Cymodoceaceae

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kenja turkum: Cymodoceaceae
Cymodoceaceae
Klassifikatsiyasi e
Dunyo: O'simliklar
Ajdod: Tracheophytes
Ajdod: Angiosperms
Ajdod: Monocots
Sistematika: Alismatales
Oila: Cymodoceaceae

Vines[1]
Kenja turkum

Cymodoceaceae - gulli o'simliklar oilasi, ba'zan "manatee-grass oilasi" deb nomlanadi va bu oila faqat dengiz turlarini o'z ichiga oladi. [2]

2016-yilgi APG IV Cymodoceaceani taniydi va uni Alismatales klassifikatsiyasida, monokotlar qatoriga joylashtiradi .Oila tropik dengizlar va okeanlarda ( dengiz o'tlari deb ataladigan [3]) tarqalgan 17 turdan iborat beshta avlodni o'z ichiga oladi. AP-veb-saytiga ko'ra, Ruppiaceae oilasidan yetarli darajada ajralib turishi savol ostida qolgan.Cymodoceaceae turkumidagi Ruppiaceae tarkibiga yagona Ruppia turini kiritish masalasi ko'rib chiqilmoqda.Uch oiladagi (Cymodoceaceae, Posidoniaceae va Ruppiaceae) o'simliklar birgalikda monofiletik guruhni tashkil qiladi.

Uning qazilma qoldiqlari shuni ko'rsatadiki, Cymodoceaceae hozirgi Hind-G'arbiy Tinch okeanda ilk eotsenda va hatto Paleotsenning oxirida ham paydo bo'lgan. [4] Thalassodendron auriculalopris den Hartog va Cymodocea floridana den Hartog (ikkalasi ham mavjud) qoldiqlari Floridaning g'arbiy-markaziy qismida ham topilgan va bu qoldiqlar so'nggi o'rta Evsen davriga to'g'ri keladi. [5] Ularning yoshi va xilma-xilligi Cymodoceaceae evolyutsiyaning juda sekin borganligidan dalolat beradi[6]

Taksonomiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dengiz o'tlarining oilalari quyidagilar: Zosteraceae, Cymodoceaceae, Ruppiaceae va Posidoniaceae . Tegishli oilalar: Potamogetonaceae, Zannichelliaceae (doimiy emas). 

Generativ organlari tuzilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Cymodoceaceae oilasi, Ruppiaceae, Zosteraceae va Posidonaceae oilalari kabi ipsimon gulchanglar ga ega to'rtta oiladan biridir. [7] Gulchanglar shar shaklida emas, balki uzun va yupqa donalarda yig‘iladi, bu esa suvda suzib yurganda uning sirt maydonini oshiradi,suvda harakatlanishini osonlashtiradi. Bundan tashqari,gulchanglar suvning katta yuzasi bo'ylab tarqalishiga imkon beradigan shaklni osonlikcha hosil qilishi mumkin. Gul changlari joylashishiga qarab, epigidrofil (suv yuzasida tarqalgan gulchanglar) yoki gipohidrofil (suv ostida joylashgan gulchanglar) bo‘ladi. Uch xil usul qo'llaniladi. Halodule va Cymodocea turlari past suv oqimida gulchanglarni chiqaradi, suv yuzasida chang donalari suzib yuradi va qorparchaga o'xshash shaklda gulchanglarga to'planadi, so'ngra suv oqimi tezlashganda esa stigmalar bilan birlashadi degan tahminlar bor.[8] Amfibolis va talassodendron gulchanglaridan esa faqat erkak gullar suv yuzasiga ko'tariladi. Syringodium donalariga esa dengiz suvi bilan taxminan bir xil zichlikda bo'lib, suv ostida urg'ochilik gullarining stigmalariga qarab harakatlanadigan kichik bo'laklarni hosil qiladi. [8] Bu gipogidrofiliyaga qaytish esa ajdodlar holatiga qaytish sifatida talqin qilinadi.

Cymodoceaceae ning barcha turlari ikki uylidir . Bu dengiz o'tlarining taxminan 75%i uchun xos bo'lsaf , bu barcha angiospermlarning 5% dan kamrog'ida topilgan xususiyatdir. [9] Cymodoceaceaeda ikki uylilikning tarqalishi bilan bog'liq ikkita yetakchi nazariya mavjud.Bunday gulchanglarning paydo bo'lishi va bulardan tarkib topish murakkab jarayondir. Changcchili(erkak) va urg'ochi gullarga ega bo'lish ,ikki jinsli gullarga nisbatan yaxshi urug'lanmasligi mumkin. Boshqa nazariya shundaki, bu o'z-o'zini changlatishgina mavjud omuhitda o'zaro changlanishni ta'minlaydi, bu genofondni cheklaydi va o'simliklarni o'zgaruvchan sharoitlarga yoki kasalliklarga ko'proq moyil qiladi. 

