Vladimir Strunnikov

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Vladimir Aleksandrovich Strunnikov
Tavalludi 2-iyul 1914-yil
Tambov, Rossiya imperiyasi[1]
Vafoti 9-dekabr 2005-yil(2005-12-09)
(91 yoshda)
Fuqaroligi SSSR bayrogʻi SSSRRossiya bayrogʻi Rossiya
Sohasi genetika, seleksiya
Mukofotlari Shuhrat ordeni

Vladimir Aleksandrovich Strunnikov (tugʻilgan ismi Vladimir Ivanovich Chexov, 1914-yil 2-iyul – 2005-yil 9-dekabr) – sovet genetigi va selektsioneri, biologiya fanlari doktori, professor, SSSR Fanlar akademiyasi akademigi (1987), Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1990).

Hayoti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vladimir Aleksandrovich Strunnikov 1914-yilda Tambovda ruhoniy Ivan Yevgeniyevich va ruhoniy Larisa Mitrofanovna Chexova oilasida tugʻilgan. U Bolalik yillarini Voronej yaqinida oʻtkazgan. 1937-yilda otasi otuvga hukm qilingan. U Yetti yillik maktabni tugatgach, professor-jarroh Aleksandr Nikolaevich Strunnikovga turmushga chiqqan xolasi Valentina Yevgeniyevna Chexova bilan Krasnodarga koʻchib oʻtgan. Ular bolani asrab olishga qaror qilishadi va shu bilan Strunnikovga universitetga kirish va taʼlim olish imkoniyatini berishadi. Maktabning oxirgi yilida qayta oʻqigandan soʻng, hujjatlarga koʻra, Vladimir Aleksandrovich Strunnikov, Vladikavkaz shahridagi Togʻ qishloq xoʻjaligi institutida oʻqigan. U Bir yildan soʻng Toshkent qishloq xoʻjaligi institutiga oʻqishga kiradi va institutni 1936-yilda tamomlaydi.

Vladimir Aleksandrovich Strunnikov 1936—1939 va 1945—1963-yillarda Oʻrta Osiyo ipakchilik ilmiy-tadqiqot institutida ishlagan. U 1939-yilda armiyaga chaqiriladi va Ulug 'Vatan urushida qatnashadi.

B. L. Astaurovning taklifiga binoan Vladimir Aleksandrovich Strunnikov N. K. Koltsov nomidagi biologiya instituti laboratoriyasini boshqargan.

Vladimir Aleksandrovich 2005-yil 9-dekabrda vafot etadi va Moskva viloyatida, Rakitki qabristoniga dafn etiladi[2].

Ilmiy faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Vladimir Strunnikov Ipak qurti seleksiyasi bilan shugʻullangan. U Fanlar akademiyasining N. K. Koltsov nomidagi Rivojlanish biologiyasi institutida jinsiy rivojlanish va tartibga solishning sitogenetikasi guruhining rahbari, Rossiya Fanlar akademiyasining genetika va seleksiya muammolari boʻyicha ilmiy kengashining raisi lavozimlarida ishlagan. 1982—1992-yillarda Vavilov genetika va selektsionerlar jamiyatida raislik qilgan. Strunnikov 1974-yilda ipak qurtining bir qator yuqori mahsuldor zotlari va duragaylarini yaratishga imkon beruvchi geterozning tabiati haqida noyob gipotezani ishlab chiqqan. Geterozda kompensator gen kompleksining roli haqida gipoteza yaratgan. Keyinchalik uning izdoshlari Tarakanova va Navolotskiy uning izlanishlaridan foydalanib, arpa va bugʻdoyning yuqori mahsuldor navlarini yaratdilar. Gipoteza doktor Melanogaster (Kaidanov, 1984; Maresin, 1985), Pisum Sativum (Gostimskiy, 1987; Sokolov, 1990; Rybtsov, 1991; Gostimskiy, 1992; Rybtsov, 1992; Rybtsov, 1966) tomonidan tasdiqlangan.

Mukofotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Lenin ordeni
  • Sotsialistik Mehnat Qahramoni
  • ikkita Mehnat Qizil Bayroq ordeni
  • „Shon-sharaf belgisi“ ordeni
  • II darajali Vatan urushi ordeni

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. A. M. Proxorov. Strunnikov Vladimir Aleksandrovich // Buyuk Sovet Entsiklopediyasi, 1969. 
  2. „Могила В. А. Струнникова на кладбище Ракитки“. 2013-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 5-noyabr.