Bekorchilar yarmarkasi

Ярмарка тщеславия
Роман без героя "Bekorchilar yarmarkasi" (inglizcha: Vanity Fair: A Novel without a Hero roman bo'lib, bu 1847-yil yanvar oyidan1848-yil iyuligacha Punch satirik jurnalida nashr etilgan Uilyam Makepis Tekereyning Napoleon urushlari davri^[1] romani.

Syujet[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bosh qahramon Ameliya Sedli va Rebekka Sharp Miss Pinkertonning xususiy maktab- internatida birga ta'lim olishadi.

Emiliya o'z biznesini yo'lga qo'ygan muvaffaqqiyatli insonning qizi bo'lib, og'ir bosiq va yumshoq fe'l-atvorga ega. Uni hamma yaxshi ko'rardi. Bekki esa yetim, mast rassom va fransuz raqqosasining qizi boʻlib, u qiziga faqat oʻzining yorqin qiyofasi, artistligi, aql-zakovati va fransuz tilini mukammal bilishini meros qilib qoldirgan. U Miss Pinkerton bilan pansionatda yashaydi va yosh o'quvchilar uchun fransuz tili o'qituvchisi sifatida ta'lim oladi.

Emiliya Sedli - Bekkiga deyarli chin dildan mehr bilan muomala qiladigan yagona odam. "Deyarli" so'zi ishlatilgani sababi - do'stlik ham Bekining ahvoli tengsizligini bilishi, ham muhtojlikni bilmagan Emiliyaning Bekining muammolarini tushunolmasligi va dugonasiga yordam bera olmasligi bilan zaharlanadi.

Qizlar pansionatni birga tark etishadi. Emiliyaning maqsadi - ota-onasi bilan yashash va uni qattiq hurmat qiluvchi o'ziga to'q biznesmenning o'g'li, ofitser Jorj Osbornga turmushga chiqish. Bekki esa kambag'al aristokratlar oilasida gubernatorlik lavozimini egalladi, lekin ish boshlashdan oldin u do'stining taklifiga binoan u bilan bir muddat qoladi.

Miss Sharp Sedlining uyida Emiliyaning akasi Jos Sedli bilan uchrashib qoladi. Rebekka bor kuchi bilan uni turmushga chiqish taklifiga ko'ndirish uchun harakat qilayotgan bir paytda Josning qat'iyatsizligi va Emiliyaning "gubernator" bilan turmush qurishiga qarshilik qilayotgan yangasi Jorj Osbornning aralashuvi tufayli Rebekka mag'lub bo'ldi.

So'ngra u Sedlini tashlab, Kroulilar oilasiga borishga majbur bo'ladi. Pitt Krouli (eksentrik va aqldan ozgan chol) rafiqasi, o'g'li Pitt Krouli va kichik qizlari bilan yashaydigan uyda Rebekka tez orada ishonch qozonadi. Ammo Pittning oilasi va uning barcha a'zolari oilaviy mulkiga, ko'plab ulug'vor ajdodlariga va Jamoatlar palatasida o'z o'rniga ega bo'lishiga qaramay, afsuski, ser Pittning singlisi, badavlat Miss Matilda Kroulining o'limini intiqlik bilan kutishmoqda. Missning o'zi boyligiga qilinayotgan sajdani mamnuniyat bilan qabul qiladi, lekin akalari va katta jiyani, hurmatli va zerikarli Pittni hech vaqosiz qoldirib, uning kichik jiyani, ofitser Rodon Kroulini o'zining merosxo'ri qiladi. Miss Krouli Ser Pitt uyiga tashrif buyurgan vaqti Bekki uning hamdardligini qozonadi va uning taklifiga binoan u bilan birga Londonga boradi. Ammo qaysar qariya bilan hamrohning kreslosi qimirlab qolgan, shuning uchun Bekki o'z holatini mustahkamlash uchun qat'iy choralar ko'rishga qaror qiladi. Beva qolgan ser Pitt Londonga Miss Sharpga navbatdagi xonim Krouli bo'lishni taklif qilish uchun kelganida, Rebekka rad etadi - chunki u allaqachon ser Pittning o'g'li miss Matildaning unga oshiq bo'lgan sevimli Roudoniga hec kimga bildirmay turmushga chiqqan bo'ladi. Miss Krouli jiyani gubernatorga turmushga chiqqanini eshitib, jiyanini ham, Bekini ham qalbidan va hayollaridan abadiy o'chirib tashlashga majbur bo'ladi.

Ayni paytda Emiliya ham Jorj Osborn uchun yo'lпф tushmoqda. Ammo kutilmaganda janob Sedli bankrot bo'ladi va keksa Osborn o'g'lini bankrotning qiziga uylanishiga qarshilik qiladi. Qizga uylanishini ta'qiqlashlanishi, shuningdek, Jorjning o'zi Emiliyaga ehtirosli muhabbati yo'qligiga qaramay, uylanish fikridan qaytmadi. Bu, asosan, Jorjning do'sti Uilyam Dobbinni ishontirishi bilan bog'liq, uning o'zi Emiliyaga yashirincha oshiq bo'ladi, lekin qiz faqat Jorjni o'ylashini anglab, yosh va mag'rur Osbornga ofitserning sharafini eslab, chetga chiqishga qaror qiladi, bu faqat to'satdan qashshoq boshiga tushgani bilan bog'liq.

