Jvanetskiy shartnomasi

Jvanetskiy shartnomasi — bu bir tomondan Polsha qiroli Yan II Kazimir va boshqa tomondan Qrim xoni Islom-Girey va Hetman Bogdan Xmelnitskiy oʻrtasida 1653-yil dekabrda Jvanetskiy shahrida tuzilgan shartnoma.

Shartlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1653-yil noyabr-dekabr boshlarida Polsha armiyasi tartibsizlashtirilgandan keyin, shahar ostida Jvanets (Dnestrning chap qirgʻogʻidagi Xotin yaqinida) bir qator omillar (ochlik, sovuqlik va natijada ruhiy holatning pastligi) tufayli qolgan Polsha boʻlinmalari Xmelnitskiy boʻlinmalari tomonidan qirgʻin qilinishi ehtimoliga duch kelishdi. Ammo Xmelnitskiyning ittifoqchilari — Qrim xoni Islom Giray qoʻmondonligi ostidagi tatar qoʻshini — aslida Xmelnitskiy otryadlarini tinchlik oʻrnatishga majbur qildi^[1].

Shartnoma natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qirol Yan, Kasimir Qrim xoniga, Ukrainani qirq kun davomida talon-toroj qilishga hamda polyaklarni emas, ruslarni asirga olishga ruxsat berdi.

Polsha tomoni bir qator zodagon oilalardan garovga olinganlarni taqdim etish, Jvanets shahrida qamalda boʻlgan oʻz armiyasini butunlay yoʻq qilinishini oldini oldi.

Tatar otryadlari, Yan II Kazimirdan, nafaqat Dnepr va Voliniyaning oʻrta oqimida, balki ularning otryadlari ikki asrdan koʻproq vaqt davomida boʻlmagan shimolda joylashgan hududlarga bostirib kirish huquqini oldi.

Xmelnitskiy uchun tuzilgan shartnoma 1651-yilgi Bila Tserkva shartnomasi qoidalari oʻrniga yana Zborov maqolalarini qaytardi.

Boshqa narsalar qatorida, bu kazak getmanini gubernatorning toʻgʻridan-toʻgʻri Polsha qiroliga boʻysunishidan olib tashladi va aslida Kiev, Chernigov va Bratslav viloyatlarini toʻgʻridan-toʻgʻri boʻysunishdan chiqardi^[1].

Keyingi voqealar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1654-yil 8-yanvarda Pereyaslav Radasi natijalariga koʻra Zborov maqolalarida koʻrsatilgan hududlar Rossiya davlatiga qoʻshildi^[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ ^1,0 ^1,1 Yefimenko A. Ya. Іstorіya ukrainskogo naroda Vipusk 2 Peterburg 1906 str. 240
↑ Yefimenko A. Ya. Іstorіya ukrainskogo naroda Vipusk 2 Peterburg 1906 str.241

Adabiyot va Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Zborovskiy risolasi
Kichik rus tarixining manbalari, D. tomonidan toʻplangan. N. Bantish-Kamenskiy. — Ch. I. — M., 1858- yil
Efimenko A. Ya. „Ukraina xalqi tarixi“ 2-son °C. Peterburg 1906-yil 240-bet.
Chernov A.V. XV-XVII asrlarda Rossiya davlatining qurolli kuchlari. — M.: Harbiy nashriyot, 1954-yil

[autogenerated1-1] 1,0 ^1,1 Yefimenko A. Ya. Іstorіya ukrainskogo naroda Vipusk 2 Peterburg 1906 str. 240

[2] Yefimenko A. Ya. Іstorіya ukrainskogo naroda Vipusk 2 Peterburg 1906 str.241

[1]

[2]