Helix tumanligi
| Helix tumanligi, NGC 7293 | |
|---|---|
.jpg) | |
| Maʼlumot | |
| Yulduz turkumi | Aquarius |
| Joylashuvi | |
| Davri | J2000.0 |
| Fizik xossalari | |
| Masofa | taxminan 650 yorug'lik yili million yorugʻlik yili |
Helix tumanligi (NGC 7293 yoki Caldwell 63 nomi bilan ham tanilgan) – Kova yulduz turkumida joylashgan sayyora tumanligi (PN). Karl Lyudvig Xarding tomonidan kashf etilgan.1824-yilgacha bu tumanlik yerga eng yaqin tumanlik hisoblangan[1].Helix tumanligigacha boʻlgan masofa taxminan 655±13 yorugʻlik yili hisoblanadi[2]. U tashqi koʻrinishi jihatidan Mushuk koʻzi tumanligi va Halqa tumanligiga oʻxshaydi.
.jpg)
Umumiy maʼlumotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Helix tumanligi oraliq va past massali yulduzdan hosil boʻlgan. Sayyora tumanligining markaziy yulduzi (CS) deb nomlanuvchi qoldiq markaziy yulduz yadrosi oq mitti yulduzga aylanadi.
Tumanlik Aquarius yulduz turkumida joylashgan va taxminan 650 yorugʻlik yili uzoqlikda joylashgan boʻlib, taxminan 0,8 parsek (2,5 yorugʻlik yili) ni qamrab oladi. Uning yoshi 10600+2300
−1200 yil deb taxmin qilinadi[4].
Tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tumanlikning butun tuzilishini kengayishi soʻnggi 6 560 yilda, ichki diskda esa 12 100 yil ichida sodir boʻlganligi taxmin qilinmoqda[6]. Spektroskopik jihatdan tashqi halqaning kengayish tezligi 40 km/s ga teng.
Tugunlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Helix tumanligi kometa tugunlarini oʻz ichiga olgan birinchi sayyora tumanligi hisoblanadi[7][8]. Ushbu tugunlar radial nosimmetrikdir. Ularning har biri neytral molekulyar gazning yadrosida joylashgan va yorqin mahalliy fotoionlanish jabhalari yoki markaziy yulduzga va undan uzoqda joylashgan dumlarga toʻgʻri keladi[9]. Helix tumanligida 40 000 ga yaqin kometalar tugunlari mavjud[10].
Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Yangi umumiy katalog (NGC)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Hora, Joseph L.; Latter, William B.; Smith, Howard A.; Marengo, Massimo (2006). "Infrared Observations of the Helix Planetary Nebula". The Astrophysical Journal 652 (1): 426–441. doi:10.1086/507944.
- ↑ „SIMBAD references“.
- ↑ Su, K. Y. L.; Chu, Y.-H.; Rieke, G. H.; Huggins, P. J. et al. (March 2007). "A Debris Disk around the Central Star of the Helix Nebula?". The Astrophysical Journal 700 (2): L41–L45. doi:10.1086/513018.
- ↑ O'Dell, C. R.; Balick, B.; Hajian, A. R.; Henney, W. J. et al. (2002). "Knots in Nearby Planetary Nebulae". The Astronomical Journal 123 (6): 3329–3347. doi:10.1086/340726. https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2002-06_123_6/page/3329.
- ↑ Young, K.; Cox, P.; Huggins, P. J.; Forveille, T.; Bachiller, R. (1999). "The Molecular Envelope of the Helix Nebula". The Astrophysical Journal 522 (1): 387–396. doi:10.1086/307639.
- ↑ O'Dell, C. R.; McCullough, Peter R.; Meixner, Margaret (2004). "Unraveling the Helix Nebula: Its Structure and Knots". The Astronomical Journal 128 (5): 2339–2356. doi:10.1086/424621. https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2004-11_128_5/page/2339.
- ↑ „APOD: 2008 April 13 - Curious Cometary Knots in the Helix Nebula“. apod.nasa.gov. 2012-yil 5-mayda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ O’Dell, C. R.; Balick, B.; Hajian, A. R.; Henney, W. J.; Burkert, A. (June 2002). "Knots in Nearby Planetary Nebulae". The Astronomical Journal 123 (6): 3329–3347. doi:10.1086/340726. http://stacks.iop.org/1538-3881/123/i=6/a=3329.
- ↑ Huggins, Patrick; Bachiller, Rafael; Cox, Pierre; Forveille, Thierry (1992). "CO in the globules of the Helix nebula". The Astrophysical Journal Letters 401: L43–L46. doi:10.1086/186666.
- ↑ Matsuura, M.; Speck, A. K.; McHunu, B. M.; Tanaka, I.; Wright, N. J.; Smith, M. D.; Zijlstra, A. A.; Viti, S. et al. (2009-08-01). "A "Firework" of H2Knots in the Planetary Nebula NGC 7293 (The Helix Nebula)". The Astrophysical Journal 700 (2): 1067–1077. doi:10.1088/0004-637X/700/2/1067. ISSN 0004-637X. http://stacks.iop.org/0004-637X/700/i=2/a=1067?key=crossref.e2bfcad2bbe1c7202b459debb74936a6.