Uzoq Shimoliy Kvinslend

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Uzoq Shimoliy Queensland(FNQ) — Avstraliya Queensland shtatining eng shimoliy qismidir. Cairns uning eng katta shahri hisoblanadi. Geografik jihatdan shimoldan Torres boʻgʻoziga, gʻarbda esa Fors koʻrfazi mamlakatiga choʻzilgan Cape York yarim orolida hukmronlik qiladi. Torres boʻgʻozi suvlari Avstraliya va Papua-Yangi Gvineya oʻrtasidagi Avstraliya materikiga tutashgan hududdagi yagona xalqaro chegarani oʻz ichiga oladi.

Mintaqada uchta Jahon merosi ob’ektlari, Buyuk toʻsiq rifi, Queenslandning nam tropiklari va Avstraliyaning eng yirik sutemizuvchilar tarafi boʻlgan Riversleigh joylashgan. Uzoq Shimoliy Queensland 70 dan ortiq milliy bogʻlarga, jumladan, Bartle Frere togʻiga daʼvo qiladi. Choʻqqisi 1622 metr, bu Shimoliy Avstraliya va Queenslanddagi eng baland choʻqqi.

Uzoq Shimol hududi Avstraliyaning yagona hududi boʻlib, u ham aborigen avstraliyaliklar, ham Torres boʻgʻozi orollaridagi tub aholisidir.

Uzoq Shimoliy Queensland muhim qishloq xoʻjaligi sektorini, bir qator muhim konlarni oʻz ichiga oladi. Queenslandning eng yirik shamol fermasi — Windy Hill shamol fermasi hisoblanadi.

Hajmi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daintree milliy bogʻidan koʻrinish, 2009 yil

Turli davlat idoralari mintaqa uchun turli xil taʼriflarga ega. Queensland hukumatining Savdo va investitsiyalar boʻyicha departamenti mintaqani quyidagi 25 ta mahalliy hukumat hududlaridan iborat hudud sifatida belgilaydi: Aurukun, Burk, Cairns, Karpentariya, Kassuari qirgʻogʻi, Kuk, Kroydon, Doomadji, Duglas, Eteridj, Hope Vale, Kovanyama, Lokxart daryosi, Mapoon, Mareeba, Mornington, Napranum, Shimoliy yarim orollar, Torresa orollari, Stravs orollari avtonom), Torres boʻgʻozi orollari (avtonom), Veypa, Vujal- Vujal, Yarrabah.

Aholi punktlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Viloyatning asosiy aholisi va maʼmuriy markazi Cairns shahridir. Boshqa asosiy aholi markazlari orasida Cooktown, Aterton Tableland, Veypa, Innisfail va Torres boʻgʻozi orollari mavjud. Mintaqada koʻplab aborigenlar va dehqon guruhlari ham bor.

1-magistralning shimoliy-sharqiy nuqtasi Cairns shahridagi mintaqadan oʻtadi va janubdagi Bruce avtomagistralini gʻarbiy Savanna yoʻli bilan bogʻlaydi. 1-magistral qitʼani taxminan 14500 km uzunlikda aylanib oʻtadi va dunyodagi eng uzun milliy avtomagistral hisoblanadi. 1-magistral boʻlishiga qaramay, Savannah yoʻlining barcha boʻlimlari federal moliyalashtiriladigan Milliy avtomagistral sifatida belgilanmagan va baʼzi uchastkalari muhrlanmagan.

Sanoat[tahrir | manbasini tahrirlash]

CSIRO Science Image 3712 Rural scene in far north Queensland Melon crop in foreground banana plantation behind with pine forest and rainforest in the background 15 kms north of Cardwell QLD
Uzoq Shimoliy Queensland shtatidagi Cardwell yaqinidagi ekinlar

Muhim tarmoqlarga turizm, chorvachilik, qishloq xoʻjaligi va qum va boksitni qazib olish kiradi. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlari yiliga 600 dan 700 million dollargacha tushadi[1]. Uzoq Shimoliy Queenslandda shakarqamish, tropik mevalar, jumladan, banan, mango, papayya, lichi va qahva yetishtiriladi.

Mintaqada Cape Flatterydagi dunyodagi eng yirik silika konlari joylashgan[2]. Kon 1967-yilda tashkil etilgan va 2014-yilda Ita siklonidan jiddiy zarar koʻrgan. Rio Tinto Alcan dunyodagi eng yirik boksit konlaridan birini oʻz ichiga olgan Veypa yaqinidagi Keyp-York yarim orolining gʻarbiy qirgʻogʻida boksit konida ishlaydi[3].

