Al-Qiblatayn masjidi (Zeyla): Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Masjid al-Qiblatayn, Zeila“ sahifasi tarjima qilib yaratildi
(Farq yoʻq)

3-May 2024, 05:53 dagi koʻrinishi

Masjid al-Qiblatayn ( somalicha: Masjidka Labada Qibla  ; arabcha: مَـسْـجِـد الْـقِـبْـلَـتَـيْـن ) — Somalilendning gʻarbiy Avdal mintaqasida joylashgan Zeyla shahridagi masjid. Masjidning nomi bir vaqtlar Makka va Quddusga moslashtirilgan degan taxminlar mavjud[1][2].

Tarixi

Masjiddagi eng qadimgi qoldiqlarning ayni sanasi yo'q[3] va ularni tushunish uchun qo'shimcha arxeologik tadqiqotlar talab etiladi[4]. Mahalliy og'zaki xalq ijodiyotiga ko'ra, Muhammad oilasi 7-asr o'rtalarida Habashistonga ko'chib o'tgan va o'sha paytda masjidni qurdirgan[5][4][6][7].

Hozirgi vaqtda mintaqani islomlashtirishning ilmiy sanalari noaniqligicha qolgan. Bu holat XIII-XIV asrlargachabo'lgan bo'lishi ham mumkin, ammo ba'zi olimlar, bu jarayon ertaroq bo'lganligini, ammo noma'lum sanalarni taklif qilishgan[8][9].

Tavsifi

Masjid nomi "ikki qibla masjidi" degan ma'noni bildiradi va bu nom uning ikkita mehrobiga ishora qiladi. An'anaga ko'ra, mehroblardan biri shimoldagi Makka tomon, ikkinchisi shimoli-g'arbdagi Quddus tomon yo'naltirilgan[4][10].

Bino asosi vayronaga aylangan. Bu hududni himoya qilish uchun hech qanday sa'y-harakatlar amalga oshirilmagan, takroriy qazishmalar, shuningdek, strukturaning poydevorini ochish bilan bog'liq jarayonlar esa uning ahvolini yomonlashtirgan. 2007-yilda George Abungu YUNESKOning baholash missiyasi doirasida masjid haqida hisobot tayyorlagan[10].

Shimolga yo'naltirilgan bittagina mehrob saqlanib qolgan. Yaqin atrofda boshqa inshoot qoldiqlari ham mavjud, bu masjid qurilishining ikki xil bosqichidan o'tganligini ko'rsatishi mumkin. Unda Bobu Dena ismli shayxning qabri ham bor[4].

Yana qarang

  1. Falola, Toyin. Africa in Global History: A Handbook (en). Walter de Gruyter GmbH & Co KG, 2021-12-06 — 45 bet. ISBN 978-3-11-067801-7. 
  2. Ylönen, Aleksi. The Horn Engaging the Gulf: Economic Diplomacy and Statecraft in Regional Relations (en). Bloomsbury Academic, 2024-01-25 — 112 bet. ISBN 978-0-7556-3515-3. 
  3. Insoll, Timothy „Ethiopia and the Horn of Africa“,. The Oxford Handbook of Islamic Archaeology (en) Walker: . Oxford University Press, 2020 — 430 bet. ISBN 978-0-19-998788-7. 
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 Fauvelle-Aymar, François-Xavier „Le port de Zeyla et son arrière-pays au Moyen Âge: Investigations archéologiques et retour aux sources écrites“,. Espaces musulmans de la Corne de l'Afrique au Moyen Âge. (fr) Fauvelle-Aymar: . Addis Ababa: Centre français des études éthiopiennes, 2011 — 27–74 bet. ISBN 9782821882652.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":0" defined multiple times with different content
  5. Mire, Sada (2015-03-01). "Mapping the Archaeology of Somaliland: Religion, Art, Script, Time, Urbanism, Trade and Empire" (en). African Archaeological Review 32 (1): 129–130. doi:10.1007/s10437-015-9184-9. ISSN 1572-9842. 
  6. The Muslim World (en). Motamar al-Alam al-Islami; World Muslim Congress, 1964 — 7 bet. 
  7. Briggs, Phillip. Somaliland: With Addis Ababa & Eastern Ethiopia. Bradt Travel Guides, 2012 — 7 bet. ISBN 978-1841623719. 
  8. Insoll, Timothy. Islamisation: comparative perspectives from history Peacock: . Edinburgh: Edinburgh University Press, 2017 — 248–249 bet. ISBN 978-1-4744-1712-9. OCLC 959035754. 
  9. Simpson, Edward. Struggling with History: Islam and Cosmopolitanism in the Western Indian Ocean (en). Columbia University Press, 2008 — 62 bet. ISBN 978-0-231-70023-8. 
  10. 10,0 10,1 Insoll, Timothy „Ethiopia and the Horn of Africa“,. The Oxford handbook of Islamic archaeology Walker: . New York, NY: Oxford University Press, 2020 — 437 bet. ISBN 978-0-19-750787-2.  Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name ":1" defined multiple times with different content