Ikki nasl viviparous ko'chatlarga ega. Amphibolis va Thalassodendron urug'larida urug'lik qobig'i yo'q va kraxmal yoki boshqa muhim oziq moddalarni o'zida saqlamaydi. Ammo ular unib chiqqandan so'ng,darhol ota-ona o'simliklarga yopishib oladi. [10] Ko‘chatda gipokotildan oyoq to‘qimasi hosil bo‘ladi, u ota-onaga transfer hujayralari orqali birikadi. Ko'chatlar ajralib chiqishidan oldin 7-12 oy davomida bargli kurtaklar hosil qiladi. Amfibolis ko'chatlari esa ajralib chiqqandan so'ng substratga mahkamlanish uchun xizmat qiluvchi grappling apparatini ishlab chiqadi, talassodendron ko'chatlari esa o'ralgan braktdan chiqariladi. Avlodlardagi pastki to'qimalarining tashqi devori apoplastik bo'lganligi sababli, ko'chatlar ona to'qimasida parazit, ammo, sitoplazmik jihatdan ajratilgan deb hisoblanishi mumkin. [11]

Cymodoceaceae turlari va ularning tarqalishi
Turlar Tarqalishi
Cymodocea angustata Shimoliy-G'arbiy Avstraliya
Cymodocea nodosa Oʻrta yer dengizi, Kanar orollari, Shimoliy Afrika
Cymodocea rotundata Hind okeani, Qizil dengiz, Janubiy Xitoy dengizi, Tinch okeani sohillari
Cymodocea serrulata Hind okeani, Qizil dengiz, Janubiy Xitoy dengizi, Tinch okeani sohillari
Halodule bermudensis Bermud orollari
Halodul kipriklari Panama
Halodule emarginata Janubi-sharqiy Braziliya
Halodul pinifolia Janubi-Sharqiy Osiyo, Ryukyu orollari, Fidji, Karolin orollari
Halodul uninervis Hind va Tinch okeanlari, Qizil dengiz, Fors koʻrfazi, Bengal koʻrfazi
Halodule wrightii Atlantika okeani, Karib dengizi, Meksika koʻrfazi, Afrika, Gʻarbiy Hindiston
Syringodium filiforme Meksika ko'rfazi, Karib dengizi
Syringodium isoetifolium Hindiston va Tinch okean sohillari
Amfibolis antarktida Janubiy va G'arbiy Avstraliya
Amphibolis griffithii Janubiy va G'arbiy Avstraliya
Talasodendron leptokaule Mozambik, KvaZulu-Natal
Talassodendron ciliatum Hind okeani, Afrika sohillari, Osiyo, Avstraliya, Mikroneziya
Talassodendron pachyrhizum G'arbiy Avstraliya

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Angiosperm Phylogeny Group (2009). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III". Botanical Journal of the Linnean Society. 161 (2): 105–121. doi:10.1111/j.1095-8339.2009.00996.x. Archived from the original ( at Archive-It saytida 2017-05-25 sanasida arxivlangan) (PDF) on 2017-05-25. Retrieved 2013-06-26.
  2. ↑ Waycott, Michelle. A Guide to Southern Temperate Seagrasses. CSIRO Publishing, 2014. ISBN 9781486300150. 
  3. ↑ Christenhusz, M. J. M.; Byng, J. W. (2016). "The number of known plants species in the world and its annual increase". Phytotaxa (Magnolia Press) 261 (3): 201–217. doi:10.11646/phytotaxa.261.3.1. http://biotaxa.org/Phytotaxa/article/download/phytotaxa.261.3.1/20598. 
  4. ↑ Brasier, M.D. (1975). "An outline history of seagrass communities". Palaeontology 18: 681–702. 
  5. ↑ Lumbert, S.H., Den Hartog, C., Phillips, R.C., and Olsen, F.S. (1984).
  6. ↑ Larkum, A. W. D., and C. Den Hartog (1989).
  7. ↑ Ackerman, JD (1995). "Convergence of filiform pollen morphologies in seagrasses: Functional mechanisms". Evolutionary Ecology 9 (2): 139–153. doi:10.1007/bf01237753. https://archive.org/details/sim_evolutionary-ecology_1995-03_9_2/page/139. 
  8. ↑ 8,0 8,1 Cox, P.A. (1993). "Hydrophilous pollination and breeding system evolution in seagrasses: a phylogenetic approach to the evolutionary ecology of the Cymodoceaceae". Botanical Journal of the Linnean Society 113 (3): 217–226. doi:10.1111/j.1095-8339.1993.tb00338.x. 
  9. ↑ Waycott, M; Walker, D.I.; James, S.H. (1996). "Genetic uniformity in Amphibolis antarctica, a dioecious seagrass". Heredity 76 (6): 578–585. doi:10.1038/hdy.1996.83. https://archive.org/details/sim_heredity_1996-06_76_6/page/578. 
  10. ↑ Kuo, J. Monocotyledons. Berlin: Springer, 1998 — 133–140 bet. 
  11. ↑ Kuo, J; Kirkman, H. (1990). "Anatomy of viviparous seagrasses seedlings of Amphibolis and Thalassodendron and their nutrient supply". Botanica Marina 33: 117–126. doi:10.1515/botm.1990.33.1.117. 

Qo'shimcha havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Cymodoceaceae&oldid=3631819" dan olindi