Myuzet
Myuzet, myuzet de kur (fransuzcha: musette de cour, qad. fransuz tilidan muse — surnay) — musiqa asbobi hisoblanib, fransuzcha turlicha volinka boʻlib, XVII—XVIII asrlarda keng tarqalgan.
Myuzet — bu moʻynali kichik volinka mato boʻlib, havoni puflash moʻynasi hisoblanadi, ikkita ohangdor nayli (asosiy va qoʻshimcha, oʻynash uchun maxsus teshik va klapanlar hisoblanadi), asbobni qayta qurish uchun truba va bir nechta qamish va ovoz kanallari boʻlgan maxsus „burdon bochkasi“[1][2] hisoblanadi. Chalish davomida naychi tirsagi bilan moʻynani bosadi; ehtimol, mazkur asbob aristokratlar orasida mashhur boʻlib, chalish texnikasida yonoqlar shishishi kulgili koʻrinar edi.[3][4] Shunga oʻxshash dizayndagi volnixilar, Fransiyadan tashqari, boshqa mamlakatlarda ham taniqli boʻlgan: Chexiya, Polsha, Vengriya, Irlandiya.[3]
Fransuz myuzetasi haqidagi ilk eslatma 1636-1637-yillarda Mersenna shahrida uchragan. Unga Pyer Borjon de Seleri (Traité de la musette, 1672)[5] alohida risolani bagʻishlangan. Mersenna va Borjon de Selleri tomonidan tasvirlangan asbobning diapazoni oktavadan biroz koʻp boʻlgan; keyinchalik u taxminan ikki yarim oktavagacha kengaygan.[5] XVIII asrda myuzet va uni chalish texnikasini Jak-Marten Otteter (uning tuzilmasi yaxshilanishiga hissa qoʻshgan) batafsil tasvirlab bergan.[5][6]
Myuzetalar asosan aristokrat muhitda tarqalganligi sababli, ular koʻpincha hashamatli buyumlari sifatida yaratilgan: moʻyna ipak yoki baxmal bilan qoplangan, naylar esa fil suyagidan yasalgan.[6] Asbob uy sharoitida hamda professional musiqani yaratishda, jumladan, kamera va teatr musiqasida foydalanilgan.[2] Boshqa narsalar qatorida, uning hamrohligida Lyudovik XIV va Lyudovik XV saroyida mashhur boʻlgan xalq raqsi ijro etilgan. Keyinchalik ushbu raqs „myuzet“ nomiga ham ega boʻlib, opera va balet divertismentlariga, shuningdek, musiqiy asarlariga (syuitalar, sonatalar va boshqalar) kiritila boshlangan.[2][1][7]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Музыкальная энциклопедия 1976.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 МЭС 1990.
- ↑ 3,0 3,1 Myuzet // Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya : [v 35 t.] / gl. red. Yu. S. Osipov. — M. : Bolshaya rossiyskaya ensiklopediya, 2004—2017.
- ↑ „Musette de cour“ (en). BBC Radio.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Robert A. Green, Meredith Ellis LittleAnthony C. Baines. „Musette(i) (Fr.)“ (en). Grove Music Online.
- ↑ 6,0 6,1 2021-03-20, Musette Encyclopædia Britannicada
- ↑ Булучевский, Фомин 1974.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Булучевский Ю. С., Фомин В. С. „Мюзет“,. Старинная музыка. Л: Музыка, 1974 — 89—90 bet.
- „Мюзет“,Музыкальная энциклопедия. М: Советская энциклопедия, 1976.
- „Мюзет“,Музыкальный энциклопедический словарь. М: Советская энциклопедия, 1990 — 367—368 bet.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „Musette de Cour“ (en). The Metropolitan Museum of Art.
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |