Dwarfie Stane
Dwarfie Stane — Shotlandiyaning Orkney orolidagi Hoydagi Quoys va Rakvik aholi punktlari oʻrtasidagi tik qirrali muzli vodiyda joylashgan Devon davridagi Eski Qizil qumtoshning titanik blokidan oʻyilgan megalit kamerali qabr yaʼni kameraga qiyos qilishganli bois shunday nomlashgan[1]. Tosh, kimsasiz torfli hududda tartibsiz joylashgan[2]. Hududtarixiy muhit Shotlandiya tomonidan boshqariladi[3].
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qabr sifatida atalishi dastlab uning janubiy Yevropadagi tan olingan qabrlarga oʻxshashligiga asoslangan boʻlganligi edi[4]. Dwarfie Stane Orkneydagi toshdan qurilgan emas, balki toshdan kesilgan yagona kamerali qabrdir[5] va Britaniyadagi neolit davridagi qoyaga oʻyilgan qabrning yagona namunasi boʻlishi ham mumkin deyilgan. Biroq, noyob qurilishiga qaramay, uning rejasi Orkney boʻylab topilgan kamerali qabrning Orkney — Kromarti sinfiga mos keladi[6][7]. Baʼzi mualliflar bu turdagi qabrni materikda joylashgan xonadondan soʻng Bookan -sinf deb atashgan[8], ikki qabr turlari oʻrtasidagi munosabatlarga nisbatan baʼzi kelishmovchiliklar mavjud boʻlgan ekan.
Qabrning gʻarbiy tomonida dastlab tosh plita kirishni toʻsib qoʻygan boʻlsa, hozir uning oldida yerda yotadi[4]. U Shimoliy Yevropada noyob boʻlib, Oʻrta yer dengizi atrofidagi neolit yoki bronza davri qabrlariga oʻxshashdir. R. Castleden „bir marta sinab koʻrilgan va qoniqarsiz deb topilgan[9]“, ehtimol, qattiqligidan kelib chiqqan holda, „qoyaga oʻyilgan qabrning import qilingan gʻoyasi“ ni ifodalovchi mitti Stenga soʻzlarni bilan ishora qiladi. chunki u folklorshunos Hugh Miller tomonidan „juda ixcham“ Qadimgi Qizil qumtoshdan qurilgan, deb taʼriflangan, u ham hunari boʻyicha toshboʻronchi boʻlgan[10]. Biroq, Oʻrta yer dengizi toshdan yasalgan qabrlarni quruvchilar bilan bogʻliqligi toʻgʻrisida toʻgʻridan-toʻgʻri dalil yoʻq.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qabr xonaning tomidan teshik ochib, talon-toroj qilingan. Ushbu hodisaning vaqti nomaʼlum, ammo tomdagi teshik XVI asrda qayd etilgan. Teshik 1950 yoki 1960-yillarda beton bilan taʼmirlangan[2].
Bu nom mahalliy afsonadan kelib chiqqan boʻlib, u yerda Trollid ismli mitti odam yashagan, garchi kinoya bilan aytganda, qabr gigantlarning ishi deb daʼvo qilingan[8]. Uning mavjudligi Walter Skottning 1821-yilda nashr etilgan "Qaroqchi" romanida ommalashgan.
Qoyaga oʻyilgan qabrda XVIII — XIX asrlarga oid turli graffitilar bor. Ulardan biri fors xattotligida 1850-yilda bu yerda qarorgoh qurgan kapitan William Mounsi qoldirgan „Ikki kecha oʻtirib, sabr-toqatni oʻrgandim“ degan yozuv[11] dir. Forschaning tepasida Maunsi nomi lotin tilida teskari yozilgan.
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tarixdan oldingi Orkney
- Brodgar halqasi
- Tik turgan toshlar
- Meyshou
- Shotlandiyadagi Jahon merosi ob’ektlari
- Tarixdan oldingi Shotlandiya xronologiyasi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „The Dwarfie Stane, Hoy“ Orkneyjar. Retrieved 27 May 2010.
- ↑ 2,0 2,1 „Dwarfie Stane“. Wondermondo.
- ↑ Dwarfie Stante Historic Environment Scotland.
- ↑ 4,0 4,1 Ritchie (1995).
- ↑ Laing 1974, p. 48
- ↑ Childe & Simpson (1952).
- ↑ Henshall (1985).
- ↑ 8,0 8,1 Hedges (1984).
- ↑ Castleden (1987).
- ↑ Johnston (1896).
- ↑ "Orkney: Peace with all the trappings of war (21 Feb 2001) telegraph.co.uk. Retrieved 27 May 2010.
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |