Forchtenshteyn qal’asi

Forchtenstein qal’asi
Forchtenstein qal’asi
Burgenland, Avstriya
	Forchtenstein qal’asining umumiy koʻrinishi
Coordinates	47°42′34″N 16°19′51″E / 47.70944°N 16.33083°ECoordinates: 47°42′34″N 16°19′51″E / 47.70944°N 16.33083°E
Turi	Qal’a
Maʼlumotlar
Egasi	Esterházy oilasi
Maqomi; ; the public	Tugallangan
Holati	asosiy qismlari saqlanib qolgan
Joy tarixi
Qurilishi	XV asr boshlari
Qurdirgan shaxs	Mattersdorf lordlari

Forchtenshteyn qal’asi — Avstriyaning shimolidagi Burgenland shahridagi Forchtenshteyn munitsipaliteti yaqinida soʻnggi oʻrta asrlarda qurilgan qalʼa. Forchtenshteyn qal’asi dengiz sathidan 511 metr yuqorida joylashgan^[1].

Manzil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qal’a Mattersburgdan janubda, Vulka vodiysida joylashgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qal’aning birinchi qismi 50 metr balandlikda joylashgan bo'lib, XV asrning boshlarida Mattersburg lordlari tomonidan qurilgan, keyinchalik ular oʻzlarini Forchtenshteyn lordlari deb atashgan.

Qal’ada „Qora minora“ deb nomlanuvchi minora mavjud boʻlsa-da, dastlab minorani qoplagan qora tosh oʻsha paytdan boshlab olib tashlangan. Minora 12 metr uzunlikda boʻlib, oʻlimga hukm qilinganlar uchun qamoqxona kamerasi sifatida ishlatgan. Forchtenshteynlik Lettusning rafiqasi Rezalliya minoradan juda tez-tez foydalangan.

Taxminan 1450-yilda Forchtenshteyn lordlarining erkak merosxoʻri yoʻqligi sababli shajara davom etmaydi va qal’a 170 yilga egalik qilgan Gabsburg sulolasiga oʻtdi. Ular uni boshqalarga, jumladan Vaysbriax va Hardegg graflariga ijaraga berishgan. Bu vaqt ichida bino sezilarli darajada oʻzgarmadi.

1622-yilda Gʻarbiy Vengriya Esterhazi sulolasining asoschisi Nikolaus Esterhazi qal’ani imperator Ferdinand II dan qabul qildi va qal'a Esterhazi grafligiga o'tdi. Nikolaus vayron boʻlgan qal’ani mustahkamlashni boshladi va uni 1630-yildan 1634-yilgacha Venalik quruvchisi Simon Retacco va 1643-yildan Domeniko Karlone xizmatlari bilan taʼmirlashga erishdi. Qurilish ishchilarining hammasi Italiyadan edi. Kayzershteyn toshidan asosiy portallar, favvoralar va boshqalar uchun ishlatilgan. Yo'nilgan tosh oltita hoʻkiz tortgan katta vagonlarda keltirilgan.

XVII asrning ikkinchi yarmida uning oʻgʻli Pol meʼmor Domeniko Karlon bilan qal’ani yanada kengaytirdi va bezatadi. Pavlusning oʻlimidan keyin qal’aning vazifasi oʻzgardi. U qurollar, arxivlar, xronometrlar, hayvonlarning ekzotik preparatlari va boshqa vositalar uchun omborga aylandi. Xazina omboriga kirishning yagona yoʻli ikkita turli xil kalitlarni birgalikda ishlatishni talab qiladigan eshikka olib boradigan maxfiy oʻtish joyi edi. Bitta kalit grafda, ikkinchisi esa uning xazinachisida saqlangan. XVIII asrning ikkinchi yarmida qal’a usta quruvchi Ferdinand Mödlhammer tomonidan kengaytirilgan. Ushbu ish davomida tomning trusslari koʻtarilib, ichki qism yangilandi.

Xazina ombori Ikkinchi jahon urushi davomida ochilmagan va buzilmagan holda qoldi. Toʻplamni oʻz ichiga olgan asl shisha panelli shkaflar oʻz-oʻzidan sanʼat asarlarining namunalaridir.

Qal’a hanuzgacha Esterhazi oilasiga tegishli boʻlib, Eizenshtadtdagi Shloss Esterhazi bilan birgalikda bu qadimiy aristokratlar oilasining tarixi va xazinalari haqida hikoya qiladi.

1921-yilda Avstriya va Vengriya ajralganida, Esterhazi oilasining yerlari ikki davlat oʻrtasida boʻlingan. Ularning moliyaviy yozuvlari Forchtenshteyn qal’ada qoldi va oilaviy yozuvlar Budapeshtdagi Vengriya Federal arxiviga olib borildi^[2].