Soʻnggi yillarda Uzoq Shimoliy Queensland oʻzining badiiy va ijodiy takliflari bilan tobora koʻproq mashhur boʻlib bormoqda, shu jumladan Cairns mahalliy sanʼat koʻrgazmasi va har yili oʻtkaziladigan Cairns festivali. Faol sanʼat tashkilotiga Tanks sanʼat markazi, Cairns Civic teatri va Cairns sanʼat galereyasi kiradi.

Turizm[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daintree yomgʻirli oʻrmonidagi Bloomfield treki

Mintaqa yirik turizm sanoatini qoʻllab-quvvatlaydi va Avstraliyada asosiy sayyohlik yoʻnalishi hisoblanadi[4]. Shtatga kelgan xalqaro sayyohlarning deyarli uchdan bir qismi mintaqaga keladi[4]. Diqqatga sazovor joylarga Buyuk toʻsiq rifi, Daintri yomgʻir oʻrmoni va Queenslandning hoʻl tropiklari hududidagi boshqa tropik yomgʻir oʻrmonlari, Aterton Tableland, Hinchinbruk oroli va Dunk oroli va Grin orol kabi boshqa kurort orollari kiradi. Cairns asosiy diqqatga sazovor joylarni The Reef Hotel kazino, Kuranda Scenic Railway, Barron Falls va Skyrail Rainforest Cableway oʻz ichiga oladi. Koʻp sonli sayyohlarni jalb qiladigan shaharlar va joylarga Keyp Tribulation, Port Duglas, Mission Beach va Cardwell kiradi.

Demografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya Statistika Byurosi 2014-yilda mintaqa aholisini 280 638 kishi deb hisoblaydi. Viloyatda shtatning tub aholisining 25,6 foizi yoki 28,909 kishi yashaydi, bu mintaqa aholisining 11,8 foizini tashkil qiladi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yalanji (shuningdek, Kuku Yalanji, Kuku Yalaja, Kuku Yelandji va Gugu Yalanji nomi bilan ham tanilgan) — Uzoq Shimoliy Queenslanddagi avstraliyalik aborigen tili. Anʼanaviy til mintaqasi janubda Mossman daryosi boʻlib, shimolda Annan daryosigacha, sharqda Tinch okeani bilan chegaradosh va Mulgrave togʻidan gʻarbgacha choʻzilgan. Bu Duglas Shire, Shire of Kuk va Aboriginal Shire Wujal Wujal va shaharlar vaCooktown, Mossman, Daintree, Cape Tribulation va Wujal Vujal mahalliy hukumat chegaralarini oʻz ichiga oladi. Palmer daryosining boshi, Bloomfield daryosi, Xitoy lageri, Maytaun va Palmervilni oʻz ichiga oladi[5].

Uzoq Shimoliy Queensland — Avstraliyada topilgan birinchi amber fotoalbomlari joylashgan joy. Toʻrt million yillik qoldiqlar Keyp-York yarimorolidagi plyajda topilgan, ammo ular taxminan 200 yil davomida oqimlar bilan suzib yurgandan keyin qirgʻoqqa yuvilgan boʻlishi mumkin[6]. 1860-yillarda Richard Daintree bir necha daryolar boʻylab oltin va mis konlarini topdi, bu esa dastlabki qidiruvchilarni ushbu hududga olib keldi[7].

Siklonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1899-yil 4-martda Mahina sikloni Princess Sharlotte koʻrfazida bogʻlangan barcha 100 ta kemani vayron qilganda mintaqa Queenslanddagi eng dahshatli dengiz falokatini boshdan kechirdi. Shimoliy Queenslandning butun marvarid floti siklon paytida koʻrfazda edi. Omon qolganlarga yordam bergan 100 ta ga yaqin aborigenlar va marvarid flotidan 307 kishi choʻkib ketgan[8]. Uning bosimi 914 Pa. da oʻlchandi, qayd etilgan suv oqimining koʻtarilishi 13 m va bu Avstraliyadagi eng balandi hisoblanadi[9]. 1918-yilgi Makkey sikloni oʻsha yilning yanvar oyida Queensland qirgʻoqlariga kelib, 30 kishining hayotiga zomin boʻlgan[10].

