Jomolhari
| Jomolxari | |
|---|---|
 | |
| Joylashuvi | Butan, Xitoy |
| Koordinatalar | https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%B8#/maplink/1 |
| Uzunligi | 7050m |
Jomolxari (dzongxa дзонг-кэ ཇོ་མོ་ལྷ་nĽn Chomolhari, Jumolhari, tibetcha: ཇོ་མོ་ལྷ་རི, Jomolhari; xitoycha: 绰莫拉日峰, Chuòmòlārì Fēng) (7315 m) — Butan va Tibet chegarasida, Katta Himoloy tizmasining bir qismidagi togʻ tizmasi hisoblanadi. Jomolhari muqaddas tog' sanaladi. Uni " Kanchenjunga kelini" deb ham atashadi. Tibet tomonida (shimolda) tog' Yadong okrugiga, Butan tomonida (janubda) Paro dzongxagga tutashgan . Shimol tomonida togʻdan 2700 m pastda plato bor..
Tog'ning balandligi rasman 7314 m deb hisoblanadi, ammo bu o'lchovning to'g'riligiga shubhalar mavjud va tog'ning haqiqiy balandligi ham taxminan 7000 m deb baholanadi. SRTM ma'lumotlariga ko'ra, cho'qqining balandligi 7090 metrni tashkil etadi, tuzatish [1] hisobga olinsa, tog'ning haqiqiy balandligi taxminan 7120 metrni tashkil qiladi.
Diniy ahamiyatga ega[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tibet buddizmida Jomolxari muqaddas tog' va opa-singillardan biri Tseringma [2] (jo mo tshe ring mched lnga) - Tibet va Butanning ayol himoyachisi (Jomo) xudosi Padmasambhavaning yashash joyi hisoblanadi. Buddist dinini himoya qilish.
Butan tomonida "Jomolxari ibodatxonasi" joylashgan bo'lib, unga Thangthangkxa harbiy postidan yarim kun ichida borish mumkin, ibodatxona 4150 m balandlikda joylashgan.Bu erga ko'plab ziyoratchilar tashrif buyuradi. Ma'baddan unchalik uzoq bo'lmagan joyda Milarepa va Lorepa meditatsiya qilgan g'orlar joylashgan. 4450 metr balandlikdagi ma'baddan bir soatlik piyoda ruhlar yashaydigan Tseningma ko'li joylashgan. [3]
Tibetda yiliga bir marta Fari Dzongdan tog'dan shimoldan 5100 m balandlikdagi muqaddas Jomo Lharang ko'liga ziyorat qilinadi.
Toqqa chiqish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tog' Hindistondan Sikkim orqali Tibetga Pagri vodiysi bo'ylab qadimiy savdo yo'lining yonidan juda ko'rinadigan va ajoyib tarzda ko'rinadigan bo'lsa-da, toqqa chiqishga urinishlar juda kam qayd etilgan. Sababi, Butan hukumati tomonidan toqqa chiqishni taqiqlash va mintaqaning Tibetga yaqinligi. Birinchi ko'tarilish 1937 yil may oyida janubi-sharqiy Butan tomonidan besh kishilik Britaniya ekspeditsiyasi ( Freddi Spenser Chapman va Sherpa Pasang Lama) tomonidan amalga oshirildi.
1970 yilda polkovnik Narendra Kumar boshchiligidagi Hindiston-Butan harbiy ekspeditsiyasi 24 aprelda xuddi shu yo'ldan ko'tarildi. Shu bilan birga, ikki ishtirokchi g'oyib bo'lgan, keyinroq ma'lum bo'lishicha, ular vafot etgan. [4]
1996 yilda Yaponiya-Xitoy ekspeditsiyasi Tibet tomondan kirdi, ammo janubdan cho'qqiga bostirib kirdi.
2004 yilda ingliz guruhi [5] toqqa chiqishdi, 2006 yilda esa sloveniyaliklar Marko Prezel va Boris Lorenchich (Sloven slovencha: Boris Lorenčič ) [К 1] - 16- Oltin muz bolta mukofotini topshirish marosimi laureatlari [6][7] .
Transkripsiyalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Jomolhari
- Jomolari
- Jumolhari
- Chomolhari
Badiiy adabiyotda[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mine Reidning "Rok sudralib yuruvchilari" romanida " Chomo -Lari" nomi bilan tilga olingan (Ing. "Chumulari") [8] .
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Данные SRTM по вершинам систематически занижены на 10-50 м (в зависимости от крутизны вершины).
- ↑ Lopon Kunzang Thinley, 2008. p. 200
- ↑ Lopon Kunzang Thinley, 2008. p. 200—202
- ↑ The Himalayan Journal, Vol. 56, 2000. Expeditions and Notes — Ascent of Chomolhari by Dorjee Lhatoo pp.149-154. -An account of the second ascent of the mountain from Bhutan in 1970, by a joint Bhutanese-Indian expedition
- ↑ „Chomolhari climbing report“. Roger Payne (2004). 2012-yil 2-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2009-yil 26-mart.
- ↑ „16th Piolet d'or: alpine style Himalayan mountaineering“. PlanetMountain.Com (2007-yil 24-yanvar). 2018-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-mart.
- ↑ Marko Prezelj. „Chomolhari“. Alpinist (2007-yil 1-mart). 2018-yil 22-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-mart.
- ↑ Томас Майн Рид. Ползуны по скалам или Хижина, затерянная в Гималаях, Собрание сочинений в 12-ти томах., Минск.: "Велев", 1994 — 179 bet.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- „pre 1950 photos of Chomolhari“. 2011-yil 24-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
- „Photos of Jumolhari Mountain from Bhutan“. 2012-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.