Wat Athvea

Wat Althea, shuningdek, Prasat Vat Althea deb ham ataladi, XII asrda Hindu ibodatxonasi boʻlib, Angkor, Kambodjada faol Buddistlar ibodatxonasi va devor bilan oʻralgan qadimiy tuzilishga ulashgan qabriston mavjud.

Janubdagi Wat Athvea va shimoldagi Wat Preah Enkosey Siemreapning qadimgi va asosiy shimoliy-janubiy oʻqi chegaralariga toʻgʻri keladi, shahar esa 6-sonli milliy avtomagistral boʻylab sharq va gʻarbga choʻzilgan^[1].

Etimologiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Prasat Wat Athvea Wat va Prasat qoʻshaloq nomiga ega, chunki eski Vishnuitlar ibodatxonasi yonida zamonaviy Buddist pagodasi qurilgan.

Athvea Angkoriya ibodatxonalarining muhim nomi boʻlib, u yoʻl, marshrut yoki oʻtishini anglatadi^[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maʼbadning dizayni va uning devatasining oʻziga xos uslubi (muqaddas ayol tasvirlari) uning Angkor -Vatni ham qurgan qirol Suryavarman II davrida (taxminan miloddan avvalgi 1115—1150-yillar) qurilganligini koʻrsatadi^[3]. Aslida, Angkor Wat va Tommanonga oʻxshash Wat Athvea mavzulari asosan Vaishnava boʻlib, shaivit sahnalari ham namoyish etilgan boʻlsa-da, bu diniy eʼtiqodlarga nisbatan liberal Khmer munosabatlarini koʻrsatadi^[4].

Sharqdan Gʻarbga yoʻnalishning oʻzgarishi Devid Snelgrove kabi baʼzilarni Wat Athvea XIII asrning boshlarida Buddistlar ibodatxonasi sifatida qurilgan deb oʻylashga olib keldi^[5], poydevor stelasi tomonidan bir vaqtning oʻzida sanada koʻrsatilgan, Kambodjada buddizm va vedik dinlari bir-biriga mos tushdi^[6].

Bugungi kunga qadar prasat yonida qurilgan pagoda buddizmdan oldingi davrlarga oid marosimlarni, Prasat Wat Atveaning asosiy zalida oʻtkaziladigan marosimlarni saqlaydi^[7]. Antropolog Ang Choulean angkor anʼanalaridan toʻgʻridan-toʻgʻri kelib chiqishini Wat Athvea dafn marosimida qurbongohga qoʻyilgan, kesilgan qogʻoz ilovasida aniq koʻrsatdi^[8].

Arxitekturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Anri Marchal kabi arxeologlarning fikriga koʻra, Wat Athvea va Angkor Wat arxitekturasi „juda oʻxshash“: „profillardagi bir xil qatʼiylik, chiziqlarning bir xil tozaligi va umumiy konturda bir xil klassik jihat“ deya taʼriflashgan^[9].

Yaqin atrofdagi pagoda, ayniqsa, Reamker’in sahnalari bilan yogʻoch oʻyilgan panjurlar bilan, Wat Damnak uslubiga oʻxshaydi^[10].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Angkor Vat
Beng Mealea
Devata
Tommanon

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ Udaya (inglizcha). Department of Culture and Monuments, Authority for the Protection and Management of the Region Angkor / Siem Reap, 2006 — 84 bet.
↑ „ប្រាសាទវត្តអធ្វា“ (inglizcha). AMS Khmer Civilization (16-fevral 2021-yil). Qaraldi: 24-fevral 2022-yil.
↑ „Article and photos: Wat Athvea — Six Sisters of Angkor Wat“. 24-mart 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-noyabr 2022-yil.
↑ Achuthananda, Swami. The Ascent of Vishnu and the Fall of Brahma (inglizcha). Relianz Communications Pty Ltd, 27-avgust 2018-yil — 94 bet. ISBN 978-0-9757883-3-2.
↑ Snellgrove, David L.. Angkor, Before and After: A Cultural History of the Khmers (inglizcha). Orchid Press, 2004 — 193–194 bet. ISBN 978-974-524-041-4.
↑ Société des études indochinoises. Bulletin (fr), 1952 — 174 bet.
↑ Heng, Piphal; Phon, Kaseka; Heng, Sophady (2–iyul 2020–yil). „De-exoticizing Cambodia's archaeology through community engagement“. Journal of Community Archaeology & Heritage (inglizcha). 7-jild, № 3. 7-bet. doi:10.1080/20518196.2020.1767381. ISSN 2051-8196.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
↑ Choulean, Ang. Angkor: A Manual for the Past, Present, and Future (inglizcha). UNESCO with United Nations Development Program [and] Swedish International Development Agency, 1998 — 125 bet.
↑ Marchal, Henri. Archeological Guide to Angkor: Angkor-Vat, Angkor-Thom and the Monuments Along the Small and Big Circuits (inglizcha). A. Messner, 1933 — 240 bet.
↑ Tainturier, François. សំណង់អំពីឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា: កេរដំណែលដែលកំពុងសាបសូន្យ (inglizcha). Center for Khmer Studies, Publishing Department, 2006 — 176 bet. ISBN 978-99950-51-02-0.

[1] Udaya (inglizcha). Department of Culture and Monuments, Authority for the Protection and Management of the Region Angkor / Siem Reap, 2006 — 84 bet.

[2] „ប្រាសាទវត្តអធ្វា“ (inglizcha). AMS Khmer Civilization (16-fevral 2021-yil). Qaraldi: 24-fevral 2022-yil.

[3] „Article and photos: Wat Athvea — Six Sisters of Angkor Wat“. 24-mart 2010-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-noyabr 2022-yil.

[4] Achuthananda, Swami. The Ascent of Vishnu and the Fall of Brahma (inglizcha). Relianz Communications Pty Ltd, 27-avgust 2018-yil — 94 bet. ISBN 978-0-9757883-3-2.

[5] Snellgrove, David L.. Angkor, Before and After: A Cultural History of the Khmers (inglizcha). Orchid Press, 2004 — 193–194 bet. ISBN 978-974-524-041-4.

[6] Société des études indochinoises. Bulletin (fr), 1952 — 174 bet.

[7] Heng, Piphal; Phon, Kaseka; Heng, Sophady (2–iyul 2020–yil). „De-exoticizing Cambodia's archaeology through community engagement“. Journal of Community Archaeology & Heritage (inglizcha). 7-jild, № 3. 7-bet. doi:10.1080/20518196.2020.1767381. ISSN 2051-8196.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()

[8] Choulean, Ang. Angkor: A Manual for the Past, Present, and Future (inglizcha). UNESCO with United Nations Development Program [and] Swedish International Development Agency, 1998 — 125 bet.

[9] Marchal, Henri. Archeological Guide to Angkor: Angkor-Vat, Angkor-Thom and the Monuments Along the Small and Big Circuits (inglizcha). A. Messner, 1933 — 240 bet.

[10] Tainturier, François. សំណង់អំពីឈើនៅប្រទេសកម្ពុជា: កេរដំណែលដែលកំពុងសាបសូន្យ (inglizcha). Center for Khmer Studies, Publishing Department, 2006 — 176 bet. ISBN 978-99950-51-02-0.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]