1997-yil mart oyida Justin sikloni yetti kishining oʻlimiga olib keldi. 2000-yil boshida Stive sikloni Cairns va Mareeba oʻrtasida katta suv toshqini keltirib chiqardi. Larri sikloni 2006-yil mart oyida Innisfeyl yaqinidagi Queensland qirgʻoqlarini kesib oʻtdi. Boʻron taxminan 1,5 milliard dollar zarar olib keldi va 10 000 ta uyga zarar yetkazgan[10]. Avstraliyadagi banan hosilining 80 % nobud boʻlgan. Monika sikloni Avstraliya qirgʻoqlarini kesib oʻtgan shamol tezligi boʻyicha rekord darajadagi eng kuchli siklon boʻldi. 2006-yil aprel oyida Shimoliy hudud va Uzoq Shimoliy Queenslandga taʼsir qildi. 2011-yil yanvar oyida Yasi sikloni Tulli ustidan oʻtdi va natijada taxminan 3,6 milliard dollarlik zarar keltirdi va bu Avstraliyani urgan eng qimmat siklonga aylandi[10].

Tropik Shimoliy Queensland[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uzoq Shimoliy Queensland tropik iqlimga ega va shuning uchun Tropik Shimoliy Queensland nomi baʼzan mintaqaga murojaat qilish uchun ishlatiladi buning sababi esa asosan turizm sanoatidir. Turizm Tropik Shimoliy Queensland (TTNQ) oʻz maydonini janubda Karvelldan shimolda Torres boʻgʻozigacha va gʻarbda Queenslandning Shimoliy hudud bilan chegarasigacha belgilaydi. Biroq, Shimoliy Queensland tropik iborasi noaniq va Shimoliy Queensland yoki hatto Makkay qismlarini oʻz ichiga olgan kengroq hududni nomlash uchun ishlatilishi mumkin[11][12][13].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Shimoliy Queenslandning yangi shtati uchun taklif
  • Queensland viloyatlari

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Sam Davis. „Queensland roads holding back nation's fresh fruit“. ABC Far North Queensland. Australian Broadcasting Corporation (2012-yil 2-avgust). 2012-yil 8-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 21-sentyabr.
  2. ↑ Tony Moore. „'World's biggest' silica mine damaged by Cyclone Ita“. Brisbane Times. Fairfax Media (2014-yil 14-aprel). 2014-yil 26-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 2-iyun.
  3. ↑ „Bauxite and aluminia operations“. Operations & financial report. Rio Tinto Alcan (2011-yil 6-iyul). 2015-yil 24-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 2-iyun.
  4. ↑ 4,0 4,1 „The economic and social impacts of tourism in the Far North Queensland planning region“. Planning Information and Forecasting Unit. Queensland Government. 2015-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 2-iyun.
  5. ↑ Andoza:Cite SLQ-CC-BY
  6. ↑ Anna Salleh. „Amber fossils a first for Australia“. ABC Science Online. Australian Broadcasting Corporation (2006-yil 29-noyabr). 2012-yil 19-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 27-yanvar.
  7. ↑ „Daintree, Richard (1832–1878)“. Australian Dictionary of Biography. National Centre of Biography, Australian National University. 2015-yil 8-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 8-fevral.
  8. ↑ Shilton, Peter. Natural areas of Queensland. Mount Gravatt, Queensland: Goldpress, 2005 — 16, 17, 29, 32 bet. ISBN 0-9758275-0-2. 
  9. ↑ Jonathan Nott & Matthew Hayne. „How high was the storm surge from Tropical Cyclone Mahina?“. Australian Emergency Management (2000). 2014-yil 12-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 4-iyun.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Marina Kamenev. „Australia's worst cyclones: timeline“. Australian Geographic (2011-yil 2-fevral). 2014-yil 7-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 4-iyun.
  11. ↑ „Tropical Queensland's Number 1 Events Calendar showcasing the region“. www.tnqevents.com.au. 2019-yil 12-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-aprel.
  12. ↑ „Tropical North Queensland - No Place Like it on Earth“. Tropical North QLD. 2019-yil 7-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 29-aprel.
  13. ↑ Amey. „Wildlife of tropical North Queensland : Cooktown to Mackay“. Queensland Museum (2019-yil 29-aprel). Qaraldi: 2019-yil 29-aprel. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Uzoq_Shimoliy_Kvinslend&oldid=3967211" dan olindi