Uzoq kutilgan to'y bo'lib o'tdi va yangi turmush qurgan kelin va kuyov asal oyini Krouli, Bekki va Rodon bilan birga o'tkazishdi. To'ydan bir hafta o'tmagan bo'lsa-da, Jorj Osborn missis Krouliga tegajoqlik qilishni boshladi. U Napoleon bilan urushda Rebekka bilan qochishdan "najot topdi". Rodon va Jorj Vaterlo jangida qatnashadilar, ammo Osborn undan qaytmaydi. Shunday qilib, xotinining abadiy xotirasi va abadiy sadoqati u bilan qoldi.

Ko'p o'tmay, Emiliyani Jorji ismli, Beki esa Rodon ismli o'g'il farzand ko'rdilar (ikkalasi otalarining ismlari). Bu orada keksa ser Pitt Krouli vafot etdi va endi oila boshlig'i Miss Krouli vafotidan keyin uning boyligining merosxo'ri bo'lgan o'g'li kichik Pitt edi. Bekki, uning eri va o'g'li yuqori jamiyatga kirishga harakat qilishar, turli ijtimoiy tadbirlarda qatnashishar, "loyiq" odamlar bilan tanishish harakatida yurishar edi. Ammo bu yaxshilikka olib kelmadi va bir kuni Rawdon o'z xotinini badavlat lord Shtayn bilan shubhali uchrashuvda tutib oldi. G'azablangan er o'z kotibasida pul haltasini topadi, garchi uning fikricha, oila qayg'uda. Duel yaqinlashmoqda edi, ammo vositachilar Stein va Rawdon orqali buni rad etishdi va ertasi kuni Rodon Koventri oroli gubernatori lavozimiga tayinlanganligini bilib oladi. Rodon xotinining javobini beradi va unga yillik nafaqa yuborib turadi. Biroz vaqt o'tgach, u akasi Pittning o'limidan bir hafta oldin isitmadan vafot etadi. Butun Krouli shtati Rodon va Rebekkaning o'g'li kichik Roudonga meros bo'lib qolgan.

Lord Steyn bilan bo'lgan tushunmovchilikdan so'ng, Rebekka London jamiyatidan haydaladi va boylik qidirib Yevropa bo'ylab sayohatga otlanadi. Bu yerda u juda axloqsiz hayot kechirishi, deyarli lo'li bo'lishi kerak edi. Ammo keyin u Ameliya, mayor Dobbin va Jos Sedli bilan uchrashib qoladi. Rebekkadan Emiliya marhum eri Jorj uni hech qachon chindan ham sevmasligini bilib oladi va ko'p yillar davomida uning so'rab kelgan izlagan Dobbinga uylanadi. Nikoh natijasi qiz Jeyn edi.

Bekki yana bir marta Josni yo'ldan ozdirmoqchi bo'ladi va bu safar u o'zining g'arazli maqsadiga erishadi. Biroq, bir necha yil o'tgach, Joz vafot etadi va Rebekka o'z vasiyatnomasida sug'urtaning faqat yarmini unga qoldirib ketadi: Jozefning o'sha vaqtdagi barcha boyligi Rebekkaning muvaffaqiyatsiz makrlari tufayli sovuriladi. Rebekka yolg'iz qoladi, uning o'g'li Rodon onasi bilan munosabatlarni tiklamaydi, hatto moliyaviy yordam berishdan ham bosh tortadi.

Ekranlashtirish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ovozsiz kino[tahrir | manbasini tahrirlash]

1911-yil - Vanity Fair. Rejissor Charlz Kent. Rebekka rolida Helen Gardner va Emiliya rolida Rouz Tapli.
1915 yil - Vanity Fair. Rejissor Charlz Brebin. Rebekka rolida Minni Maddern Fiske va Emiliya rolida Helen Fulton.
1922-yil - Vanity Fair. Rejissor Kortni Rouden. Rebekka rolida Cosmo Curly Bellew.
1923-yil - Vanity Fair. Rejissor Hugo Ballin. Rebekka rolida Meybel Ballin va Emiliya rolida Eleanor Bordman.

Ovozli kino[tahrir | manbasini tahrirlash]

1932-yil - Vanity Fair. Rejissor Chester M. Franklin. Mirna Loy Rebekka rolida va Barbara Kent Emiliya rolida.
1935-yil - Bekki Sharp. Rejissor Ruben Mamulyan. Miriam Xopkins Rebekka rolida (etakchi aktrisaning eng yaxshi ijrosi uchun Oskarga nomzod), Frensis Di Emiliya rolida.
2004-yil - Vanity Fair. Rejissor Mira Nair. Rebekka - Riz Uizerspun rolida, Emiliya - Romola Garai rolida.

Teleko'rsatuvlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

1967-yil - Vanity Fair, BBC mini-seriali. Rejissor Reks Taker. Rebekka rolida Syuzan Xempshir va Emiliya rolida Merilin Taylerson.
1976-yil - "Vanity Fair", SSSR Moskva Davlat Akademik Maly teatri tomonidan sahnalashtirilgan televizion spektakl, SSSR TO "Ekran" spektakli.
1987-yil - Vanity Fair, BBC mini-seriali. Rebekka rolida Eve Matheson va Emiliya rolida Rebekka Sheir.
1998-yil - Vanity Fair, BBC mini-seriyasi. Rejissor Mark Manden. Rebekka rolida Natasha Littl va Emiliya rolida Frensis Grey.
2018 yil - " Vanity Fair ", ITV mini-seriyasi. Rebekka rolida Oliviya Kuk va Emiliya rolida Klaudiya Jessi.