Baltiyalik-dengizchilar uchun yodgorlik belgisi
Baltiyalik-dengizchilar uchun yodgorlik belgisi — Kaliningraddagi Ulugʻ Vatan urushi yodgorligi (1978-yil, haykaltarosh V. V. Morgunov). Moskva prospektida, Pregol daryosi va Yogʻoch koʻprik yonida joylashgan. Bu mahalliy ahamiyatga ega tarixiy yodgorlik. Xalqdagi nomi — „Torpedo qayigʻi“ yoki oddiygina „qayiq“[1].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlik „Komsomolets“ kabi torpedo qayigʻi boʻlib, nishabli poydevorga oʻrnatilgan boʻlib, toʻlqin tepasini anglatadi. Bu qayiqning harakatda ekanligi haqidagi tasavvurni yaratadi. Qayiqning orqasida Sharqiy Prussiya operatsiyasida qatnashgan Boltiq dengizi dengizchilariga bagʻishlangan esdalik lavhalari boʻlgan beton stela va devor mavjud.
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlik 1974-yilda oʻrnatilgan. 90-yillarning boshlarida yodgorlik vandallar tomonidan vayron qilingan. Gʻalabaning 50-yilligi arafasida yodgorlik qayta tiklandi, ammo 2000-yillarning oxiriga kelib u yana yaroqsiz holga keldi. 2008-yil may oyida yodgorlikni qayta tiklash uchun Kaliningrad shahar byudjetidan 15 million rubl ajratildi[2].
2007-yilda yodgorlikni boshqa joyga koʻchirish imkoniyati koʻrib chiqildi. Mumkin boʻlgan joylashuvlardan biri bu Jahon okeani muzeyi yaqinidagi tarixiy kemalarning qirgʻogʻi[3]. Biroq, 2010-yilda boshlangan yodgorlikni qayta taʼmirlash ishi doirasida yodgorlik hozirgi joyida taʼmirlandi[4].
2010-yil fevral oyida Ulugʻ Vatan urushidagi gʻalabaning 65-yilligini nishonlashga tayyorgarlik koʻrish doirasida yodgorlikni qayta taʼmirlash ishi boshlandi[4]. Tekshiruv natijasida maʼlum boʻlishicha, qayiqning korpusi juda eskirgan va uni qayta tiklash imkoni yoʻq, shu bois eskisi namunasida yangi korpus qurishga qaror qilingan. Yangi bino „Belmet-Yantar“ OAJda quriladi[4]. 2010-yil 8-fevralda qayiq demontaj qilindi. Yangi korpusga qayiqning eng yaxshi saqlanib qolgan asl qismlari (torpedo quvurlari, rul, pervanalar, kabina, DShK pulemyoti) oʻrnatiladi[4].
Shuningdek, qayta taʼmirlash ishi doirasida poydevor, stella, devor va gulchambarlar oʻrnatilgan poydevorlar yangilanadi[4].
Torpedo qayigʻining toʻliq oʻlchamli modelini ishlab chiqarish 2010-yil 1-aprelda yakunlandi. Prototip sifatida urush davridagi 123-bis qayiq turi tanlangan, ilgari poydevorda turgan qayiq esa keyingi urushdan keyingi seriyalarga tegishli edi[5]. 2010-yil 3-aprelda yodgorlik asl joyiga oʻrnatildi[6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Федеральное агентство по культуре и кинематографии. Каталог памятников истории и культуры РФ (недоступная ссылка)
- ↑ 15 mln rubley videleno na remont Pamyatnogo znaka moryakam-baltiysam // Klops.ru, 14 maya 2008
- ↑ „Мэрия Калининграде планирует перенести памятник морякам-балтийцам // 2007-08-21“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2008-yil 14-may.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 V Kaliningrade demontiruyut pamyatniki dlya rekonstruksii // Noviy Kaliningrad.RU, 8 fevralya 2010 goda
- ↑ „Изготовлен торпедный катер для установки на Московском проспекте // 2010-04-01“. 2010-yil 4-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 2-aprel.
- ↑ „Торпедный катер в Калининграде поставили на прежнее место // Комсомольская правда, 4 апреля 2010 года“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 12-iyul.