Portland sanʻat muzeyi
Portland sanʻat muzeyi yoki PSM, AQShning Maine shtatidagi eng katta va eng qadimgi davlat sanʻat muassasasidir. 1882-yilda Portland sanʻat jamiyati sifatida tashkil etilgan. U Maine shtatining Portland shahridagi Sanʻat tumani deb nomlanuvchi shahar markazida joylashgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
PSM 1908-yilgacha turli ko'rgazma maydonlaridan foydalangan va oʻsha yili Margaret Jane Mussi Sweat o'zining uch qavatli uyi, hozirda McLellan uyi deb nomlanuvchi uyini, shuningdek, AQSh vakili bo'lgan marhum turmush oʻrtogʻi Lorenzo De Medici Sweat xotirasiga galereya yaratish uchun yetarli mablagʻni vasiyat qilib qoldirgan. Yangi Angliya meʻmori John Calvin Stevens 1911-yilda ommaga ochilgan LDM Sweat Memorial Galereyasini loyihalashtirgan.
Keyingi 65 yil ichida koʻrgazmalar hajmi va koʻlami kengaygan sari, muzey galereyalari, saqlash va qo'llab-quvvatlash joylarining yetishmasligi aniq bo'lgan. 1960-yildan 1962-yilgacha Donelson Hoopes uning direktori bo'lib ishlagan. 1976-yilda Maine shtatida tug'ilgan Charles Shipman Payson muzeyga Winslow Homerning 17 ta rasmidan iborat to'plamini va'da qilgan. Muzeyning jismoniy imkoniyatlarini tan olgan holda, u I.M. Pei & Partners kompaniyasining Henry Nichols Cobb tomonidan ishlab chiqiladigan qo'shimcha qurilishi uchun 8 million dollar ajratgan. Charles Shipman Payson binosida qurilish 1981-yilda boshlangan va ikki yil ichida 8,2 million dollarlik obyekt jamoatchilikka ochilgan.
Paysonning Homer rasmlarini sovg'asi muzeyning kengayishi, shuningdek, uzoq muddatli kreditlar va muzeyga ochiq sovg'alar uchun katalizator bo'lib xizmat qilgan. Payson sovg'asiga to'g'ridan-to'g'ri javob sifatida, Hamilton Easter Field Art Foundation kolleksiyasining 1979-yil sovg'asi to'plamga amerikalik modernistlarning 50 dan ortiq rasmlari, haykallari va qog'ozdagi ishlarini qo'shgan. 1991-yilda Joan Whitney Payson kolleksiyasidagi (Charles Paysonning rafiqasi, Whitney oilasining merosxo'ri va New York shahridagi sotsialist Joan Whitneyga tegishli) 20 ta impressionist va post-impressionistik sanʻat asarlari muzeyga doimiy ijaraga beriladi. 1996-yilda sanʻat kolleksioneri va mainelik xayriyachi Elizabeth B. Noyce Amerika sanʻatining 66 ta asarini vasiyat qilib qoldiradi, bu esa Amerika san'atining muzeyga taqdim etilgan eng keng va rang-barang sovg'asi hisoblanadi.
PSM yiliga 140,000 ga yaqin tashrif buyuruvchilarni o'ziga jalb qiladi va 8,500 ga yaqin a'zolarga ega[1].
Kolleksiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Muzey kolleksiyasida 18-asrdan hozirgi kungacha bo'lgan 22,000 dan ortiq sanʻat asarlari mavjud. PSM kolleksiyasida WinslowHomer, Marsden Hartley, John Marin, Louise Nevelson, Andrew Wyeth va John Greenleaf Cloudman kabi rassomlarning asarlari mavjud. Muzey Mainedagi eng katta Yevropa kolleksiyasiga ega. Impressionizmdan syurrealizmgacha bo'lgan asosiy Yevropa harakatlari Joan Whitney Payson, Albert Otten va Scott M. Black toʻplamlari bilan ifodalangan bo'lib, ular Giambattista Pittoni, Mary Cassatt, Edgar Degas, Rene Magritte, Claude Monet, Auguste Rodin, Edvard Munch hamda Pablo Picassoning asarlarini o'z ichiga oladi. Elizabeth B. Noyce kolleksiyasi 66 ta rasm va haykallardan iborat vasiyat bo'lib, George Bellows, Alfred Thompson Bricher, Abraham Walkowitz va Jamie Wyeth rasmlari va Childe Hassam, Fitz Henry Lane va Jeymi Wyethning durdona asarlarini ham oʻz ichiga oladi.
Imkoniyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ushbu muzeyning uchta meʻmoriy ahamiyatga ega bo'lgan binolari Amerika sanʻati va madaniyati tarixini namoyish etuvchi uch asrni birlashtiradi.
Charles Shipman Payson binosi 1983-yilda ilk ochilganidan beri muzeyning ommaviy yuzi bo'lib kelgan. Arxitektorning ham, muzeyning strategik rejasi ham uchta binoni - Charles Shipman Payson, L.D.M Sweat yodgorlik galereyasi bo'lsa-da, McLellan uy muzeyi bu maqsadga erishish uchun yaqinda joylashtirilgan. 2000-yil yanvar oyida muzey oʻzining ikkita tarixiy inshootini saqlash va taʼlim yoʻnalishida talqin qilish uchun mablagʻ toʻplash maqsadida 13,5 million dollarlik kapital kompaniyasini tashkil qilgan.
2022-yilda muzey oʻzining hududini 5,600 m2 (60,000 kv. ft) ga kengaytirish uchun rejalarni taqdim etadi, shuningdek, xalqaro firmalar, jumladan Adjaye Associates, Toshiko Mori va MVRDV boshchiligidagi toʻrtta finalchi jamoani eʻlon ham qiladi[2].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Portland Museum of Art“. penzu.com. Qaraldi: 2022-yil 12-oktyabr.
- ↑ Claire Voon (23 November 2022), Portland Museum of Art shortlists four designs for major expansion project The Art Newspaper.