsipi — bu fanning universalligi printsipi boʻlib, u olimlarning millati, dini, fuqaroligi, tili, siyosiy pozitsiyasi, jinsi kabi omillardan qatʼi nazar, xalqaro ilmiy faoliyatda birlashish huquqi va erkinligini tasdiqlaydi. Kengash fikr va axborot almashish hamda standartlarni ishlab chiqish markazi vazifasini bajaradi[1].
2007-yilda kengashga 133 ta davlat va 29 ta xalqaro ilmiy uyushmalar hamda 24 ta ilmiy uyushmalar vakili boʻlgan 113 ta koʻp tarmoqli milliy ilmiy tashkilotlar (assotsiatsiyalar, kuzatuvchilar, kengashlar, akademiyalar va boshqalar) aʼzo boʻlgan[2].
Aʼzolar — ilmiy uyushmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kengash eng yirik ilmiy uyushmalarni birlashtiradi[2]. 2017-yilda Xalqaro ijtimoiy fanlar kengashi aʼzo boʻldi.
- Xalqaro Astronomiya Ittifoqi
- Miya tadqiqoti xalqaro tashkiloti
- Xalqaro geografik ittifoq
- Xalqaro matematika ittifoqi
- To'rtlamchi davr tadqiqotlari xalqaro ittifoqi
- Fotogrammetriya va masofadan zondlash xalqaro jamiyati
- Xalqaro antropologik va etnologik fanlar ittifoqi
- Xalqaro biokimyo va molekulyar biologiya ittifoqi
- Xalqaro biologiya fanlari ittifoqi
- Xalqaro kristallograflar ittifoqi
- Xalqaro oziq-ovqat fanlari va texnologiyalari ittifoqi
- O'rmon tadqiqot tashkilotlari xalqaro ittifoqi
- Xalqaro geodeziya va geofizika fanlari ittifoqi
- Xalqaro geologiya fanlari ittifoqi
- Fanlar tarixi va falsafasi xalqaro ittifoqi
- Xalqaro immunologik jamiyatlar ittifoqi
- Materiallar jamiyatlari xalqaro ittifoqi
- Xalqaro mikrobiologiya fanlari ittifoqi
- Oziqlanish fanlari xalqaro ittifoqi
- Nazariy va amaliy biofizika xalqaro ittifoqi
- Xalqaro sof va amaliy kimyo ittifoqi
- Nazariy va amaliy fizika xalqaro ittifoqi
- Tibbiy fiziklar va muhandislar xalqaro ittifoqi
- Xalqaro fundamental va klinik farmakologiya ittifoqi
- Xalqaro fiziologiya fanlari ittifoqi
- Xalqaro psixologiya fanlari ittifoqi
- Xalqaro tuproqshunoslar ittifoqi
- Nazariy va amaliy mexanika xalqaro ittifoqi
- Xalqaro toksikologiya ittifoqi
- Xalqaro ilmiy radio ittifoqi
Prezidentlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manba:
- 1958—1961-yillar Peters, Rudolf Albert
- 1966—1972-yillar Ambartsumyan, Viktor Amazaspovich
- 1988—1993-yillar Menon, Mambillikalatil Govind Kumar
- 1996—1999-yillar Arber, Verner
- 2011—2014-yillar Li Yuanzhe
- 2014—2017-yillar Gordon Makbin[3]
Xalqaro fanlar kengashi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xalqaro ilmiy kengash (ISC,inglizcha: ISC ijtimoiy va tabiiy fanlar sohasidagi ilmiy tashkilotlarni birlashtirgan nodavlat tashkilotdir. WSC 2018-yil iyul oyida Xalqaro Fan Kengashi va Ijtimoiy fanlar boʻyicha xalqaro kengashning (ISSC) birlashishi natijasida tashkil etilgan boʻlib, uni ushbu turdagi eng yirik tashkilotlardan biriga aylantirdi[4][5] .
2018-yilda Dayya Reddi ushbu tashkilot prezidenti etib saylandi[6]. Ismoil-Zade, Alik Tofievich Yangi Ittifoqning bosh ilmiy kotibi etib saylandi. 2021-yil oktyabr oyidan buyon ushbu lavozimni Yangi Zelandiyadan pediatr, taniqli biotibbiyot olimi, fan siyosati boʻyicha ekspert Piter Glukman egallab kelmoqda[7].
Xalqaro fan kengashining koʻrsatmalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ijrochi direktor — Xayde Xakman (2018-2022)[8]
- Ilmiy direktor — Mathieu Denis (hozirda bosh direktor vazifasini bajaruvchi)[9]
- Bosh operatsion direktor — Charlz Akernes
Mintaqaviy idoralar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Afrikada (Pretoriyada), Osiyo-Tinch okeanida (Kualu-Lumpurda), Lotin Amerikasida va Karib dengizida (Salvadorda) mintaqaviy boʻlinmalariga ega.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 „ICSU.org“. 1998-yil 11-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-fevral.
- ↑ 2,0 2,1 „Our Members.“. 2015-yil 19-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 11-aprel.
- ↑ „Архивированная копия“. 2017-yil 14-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 14-fevral.
- ↑ „Two main Science Councils merge to address complex global challenges“ (en). UNESCO. 2021-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-oktyabr.
- ↑ „About us“ (en). International Science Council. 2018-yil 31-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 20-oktyabr.
- ↑ „Дайя Редди - Международный научный совет“ (ru). International Science Council. Qaraldi: 2022-yil 27-iyun.
- ↑ „Питер Глюкман - Международный научный совет“ (ru). International Science Council. 2022-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
- ↑ „Хайде Хакманн - Международный научный совет“ (ru). International Science Council. 2022-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
- ↑ „Матье Дени - Международный научный совет“ (ru). International Science Council. 2022-yil 20-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.