Dallas Rim-katolik yeparxiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Dallas yeparxiyasi ( lotincha: Diœcesis Dallasensis ) — Texasdagi katolik cherkovining Lotin cherkovi cherkov yurisdiktsiyasi yoki yeparxiyasi . U 1890-yil 15-iyulda Rim papasi Leo XIII tomonidan asos solingan. Yeparxiya sobori Gvadalupe bokirasining sobori ziyoratgohidir . 2008-yil may holatiga ko'ra, yeparxiyada 208 ruhoniy, 160 xizmatchi, 142 opa-singil va etti aka-uka xizmat qiladigan 80 cherkovda bir milliondan ortiq katoliklar mavjud edi[1] Uning hududi Shimoliy Texasdagi to'qqizta okrugni o'z ichiga oladi: Kollin, Dallas, Ellis, Fannin, Greyson, Hunt, Kaufman, Navarro va Rokvol . Yeparxiya San-Antonio arxidiosiyasining suffragan yeparxiyasidir . 2016-yil 13-dekabrda Rim papasi Frensis Dallas yeparxiyasining yangi episkopi lavozimiga Jyunau yepiskopi Edvard J. Bernsni nomzod qilib ko‘rsatdi[2].

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dallasning katolik tarixi yeparxiyaning rasmiy tashkil etilishidan ancha oldin boshlangan. Dallas shahriga Kentukki, Illinoys va Indianadan kelgan odamlar, shuningdek, chet ellik muhojirlar va afro-amerikaliklar joylashdilar Biroq, katoliklarning aholisi unchalik katta emas edi: 1868-yil oxirida bu hududda faqat bitta katolik oilasi yashagan. Bu oila a'zolariga Kollin okrugidagi Irlandiya katoliklari Sent-Pol posyolkasining ruhoniylari xizmat qilishgan. Keyinchalik mahalliy prelat va yeparxiya generali bo'lgan ma'lum bir ota Jozef Martinere ko'pincha botqoq va o'rmon orqali yuzlab kilometr masofani bosib o'tgan[3].

Yeparxiya 1890-yil 15-iyulda Galveston yeparxiyasining shimoliy va shimoli-g'arbiy qismlaridan qurilgan[4][5].Uning birinchi episkopi Rimga olib ketilgunga qadar yeparxiyada ikki yil xizmat qilgan irlandiyalik Tomas Frensis Brennan edi 1892 yilga kelib yeparxiyaning katolik aholisi 15 000 ga ko'paydi va 30 ruhoniy bor edi[3] Bu hududda katoliklik immigratsiya tufayli o'sishda davom etdi, chunki katoliklar bu hududga shimoliy shtatlardan kelgan va 1908 yilga kelib 83 ruhoniy 60 000 ga yaqin katolik aholisiga xizmat qilgan[3][4]

Yeparxiyaning ikkinchi episkopi Edvard Dann AQShga kelgan irlandiyalik muhojir edi. U 1894 yildan 1910-yilda vafotigacha episkop bo'lgan. Aynan uning yepiskopligi ostida yeparxiya o‘zining soborini qurdi, 1908-yildagi katolik entsiklopediyasi uni “janubi-g‘arbiy shtatlardagi eng yaxshisi” deb atagan Dunne, shuningdek, Muqaddas Uch Birlik kolleji (keyinchalik Dallas universiteti deb o'zgartirildi) kabi bir nechta ta'lim muassasalarini ochdi[6]. U Dallas va Amarillo shahridagi birinchi kasalxona bo'lgan Sent-Pol sanatoriysini (keyinchalik Sent-Pol tibbiyot markazi [7] deb atalgan)[8] buzmasdan oldin tashkil qildi[9] Yepiskop bo'lgan o'n olti yil davomida cherkovlar soni yigirma sakkizdan to'qsonga ko'paydi va katolik aholisi uch barobarga oshdi[9].

Jozef Linch yeparxiyaning uchinchi episkopi edi. Uning episkop sifatidagi 1911 yildan 1954 yilgacha bo'lgan 43 yillik faoliyati Qo'shma Shtatlardagi episkoplarning eng uzoq muddatini tashkil etadi[6]. Yepiskop Linchning episkoplik faoliyati 108 katolik cherkovining asosini ko'rgan bo'lsa-da, Dallas yeparxiyasi El Paso, Amarillo va Ostin yeparxiyalarining tashkil etilishi bilan hududini yo'qotganini ham ko'rdi[6]. 1953 yil 20 oktyabrda yeparxiya nomi Dallas-Fort Uort yeparxiyasiga o'zgartirildi. 1969-yil 9-avgustda Fort-Uort yeparxiyasi tashkil etilishi bilan yeparxiya avvalgi nomiga qaytadi [5]

Tomas Gormanning episkoplik faoliyati (1954-1969) 1894 yildan beri to'xtatilgan Texas katolik gazetasining qayta tiklanishini ko'rsatdi. O'n besh yil davomida episkop sifatida yigirma beshta cherkov maktablari, shuningdek, yigirmata yangi cherkovlar qurilgan. [6] Keyingi episkop Tomas Tshoepning keyingi davrida, 1989 yilda yeparxiya Tayler yeparxiyasiga hududini yo'qotdi, ammo keyingi o'sish keyingi yepiskop Charlz Viktor Graman tomonidan qayd etildi, chunki yeparxiyaning katolik aholisi 200 000 dan deyarli ko'paydi. 1990 yildan 2007 yilgacha million. Dallas yeparxiyasi katoliklarning jinsiy zo'ravonlik ishlari bilan bog'liq janjaldan bebahra qolmadi, chunki hakamlar hay'ati 1997 yilda yeparxiyaning ruhoniysi Rudi Kosga aloqadorlikda jabrlanganlarga yeparxiyadan 120 million dollar ajratdi.

  1. ↑ „Statistics“. Diocese of Dallas (2008). 2010-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 10-iyun.
  2. ↑ „Pope appoints new Dallas bishop“.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named cathen
  4. ↑ 4,0 4,1 O'Shea, John (1912). "Texas". The Catholic Encyclopedia. 14. Robert Appleton Company. http://www.newadvent.org/cathen/14543a.htm. Qaraldi: June 10, 2011. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Cheney. „Diocese of Dallas“. Catholic-Hierarchy (2011-yil 20-fevral). Qaraldi: 2011-yil 10-iyun.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 „Former Bishops“. Roman Catholic Diocese of Dallas. 2010-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 10-iyun.
  7. ↑ „SPHistTimeline“. 2022-yil 6-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  8. ↑ „The End of St. Paul Medical Center“. Discovering the Southwest Metroplex (2015-yil 16-dekabr). Qaraldi: 2016-yil 16-dekabr.
  9. ↑ 9,0 9,1 Ogilvie, Mary H.. „Dunne, Edward Joseph (1848–1910)“. Handbook of Texas Online. Texas State Historical Association. Qaraldi: 2011-yil 10-iyun. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Dallas_Rim-katolik_yeparxiyasi&oldid=3474130" dan olindi