Troebrat
Troebrat (qozoqcha: Троебрат) — Qozogʻistonning Qoʻstanay viloyati Uzunkoʻl tumaniga qarashli qishloq. Troebrat qishloq okrugining maʼmuriy markazi va yagona aholi punkti. Qishloq hududidan Qoʻstanay — Petropavlovsk avtomobil yoʻli oʻtadi. Presnogorkovskaya temir yoʻl stantsiyasi hisoblanadi[1]. Qishloqning shimolida Troebratnoye koʻli, qishloqdan 3 km shimoli-gʻarbda — Katta Baydachek koʻli joylashgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Xutor Troebrat tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloqning rasmiy asos solingan sanasi 1954-yil — tegilmagan yerlarni oʻzlashtirish davri. Biroq, bu saytdagi Troebrat fermasi 1900-yilda Yuqori Alabuga Chmutov, Papulov va Ermakov dehqonlari tomonidan tashkil etilgan[2]. Fermer xo‘jaligi o‘z nomini shu uch dehqondan olgan bo‘lsa kerak. Oʻsha paytda Troebrat va uning atrofidagi yerlar Rossiya imperiyasining Oqmo‘la viloyati Petropavlovsk tumani tarkibiga kirgan[3]. Troebrat fermasi va uning atrofidagi fermalar, qishloqlar va redutlar Sibir kazaklari armiyasining Gorkiy (Tobol-Ishim) mustahkamlangan chizigʻini tashkil etdi[2]. Fuqarolar urushi davrida turar-joy, qoʻshni kazak qishloqlari singari, boshliqlarning oʻzlari tomonidan nazorat qilingan. Qizillar fermani faqat 1919-yil sentyabr oyining boshlarida egallab olishdi[2].
Sovet davri. Qishloqning tashkil topishi va rivojlanishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zamonaviy Troebratning tarixi temir yoʻl va Presnogorkovskaya stantsiyasi qurilganidan keyin boshlanadi. Gorkaya liniyasining eski aholisidan tashqari, bu yerda Rossiyaning Yevropa qismidan kelgan koʻchmanchilar ham joylashdilar. Shimoliy rus tipidagi turli dialektlarning oʻzaro taʼsiri paytida (Vologda, Perm va boshqalar) bu sohada toʻliq yuzli shevalar rivojlangan[4]. Sobiq ferma kuchli temir yoʻl uzrasiga aylandi[5]. Qishloqda elevator, neft ombori, avtobaza qurildi. Mamlakatning turli burchaklaridan odamlar kelishdi. Ishchi posyolkasi oʻsib, rivojlandi. Ikkita maktab, „Chayka“ kinoteatri, qishloq kasalxonasi ochildi.
Postsovet davri[tahrir | manbasini tahrirlash]
1991-yilda SSSR parchalanib ketganidan so‘ng qishloq xarob ahvolga tushib qolgan. Iqtisodiy tanazzul tufayli ommaviy emigratsiya boshlandi. Rossiya aholisining bir qismi oʻz etnik vatanlariga — Rossiyaga, asosan, eng yaqin Kurgan viloyati, shuningdek, Sverdlovsk, Chelyabinsk viloyatlari va boshqa viloyatlarga joʻnab ketishdi. Aholining arzimas qismi Qozogʻiston yoki boshqa mamlakatlardagi aholi punktlariga ketgan. 2012-yil 1-sentyabrda Rossiya bilan shahar atrofidagi temir yoʻl aloqasi toʻxtatildi: Presnogorkov-Qoʻrgʻon elektr poezdi bekor qilindi[6].
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Troebrat Shimoliy Qozogʻistonda, Qoʻstanay viloyatining shimoli-sharqiy qismida, Shimoliy Qozogʻiston viloyati bilan chegarasida joylashgan. Sharqda qishloq Shimoliy Qozogʻiston viloyatining Nurimbet qishlogʻiga tutashgan. Rossiya bilan chegara Troebratdan 20 km shimolda joylashgan. Qishloqning janubida Qoʻstanay — Petropavlovsk avtomobil yoʻli oʻtadi. Avtobuslar bu shaharlar oʻrtasida ishlaydi, Troebratda toʻxtashda avtovokzal joylashgan. Aholi punkti orqali Qoʻrgʻon -Novoishimskaya temir yoʻl liniyasi oʻtadi. Bu yerda Presnogorkov yuk-yoʻlovchi tashuvchi stansiyasi joylashgan. Stansiyadan oʻtadigan yagona yoʻlovchi poezdi: Presnogorkov — Pavlodar/Pavlodar — Presnogorkov hisoblanadi[7]. Temir yoʻl aholi punktini deyarli ikkita teng qismga ajratadi. Mahalliy aholi uni „chiziq“, qishloqning temir yoʻlning narigi tomonidagi qismlarini — „chiziqdan tashqari“ va qishloqning boshqa qismidagilarini — „Zalininskiy“ deb atashadi. Yoʻl masofalari[8]:
- Rossiya bilan chegaragacha — 53 km;
- Tuman markazi — Uzunko‘l qishlog‘iga — 80 km;
- Viloyat markazi — Qoʻstanay shahrigacha — 245 km;
- Rossiyaning eng yaqin yirik shahri Kurgangacha — 170 km;
- Shimoliy Qozogʻistonning eng yaqin yirik shahri — Petropavlovgacha — 218 km.
Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1999 yilda qishloq aholisi 2634 kishidan (1248 erkak va 1386 ayol) iborat edi[9]. 2009-yilgi aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, qishloqda 2413 kishi (1171 erkak va 1242 ayol) yashagan[9].
Eʼtiborli jihati[tahrir | manbasini tahrirlash]
"Meni favvorada kutib oling" filmining bir qismi Troebratda boʻlib oʻtdi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „База КАТО“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 20-iyun.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 С. Н. Виниченко. Книга для чтения по истории Казахстана, Пресногорьковка, 2014. [sayt ishlamaydi]
- ↑ „Карта Петропавловского уезда Акмолинской области 1912 г. — ЭтоМесто“. 2018-yil 13-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ Russkie govori vtorichnoy zoni zaseleniya
- ↑ „Официальный Интернет-ресурс Акимата района Узунколь“. 2020-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ Kurganskaya oblast mojet otkazatsya ot elektrichek[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Станция Пресногорьковская — Точка на карте“. 2020-yil 7-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ „Рассчёт расстояний между населёнными пунктами/Кольские Карты“. 2020-yil 1-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-aprel.
- ↑ 9,0 9,1 „Итоги Национальной переписи населения Республики Казахстан 2009 года“. Агентство Республики Казахстан по статистике. 2013-yil 13-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 20-iyun.