Radioimmunoassay (qisqa. RIA;inglizcha: Radioimmunoassay, RIA), yana shuningdek radioimmunoassay yoki izotop immunoassay deb ataladi, biologik suyuqliklardagi biologik faol moddalarni miqdoriy aniqlash usuli boʻlib, kerakli barqaror va shunga oʻxshash radionuklidlar bilan belgilangan moddalarning oʻziga xos bogʻlanish tizimlari bilan raqobatbardosh bogʻlanishdan keyin esa aniqlashga asoslangan. Maxsus hisoblagichlarda - radiospektrometrlarda.

Bu ish marta 1950-yillarda Solomon Burson va Rozalin Sussman Yalow tomonidan ishlab chiqilgan. Ushbu usuldan foydalanib, ular diabetga chalingan bemorlarda insulin klirensini oʻrganishdi. Buning uchun R. Yalov 1977-yilda Nobel mukofotini olgan.

Yodning eng koʻp foydalanilgan izotopi antikorlar yoki antijenlarni belgilash uchun <sup id="mwFg">125 I bo'lib</sup>, yarim yemirilish davri 60 kun va yuqori oʻziga xos radioaktivlikka ega.

Oxirgi yillarda RIT bilan bir qatorda yangi usul - qisqa vaqtda bajariladigan radioretseptor paydo bo‘lgan. RIT va radioretseptorlar sifati instruktsiyaning qat`iy bajarilishiga bog‘liq. Hamma yig‘indi reagentlar o‘zining tayyorlangan kupi va ishlatilish muddatiga ega. Ularni distillangan suvda eritiladi. Yig‘indi reagentlar muzlatgichda sakdanadi. Radioimmun tekshirishlar tibbiyotning quyidagi sohalarida keng qo‘llanmoqda: 1. Endokrinologiyada: gormonlar tuzilishini aniqlash, gormonal sistema faoliyatini o‘rganish va qandli diabetga tashhis qo‘yish, gipofiz patologiyasi, buyrak usti bezi va tireoid sistema faoliyatini o‘rganish va boshqa o‘zgarishlarda; 2. Onkologiyada: xavfli o‘smalarning boshlanish davrida va davolash samarasini rakoembrional antigenning alfa-fetoprotein konsentrasiyasini aniqlash orqali nazorat qilishda; Kardiologiyada: mioglobik kontsentrasiyasini aniqlash orqali miokard infarktiga tashhis qo‘yishda, digitoksin, digoksin ireparatlari bilan davolash va nazorat qilishda; Pediatriyada: samotrop, gipofizning tireotrop gormonini aniqlash orqali bolalar va o‘smirlarning o‘sishi hamda rivojlanishining buzilish sabablarini aniqlashda; Akushyerlik va ginekologiyada: esterol, progesteron konsentrasiyasini aniqlash orqali homilaning rivojlanishini nazorat qilish, ayollarda bepushtlikning sababini o‘rganishda; Gemopoetik va immunologax sistemani o‘rganishda; 7. Allergologiyada: immunoglobulin YE va o‘ziga xos reagyentlarni apiqlashda; 8. Farmakoterapiyada: preparatlarning organizmda o‘zgarishini o‘rganish va ta`sirchanligini nazorat qilishda; 9. Toksikologiyada: qabul qilingan dori-darmon va zaharli moddalar konsetrasiyasini qonda aniqlash va o‘lchashda.

Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]

T.N.ILYOSOV Klinik radiologiya asoslari ―O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi‖ Davlat ilmiy nashriyoti Toshkent-2010

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]